Xét nghiệm cấy dịch tỵ hầu: Đối tượng và quy trình thực hiện

Một trong những phương pháp giúp chẩn đoán chính xác căn nguyên nhiễm khuẩn tại đường hô hấp là xét nghiệm cấy dịch tỵ hầu. Vậy xét nghiệm cấy dịch tỵ hầu là gì?

Xét nghiệm cấy dịch tỵ hầu là gì?

Xét nghiệm cấy dịch tỵ hầu là một kỹ thuật vi sinh học, nhằm phát hiện sự hiện diện của vi khuẩn hoặc virus, nấm tại vùng tỵ hầu - nơi giao nhau giữa khoang mũi và họng. Phương pháp này được thực hiện bằng cách sử dụng que lấy mẫu chuyên dụng đưa nhẹ vào vùng sau mũi, hầu để thu thập dịch tiết, sau đó đem nuôi cấy trong môi trường phòng thí nghiệm nhằm xác định vi sinh vật gây bệnh.

Thông qua xét nghiệm cấy dịch tỵ hầu, bác sĩ có thể biết được bệnh nhân có bị nhiễm trùng do vi khuẩn, virus hay nấm hay không, từ đó đưa ra hướng điều trị phù hợp. Kỹ thuật này thường được áp dụng phổ biến trong các bệnh viện và cơ sở y tế để hỗ trợ chẩn đoán những bệnh lý liên quan đến đường hô hấp như viêm họng, viêm amidan, viêm phế quản hoặc viêm phổi.

Đối tượng nào nên thực hiện xét nghiệm cấy dịch tỵ hầu?

Việc chỉ định xét nghiệm cấy dịch tỵ hầu không áp dụng đại trà mà chủ yếu dành cho những đối tượng có dấu hiệu nghi ngờ nhiễm khuẩn vùng hô hấp như:

Người có biểu hiện đau rát, viêm sưng vùng họng

Đây là một trong những triệu chứng phổ biến và dễ nhận biết nhất. Những bệnh nhân xuất hiện cảm giác đau khi nuốt, khó nuốt, nóng rát ở cổ họng, hoặc có dấu hiệu sưng niêm mạc vùng hầu họng, có thể đang trong giai đoạn khởi phát của nhiễm trùng. Xét nghiệm cấy dịch tỵ hầu giúp xác định liệu các triệu chứng này có liên quan đến vi khuẩn như Streptococcus pyogenes hay không.

Bệnh nhân có dấu hiệu viêm đường hô hấp trên

Các bệnh lý như viêm amidan, viêm VA, cảm cúm,... là biểu hiện thường gặp ở đường hô hấp trên. Với những trường hợp dai dẳng, điều trị kháng sinh không hiệu quả, việc làm xét nghiệm cấy dịch tỵ hầu là rất cần thiết để xác định đúng tác nhân gây bệnh và tránh lạm dụng thuốc.

Bệnh nhân nghi ngờ viêm đường hô hấp dưới

Khi xuất hiện các biểu hiện nghiêm trọng hơn như ho khan kéo dài, ho có đờm, sốt cao, khó thở,… thì khả năng nhiễm trùng đã lan xuống khí quản, phế quản hoặc phổi. Xét nghiệm cấy dịch tỵ hầu trong trường hợp này có thể hỗ trợ bác sĩ tìm ra nguyên nhân từ vi khuẩn như Haemophilus influenzae, Streptococcus pneumoniae…

Phục vụ chẩn đoán xác định trong lâm sàng

Ngoài các biểu hiện thông thường, đôi khi bác sĩ sẽ chỉ định xét nghiệm cấy dịch tỵ hầu để phân biệt với các bệnh lý khác. Điều này đặc biệt quan trọng khi khám thấy niêm mạc hầu họng sưng đỏ, phù nề, có giả mạc, amidan mưng mủ, hoặc có dấu hiệu viêm lan rộng kèm theo nổi hạch cổ.

Quy trình thực hiện và lưu ý khi làm xét nghiệm cấy dịch tỵ hầu

Việc lấy mẫu đúng kỹ thuật và tuân thủ quy trình bảo quản, vận chuyển mẫu là yếu tố quyết định đến độ chính xác của xét nghiệm cấy dịch tỵ hầu. Dưới đây là quy trình thực hiện:

Chuẩn bị trước khi lấy mẫu:

• Người bệnh cần tránh ăn uống hoặc súc miệng trong vòng 1 giờ trước khi lấy mẫu để tránh làm loãng dịch tiết vùng tỵ hầu.
• Bệnh nhân nên thông báo cho nhân viên y tế nếu đang sử dụng kháng sinh hoặc các thuốc sát khuẩn họng, vì điều này có thể ảnh hưởng đến kết quả nuôi cấy.

Quy trình lấy mẫu dịch tỵ hầu:

• Nhân viên y tế sẽ sử dụng một que bông vô trùng, nhẹ nhàng đưa qua lỗ mũi hoặc miệng (tùy từng trường hợp) đến vị trí vùng tỵ hầu.
• Mẫu sau đó được bảo quản trong môi trường chuyên biệt và chuyển ngay đến phòng xét nghiệm để nuôi cấy trên các môi trường thích hợp.
• Thời gian trả kết quả thường từ 24 – 72 giờ tùy theo loại vi sinh vật cần xác định.

Những lưu ý sau khi xét nghiệm:

• Trong một số trường hợp, bệnh nhân có thể cảm thấy hơi khó chịu hoặc buồn nôn nhẹ trong lúc lấy mẫu, tuy nhiên cảm giác này sẽ nhanh chóng biến mất.
• Nếu kết quả xét nghiệm dương tính, bác sĩ sẽ tiến hành định danh vi sinh vật và thực hiện kháng sinh đồ để đưa ra phác đồ điều trị tối ưu.
• Đối với kết quả âm tính, có thể cần phối hợp với các xét nghiệm khác như PCR hoặc test kháng nguyên để chẩn đoán chính xác hơn.

Lợi ích và vai trò của xét nghiệm cấy dịch tỵ hầu

Xét nghiệm cấy dịch tỵ hầu không chỉ giúp chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây bệnh mà còn đóng vai trò then chốt trong việc định hướng điều trị, đặc biệt trong bối cảnh kháng kháng sinh ngày càng phổ biến.

Một trong những vấn đề lớn hiện nay là tình trạng sử dụng kháng sinh không kiểm soát. Việc xác định chính xác loại vi khuẩn gây bệnh thông qua xét nghiệm cấy dịch tỵ hầu sẽ giúp bác sĩ lựa chọn kháng sinh phù hợp, từ đó tăng hiệu quả điều trị và hạn chế kháng thuốc.

Một số tác nhân vi khuẩn như Corynebacterium diphtheriae (gây bạch hầu) hoặc Neisseria meningitidis có thể gây bệnh lý nguy hiểm nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Nhờ vào xét nghiệm cấy dịch tỵ hầu, các ca bệnh như vậy có thể được phát hiện sớm, giúp ngăn ngừa biến chứng và lây lan trong cộng đồng.

Trong các đợt bùng phát dịch hô hấp như COVID-19, cúm mùa hay bạch hầu, kỹ thuật xét nghiệm cấy dịch tỵ hầu đóng vai trò quan trọng trong giám sát ca bệnh, truy vết và kiểm soát nguồn lây. Đây cũng là công cụ hỗ trợ đắc lực cho công tác nghiên cứu, đánh giá mức độ lưu hành của các vi sinh vật gây bệnh trong cộng đồng.

Xét nghiệm cấy dịch tỵ hầu là một phương pháp cận lâm sàng có giá trị cao trong chẩn đoán, điều trị và theo dõi các bệnh lý liên quan đến đường hô hấp. Việc hiểu rõ quy trình, chỉ định và những lưu ý khi thực hiện không chỉ giúp người bệnh có thể thực hiện quy trình này tốt hơn mà còn góp phần nâng cao hiệu quả điều trị.

​Tiêm vắc xin là biện pháp hiệu quả giúp cơ thể tạo miễn dịch, giảm nguy cơ mắc các bệnh như cúm, viêm phổi, ho gà, bạch hầu,... Trung tâm Tiêm chủng Long Châu cung cấp đa dạng các loại vắc xin chính hãng, được nhập khẩu từ các nhà sản xuất uy tín trên thế giới, đảm bảo chất lượng và hiệu quả tối ưu. Đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm tại đây luôn thực hiện quy trình tiêm chủng an toàn, nhẹ nhàng, giúp khách hàng cảm thấy thoải mái và yên tâm. Hệ thống lưu trữ vắc xin đạt chuẩn GSP, đảm bảo vắc xin được bảo quản trong điều kiện tốt nhất. Để đặt lịch hẹn hoặc được tư vấn chi tiết, vui lòng liên hệ Trung tâm Tiêm chủng Long Châu qua số Hotline miễn phí 1800 6928.