Xét nghiệm rubella cho bà bầu: Tại sao cần thiết và nên thực hiện khi nào?

Rubella hay còn gọi là bệnh sởi Đức, thường chỉ gây triệu chứng nhẹ ở người lớn như sốt, phát ban, hoặc đau khớp. Tuy nhiên, nếu phụ nữ mang thai nhiễm rubella, đặc biệt trong tam cá nguyệt đầu, virus này có thể dẫn đến hội chứng rubella bẩm sinh, gây ra các dị tật nghiêm trọng cho thai nhi. 

Xét nghiệm rubella cho phụ nữ mang thai giúp xác định khả năng miễn dịch hoặc nguy cơ nhiễm bệnh, từ đó hỗ trợ bác sĩ đưa ra các biện pháp phòng ngừa và xử lý kịp thời. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về xét nghiệm rubella, từ ý nghĩa, thời điểm thực hiện đến cách xử lý kết quả, giúp bạn có hành trình mang thai an toàn hơn.

Xét nghiệm rubella cho bà bầu là gì và khi nào nên thực hiện?

Xét nghiệm rubella là xét nghiệm máu nhằm xác định liệu người phụ nữ có miễn dịch với virus rubella hay không. Bà bầu nên thực hiện xét nghiệm này sớm trong thai kỳ, lý tưởng là trong tam cá nguyệt đầu tiên, thường từ tuần thứ 6 đến tuần thứ 12 của thai kỳ.

Tại sao cần xét nghiệm rubella?

Rubella là một bệnh truyền nhiễm do virus gây ra, lây qua đường hô hấp hoặc tiếp xúc trực tiếp. Ở phụ nữ mang thai, virus này có thể truyền qua nhau thai và gây hội chứng rubella bẩm sinh (CRS) ở thai nhi.

CRS có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như khiếm thính, dị tật tim bẩm sinh, đục thủy tinh thể, chậm phát triển trí tuệ hoặc thậm chí sảy thai. Xét nghiệm rubella cho bà bầu giúp bác sĩ đánh giá nguy cơ và đưa ra các biện pháp can thiệp kịp thời, từ đó giảm thiểu rủi ro cho cả mẹ và bé.

Thời điểm thực hiện xét nghiệm

Xét nghiệm rubella nên được thực hiện trước khi mang thai để đánh giá tình trạng miễn dịch. Tuy nhiên, nếu chưa kịp làm trước, bà bầu cần thực hiện ngay trong tam cá nguyệt đầu tiên. Xét nghiệm sớm giúp phát hiện nguy cơ nhiễm bệnh kịp thời, đặc biệt với những người chưa tiêm vắc xin rubella hoặc chưa từng mắc bệnh trước đó.

Các loại xét nghiệm rubella thường dùng: IgG và IgM

Xét nghiệm rubella cho bà bầu thường bao gồm hai loại xét nghiệm máu chính: Xét nghiệm kháng thể IgG và IgM. Mỗi loại có vai trò riêng trong việc đánh giá tình trạng miễn dịch hoặc nhiễm trùng.

Xét nghiệm IgG

Xét nghiệm IgG kiểm tra sự hiện diện của kháng thể chống lại virus rubella trong máu. Nếu kết quả IgG dương tính, điều này cho thấy người mẹ đã từng nhiễm rubella trước đây hoặc đã được tiêm vắc xin rubella, do đó có miễn dịch lâu dài. Kháng thể IgG thường tồn tại suốt đời, giúp bảo vệ cơ thể khỏi tái nhiễm. Đây là dấu hiệu tích cực, đảm bảo an toàn cho thai kỳ.

Xét nghiệm IgM

Xét nghiệm IgM được sử dụng để phát hiện nhiễm rubella gần đây hoặc đang trong giai đoạn cấp tính. Nếu IgM dương tính, điều này có thể chỉ ra rằng người mẹ mới nhiễm virus rubella. 

Tuy nhiên, kết quả IgM cần được đánh giá cẩn thận, vì đôi khi có thể xuất hiện dương tính giả, đặc biệt ở những người không có triệu chứng lâm sàng như phát ban hay sốt. Trong trường hợp này, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm bổ sung hoặc theo dõi thêm để xác định chính xác tình trạng.

Ý nghĩa của kết quả xét nghiệm rubella và cách xử lý

Kết quả xét nghiệm rubella cung cấp thông tin quan trọng để bác sĩ đưa ra các quyết định y tế phù hợp. Dưới đây là các trường hợp phổ biến và hướng xử lý:

Trường hợp có miễn dịch

Nếu xét nghiệm cho kết quả IgG dương tính và IgM âm tính, điều này cho thấy người mẹ đã có miễn dịch với rubella. Đây là tình trạng lý tưởng, vì mẹ và thai nhi được bảo vệ khỏi nguy cơ nhiễm virus trong thai kỳ. Trong trường hợp này, không cần can thiệp thêm, nhưng bác sĩ vẫn khuyến cáo duy trì lối sống lành mạnh và tránh tiếp xúc với người bệnh.

Trường hợp nghi nhiễm cấp

Nếu IgM dương tính, điều này có thể báo hiệu một đợt nhiễm rubella gần đây. Bác sĩ sẽ yêu cầu kiểm tra thêm, bao gồm xét nghiệm lặp lại hoặc siêu âm thai để đánh giá sức khỏe thai nhi. Nếu xác định nhiễm rubella trong tam cá nguyệt đầu, nguy cơ dị tật thai nhi rất cao.

Trong trường hợp này, bác sĩ sẽ tư vấn kỹ lưỡng về các lựa chọn, bao gồm theo dõi chặt chẽ hoặc can thiệp y tế nếu cần. Việc siêu âm định kỳ có thể phát hiện sớm các dấu hiệu của CRS, giúp bác sĩ đưa ra chiến lược quản lý phù hợp.

Trường hợp chưa có miễn dịch

Nếu cả IgG và IgM đều âm tính, người mẹ chưa có miễn dịch với rubella và có nguy cơ nhiễm bệnh trong thai kỳ. Trong trường hợp này, bác sĩ sẽ khuyến cáo tránh tiếp xúc với người có dấu hiệu nhiễm rubella, chẳng hạn như sốt hoặc phát ban.

Sau khi sinh, mẹ nên tiêm vắc xin rubella để bảo vệ cho lần mang thai tiếp theo. Điều quan trọng là không tiêm vắc xin rubella trong thai kỳ, vì đây là vắc xin sống giảm độc lực, có thể gây hại cho thai nhi.

Hướng dẫn và lưu ý khi xét nghiệm rubella trong thai kỳ

Để đảm bảo xét nghiệm rubella cho bà bầu mang lại kết quả chính xác và hiệu quả, bạn cần lưu ý một số điểm sau:

Nên xét nghiệm sớm

Thực hiện xét nghiệm rubella ngay trong tam cá nguyệt đầu tiên giúp bác sĩ có đủ thời gian để đánh giá và quản lý nguy cơ. Nếu phát hiện sớm, các biện pháp phòng ngừa hoặc theo dõi sẽ hiệu quả hơn, giảm thiểu nguy cơ biến chứng cho thai nhi.

Tư vấn trước và sau xét nghiệm

Trước khi thực hiện xét nghiệm, bác sĩ sẽ giải thích rõ về mục đích và ý nghĩa của xét nghiệm. Sau khi có kết quả, việc tư vấn chuyên sâu giúp bạn hiểu rõ tình trạng của mình và biết cách xử lý phù hợp, đặc biệt trong trường hợp kết quả bất thường.

Xét nghiệm rubella cho bà bầu là một bước kiểm tra thiết yếu trong thai kỳ, đặc biệt trong tam cá nguyệt đầu tiên. Bằng cách xác định tình trạng miễn dịch hoặc nguy cơ nhiễm bệnh, xét nghiệm này giúp bác sĩ đưa ra các biện pháp phòng ngừa và quản lý kịp thời, bảo vệ sức khỏe cho cả mẹ và bé. 

Dù kết quả xét nghiệm ra sao, việc thực hiện sớm và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ sẽ giúp bạn yên tâm hơn trong hành trình mang thai. Hãy ưu tiên xét nghiệm rubella và tham khảo ý kiến chuyên gia để đảm bảo một thai kỳ khỏe mạnh.