Xét nghiệm HPV DNA là gì? Quy trình, ý nghĩa và khi nào cần thực hiện

Tại Việt Nam, ung thư cổ tử cung vẫn nằm trong nhóm ung thư phổ biến ở nữ giới. Điều đáng nói là bệnh có thể phòng ngừa và phát hiện sớm nếu phụ nữ được tầm soát đúng cách. Trong đó, xét nghiệm HPV DNA đóng vai trò then chốt vì có thể phát hiện nguy cơ bệnh từ khi cơ thể chưa xuất hiện bất kỳ tổn thương nào. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ xét nghiệm HPV DNA là gì, khi nào nên thực hiện và cách đọc kết quả một cách dễ hiểu.

Xét nghiệm HPV DNA là gì?

Xét nghiệm HPV DNA là kỹ thuật sinh học phân tử giúp phát hiện vật liệu di truyền (DNA) của virus HPV, đặc biệt là các chủng HPV nguy cơ cao có khả năng gây ung thư cổ tử cung. Không giống xét nghiệm Pap smear vốn chỉ kiểm tra tế bào bất thường, xét nghiệm HPV DNA tìm trực tiếp virus, nhờ vậy giúp nhận diện nguy cơ từ rất sớm, đôi khi trước cả khi cơ thể có bất kỳ thay đổi nào ở tế bào.

HPV nguy cơ cao là gì?

Để hiểu rõ ý nghĩa của xét nghiệm, cần nắm rằng HPV (Human Papillomavirus) gồm hơn 100 chủng khác nhau. Trong đó, một nhóm nhỏ được xếp vào nhóm nguy cơ cao vì có khả năng gây tổn thương tiền ung thư hoặc ung thư cổ tử cung. Hai chủng phổ biến nhất liên quan đến ung thư là HPV 16 và HPV 18.

Xét nghiệm HPV DNA cho phép bác sĩ phát hiện sự có mặt của nhóm virus nguy hiểm này, kể cả khi cơ thể chưa có triệu chứng.

Tại sao HPV DNA quan trọng trong tầm soát ung thư cổ tử cung?

Nhiều cơ quan y tế lớn đều khuyến cáo xét nghiệm HPV DNA vì những lý do sau:

• Giúp phát hiện nguy cơ sớm từ nhiều năm trước khi tổn thương tiền ung thư hình thành.
• Độ nhạy cao hơn Pap smear, đặc biệt trong tầm soát ban đầu.
• Cho phép thiết lập chiến lược tầm soát lâu dài, giảm nguy cơ bỏ sót các trường hợp nguy hiểm.

Nhờ những ưu điểm này, HPV DNA hiện được xem là tiêu chuẩn vàng trong tầm soát ung thư cổ tử cung hiện đại.

Quy trình xét nghiệm HPV DNA và những điều cần biết

Xét nghiệm HPV DNA là quy trình tương đối đơn giản và quen thuộc với nhiều phụ nữ từng khám phụ khoa. Mẫu xét nghiệm thường được lấy tại cổ tử cung bởi nhân viên y tế được đào tạo. Để giúp người bệnh yên tâm, dưới đây là mô tả từng bước cơ bản của một lần xét nghiệm:

• Tư vấn và khai thác thông tin sức khỏe: Bác sĩ sẽ hỏi về chu kỳ kinh nguyệt, triệu chứng bất thường hoặc tiền sử bệnh lý.
• Lấy mẫu dịch cổ tử cung: Dụng cụ chuyên dụng giống tăm bông được đưa nhẹ nhàng vào cổ tử cung để thu thập tế bào và dịch.
• Bảo quản mẫu: Mẫu được đặt trong ống nghiệm chứa dung dịch bảo quản.
• Phân tích mẫu: Phòng xét nghiệm dùng kỹ thuật sinh học phân tử để tìm DNA của virus HPV.

Xét nghiệm chỉ gây cảm giác hơi tức hoặc khó chịu nhẹ, tương tự khám phụ khoa hoặc lấy mẫu Pap smear. Hầu hết phụ nữ đều cảm thấy dễ chịu và phục hồi ngay sau khi làm xét nghiệm. Thời gian trả kết quả thường từ 1 đến 3 ngày làm việc, tùy vào quy trình của từng cơ sở y tế.

Khi nào cần xét nghiệm HPV DNA? Ai nên thực hiện?

Xét nghiệm HPV DNA là yếu tố quan trọng trong chiến lược tầm soát ung thư cổ tử cung. Nhiều tổ chức y tế trên thế giới đưa ra khuyến cáo cụ thể về đối tượng nên thực hiện.

Đối tượng được khuyến cáo tầm soát

Dựa trên hướng dẫn, những nhóm sau nên làm xét nghiệm HPV DNA:

• Phụ nữ từ 30 đến 65 tuổi, ngay cả khi không có triệu chứng;
• Những người có kết quả Pap smear bất thường;
• Phụ nữ có tiền sử nhiễm HPV hoặc đang điều trị các tổn thương cổ tử cung.

Việc tầm soát sớm giúp giảm đáng kể nguy cơ phát triển thành ung thư.

Tần suất xét nghiệm

Tần suất xét nghiệm phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe và phương pháp sử dụng:

• Làm đơn lẻ HPV DNA mỗi 5 năm.
• Kết hợp HPV DNA + Pap smear (co-testing) mỗi 3 - 5 năm, tùy hướng dẫn từng quốc gia.

Đây là khuyến cáo phổ biến được nhiều tổ chức áp dụng.

Không nên xét nghiệm HPV DNA khi nào?

Có một số thời điểm cần tránh thực hiện xét nghiệm để kết quả không bị sai lệch:

• Khi đang trong chu kỳ kinh nguyệt;
• Khi đang bị viêm nhiễm phụ khoa cấp, cần điều trị ổn trước;
• Khi mới quan hệ tình dục hoặc thụt rửa âm đạo trong thời gian gần.

Bác sĩ sẽ hướng dẫn thời điểm phù hợp và giúp bạn đạt kết quả chính xác nhất.

Ý nghĩa kết quả xét nghiệm HPV DNA

Kết quả xét nghiệm HPV DNA thường thể hiện dưới dạng âm tính hoặc dương tính. Hiểu đúng giúp chị em tránh lo lắng không cần thiết.

HPV DNA âm tính

Kết quả âm tính nghĩa là không phát hiện virus HPV nguy cơ cao. Điều này cho thấy nguy cơ ung thư cổ tử cung hiện tại thấp, nhưng không có nghĩa là bỏ qua tầm soát. Bạn vẫn cần tiếp tục xét nghiệm định kỳ theo khuyến cáo của bác sĩ.

HPV DNA dương tính

Nhiều chị em lo lắng khi nhận kết quả dương tính, nhưng điều quan trọng là hiểu đúng:

• Kết quả cho thấy có sự hiện diện của HPV nguy cơ cao;
• Không có nghĩa bạn bị ung thư, mà chỉ là có yếu tố nguy cơ cần theo dõi.

Bác sĩ có thể chỉ định thêm:

• Pap smear để đánh giá tế bào;
• Soi cổ tử cung;
• Hoặc tái xét nghiệm sau một thời gian nhất định.

Sự theo dõi chặt chẽ giúp phát hiện sớm mọi thay đổi bất thường.

Lợi ích và lưu ý khi thực hiện xét nghiệm HPV DNA

Xét nghiệm HPV DNA không chỉ mang tính phát hiện sớm mà còn giúp lập kế hoạch chăm sóc sức khỏe lâu dài.

Lợi ích của xét nghiệm HPV DNA

Những lợi ích nổi bật của xét nghiệm bao gồm:

• Độ nhạy cao, giúp phát hiện virus nguy cơ cao ngay cả khi chưa có triệu chứng.
• Tầm soát sớm nhiều năm, tạo cơ hội điều trị và theo dõi tốt hơn.
• Giảm can thiệp không cần thiết, nhờ xác định chính xác ai là người cần theo dõi hoặc điều trị.

Lưu ý trước khi xét nghiệm

Để kết quả chính xác, bạn nên chuẩn bị một số điều cơ bản:

• Không thụt rửa âm đạo trong 24 - 48 giờ trước xét nghiệm.
• Không quan hệ tình dục 24 giờ trước khi lấy mẫu.
• Báo với bác sĩ nếu bạn đang mang thai, có viêm nhiễm hoặc gặp bất kỳ triệu chứng bất thường nào.

Xét nghiệm HPV DNA là phương pháp tầm soát ung thư cổ tử cung hiện đại, giúp phát hiện nguy cơ từ giai đoạn rất sớm và được các tổ chức y tế trên thế giới khuyến cáo. Nếu bạn thuộc nhóm phụ nữ từ 30 - 65 tuổi hoặc có yếu tố nguy cơ, đừng bỏ qua xét nghiệm này. Việc chủ động tầm soát tại cơ sở y tế uy tín và tuân theo hướng dẫn của bác sĩ sẽ giúp bạn bảo vệ sức khỏe sinh sản và phòng ngừa ung thư cổ tử cung hiệu quả.

Song song với tầm soát bằng xét nghiệm HPV DNA, việc tiêm vắc xin phòng HPV cũng là bước bảo vệ quan trọng giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh lý do virus HPV gây ra. Tại Tiêm Chủng Long Châu, quy trình tiêm sẽ diễn ra theo đúng chuẩn an toàn và được đội ngũ chuyên môn tư vấn tận tình. Hãy kết hợp tầm soát định kỳ và tiêm phòng đúng lịch để nâng cao hiệu quả phòng ngừa ung thư cổ tử cung, bảo vệ sức khỏe sinh sản một cách toàn diện.