Ý nghĩa của chỉ số SG trong nước tiểu

Xét nghiệm nước tiểu là một trong những cách kiểm tra sức khỏe tổng quát thường được bác sĩ chỉ định thực hiện. Qua phân tích các thành phần cũng như chỉ số SG trong nước tiểu, các chuyên gia y tế có thể phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường, từ đó đưa ra chẩn đoán và hướng điều trị phù hợp. 

Ý nghĩa của chỉ số SG trong nước tiểu

Chỉ số SG, viết tắt của Specific Gravity hay còn gọi là trọng lượng riêng của nước tiểu, là một phép đo nồng độ các chất hòa tan như glucose, protein, ketone, muối và các chất điện giải khác trong nước tiểu. Thông thường, chỉ số SG trong nước tiểu của người khỏe mạnh dao động trong khoảng từ 1.005 đến 1.030. Tuy nhiên, giá trị này có thể thay đổi tùy thuộc vào nhiều yếu tố như lượng nước uống vào, hoạt động thể chất và tình trạng sức khỏe tổng thể. Một giá trị SG duy nhất không thể đưa ra kết luận cuối cùng về tình trạng sức khỏe mà cần được xem xét cùng với các chỉ số khác trong xét nghiệm nước tiểu và tiền sử bệnh lý của mỗi người.

Chỉ số SG trong nước tiểu đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá khả năng cô đặc hoặc pha loãng nước tiểu của thận. Dưới đây là một số tình huống thường gặp liên quan đến chỉ số này:

SG thấp, dưới 1.005

Chỉ số SG thấp thường là dấu hiệu cho thấy nước tiểu đang bị pha loãng bất thường. Một số nguyên nhân bạn có thể tham khảo như:

• Uống quá nhiều nước trong một khoảng thời gian ngắn.
• Sử dụng thuốc lợi tiểu: Các loại thuốc này làm tăng lượng nước và muối được bài tiết qua nước tiểu.
• Bệnh đái tháo nhạt: Một tình trạng hiếm gặp khi thận không thể giữ nước do thiếu hoặc không đáp ứng với hormone chống bài niệu.
• Suy thận mạn tính: Thận mất khả năng cô đặc nước tiểu do tổn thương chức năng.
• Tổn thương ống thận: Các ống thận bị tổn thương có thể làm giảm khả năng tái hấp thu nước.

Khi nước tiểu quá loãng kéo dài khiến cơ thể có thể mất cân bằng điện giải. Tuy nhiên, để xác định nguyên nhân cụ thể, cần kết hợp với các triệu chứng lâm sàng và xét nghiệm khác, đồng thời cần được bác sĩ chuyên khoa tư vấn.

SG cao, trên 1.030

Nước tiểu cô đặc bất thường thể hiện qua chỉ số SG cao, một số tình huống có thể khiến SG tăng như:

• Mất nước: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất, thường do không uống đủ nước, đổ mồ hôi nhiều do vận động mạnh hoặc sốt cao.
• Tiêu chảy hoặc nôn mửa nghiêm trọng: Gây mất một lượng lớn dịch cơ thể.
• Sốt: Tăng cường mất nước qua da và hô hấp.
• Bệnh tiểu đường không kiểm soát: Lượng đường trong máu cao có thể dẫn đến đường xuất hiện trong nước tiểu, làm tăng trọng lượng riêng.
• Suy tim sung huyết: Gây giảm lưu lượng máu đến thận, ảnh hưởng đến khả năng lọc và cô đặc nước tiểu.
• Sốc: Tình trạng giảm tưới máu đến các cơ quan, bao gồm thận.

Chỉ số SG cao không phải lúc nào cũng là dấu hiệu nguy hiểm, nhưng nó cảnh báo cơ thể đang thiếu nước hoặc có thể đang phản ứng với một tình trạng bệnh lý nền nào đó. Người bệnh nên được bác sĩ đánh giá kỹ lưỡng để có hướng xử lý phù hợp.

Khi nào cần xét nghiệm chỉ số SG trong nước tiểu?

Mặc dù chỉ số SG có thể dao động trong ngày tùy thuộc vào lượng nước uống, nhưng nếu kết quả xét nghiệm nước tiểu cho thấy SG liên tục cao hoặc thấp một cách bất thường mà không có lý do rõ ràng như mất nước hay uống quá nhiều nước, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ. Đặc biệt, nếu kết quả SG bất thường đi kèm với các triệu chứng khác như:

• Cảm giác khát nước liên tục mặc dù đã uống nước, đi tiểu nhiều.
• Chân, mắt cá chân hoặc mặt xảy ra tình trạng bị phù nề.
• Mệt mỏi trong người, yếu ớt không rõ nguyên nhân.
• Cảm thấy buồn nôn, nôn mửa.
• Nước tiểu thay đổi màu sắc và mùi.
• Đau lưng hoặc đau bụng dưới.

Trước khi xét nghiệm, bệnh nhân cần thực hiện một số bước chuẩn bị theo chỉ dẫn của bác sĩ để đảm bảo kết quả chính xác và đáng tin cậy như sau:

• Hạn chế uống nước trong 12 đến 14 giờ trước khi lấy mẫu: Điều này giúp mẫu nước tiểu có độ cô đặc chính xác hơn nếu bác sĩ cần đánh giá khả năng pha loãng hay cô đặc của thận.
• Ngừng tạm thời các loại thuốc có thể ảnh hưởng kết quả: Bác sĩ có thể yêu cầu dừng thuốc chứa dextran hoặc sucrose, tuy nhiên bạn không được tự ý ngưng dùng thuốc mà chưa hỏi ý kiến bác sĩ.
• Thông báo nếu gần đây có dùng thuốc cản quang hoặc thảo dược, đặc biệt là các loại thuốc đông y Trung Quốc vì chúng có thể gây sai lệch kết quả xét nghiệm.
• Ăn uống bình thường trong vài ngày trước khi làm xét nghiệm: Tránh điều chỉnh chế độ ăn bất thường nếu không được bác sĩ khuyến nghị cụ thể.

Trên đây là những thông tin về ý nghĩa của chỉ số SG trong nước tiểu mà bạn có thể tham khảo. Đây là một thông số đơn giản nhưng mang lại nhiều thông tin giá trị về tình trạng hydrat hóa và chức năng thận của cơ thể. Mặc dù nó có thể thay đổi do nhiều yếu tố sinh lý, nhưng những biến động bất thường kéo dài có thể là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe cần được quan tâm.