Xét nghiệm bệnh lậu: Phương pháp xét nghiệm và những lưu ý cần biết

Xét nghiệm bệnh lậu là cách duy nhất để xác định chính xác bạn có nhiễm vi khuẩn Neisseria gonorrhoeae – tác nhân gây bệnh lậu hay không. Bệnh có thể diễn tiến âm thầm nhưng lại tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Trong khuôn khổ bài viết hôm nay, Tiêm chủng Long Châu sẽ giúp bạn đọc có cái nhìn chi tiết hơn về xét nghiệm lậu.

Xét nghiệm bệnh lậu là gì?

Xét nghiệm bệnh lậu là quá trình phân tích mẫu dịch tiết (từ niệu đạo, cổ tử cung, họng hoặc hậu môn) hoặc nước tiểu để phát hiện sự hiện diện của vi khuẩn Neisseria gonorrhoeae. Đây là phương pháp chẩn đoán cận lâm sàng chính xác nhất để xác nhận tình trạng nhiễm bệnh lậu, đặc biệt khi các triệu chứng không rõ ràng hoặc dễ nhầm lẫn với các bệnh khác.

Xét nghiệm bệnh lậu đóng vai trò quan trọng trong việc xác định bệnh từ đó giúp bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. Việc chẩn đoán sớm không chỉ giúp kiểm soát bệnh mà còn ngăn ngừa lây lan cho người khác, đặc biệt là bạn tình hoặc trẻ sơ sinh trong trường hợp mẹ bầu nhiễm bệnh.

Khi nào nên thực hiện xét nghiệm lậu?

Bạn nên thực hiện xét nghiệm lậu trong các trường hợp sau đây:

Trường hợp có triệu chứng nghi ngờ

Bệnh lậu có các triệu chứng khác nhau giữa nam và nữ nhưng không phải ai cũng nhận ra dấu hiệu bệnh. Dưới đây là các triệu chứng cần lưu ý:

• Ở nam giới: Tiểu buốt, tiểu rắt, dịch mủ hoặc mủ trắng chảy ra từ niệu đạo, đau hoặc sưng tinh hoàn.
• Ở nữ giới: Khí hư bất thường (màu vàng hoặc xanh, có mùi), chảy máu âm đạo giữa kỳ kinh, đau vùng chậu hoặc đau khi quan hệ.
• Cả nam và nữ: Viêm họng kéo dài (do lậu ở họng từ quan hệ tình dục đường miệng), đau khi quan hệ hoặc tiết dịch ở hậu môn (nếu nhiễm lậu qua đường hậu môn).

Nếu bạn gặp các triệu chứng này, đặc biệt sau khi quan hệ tình dục không an toàn, hãy đi xét nghiệm bệnh lậu ngay.

Trường hợp không có triệu chứng nhưng có nguy cơ cao

Ngay cả khi không có triệu chứng, một số đối tượng dưới đây vẫn nên làm xét nghiệm tìm lậu do nguy cơ lây nhiễm cao:

• Quan hệ tình dục không an toàn (không sử dụng bao cao su) hoặc có nhiều bạn tình.
• Có bạn tình được chẩn đoán hoặc đang điều trị bệnh lậu.
• Phụ nữ mang thai hoặc chuẩn bị mang thai để tránh lây truyền bệnh cho thai nhi.
• Người từng mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác như chlamydia, HIV hoặc giang mai.
• Người làm việc trong ngành nghề có nguy cơ cao (như nhân viên dịch vụ tình dục).

Việc xét nghiệm chủ động trong những trường hợp này giúp phát hiện bệnh sớm, ngay cả khi chưa có triệu chứng.

Các phương pháp xét nghiệm bệnh lậu phổ biến hiện nay

Hiện nay, có ba phương pháp xét nghiệm bệnh lậu chính, mỗi phương pháp có ưu và nhược điểm riêng, phù hợp với từng tình huống cụ thể. Tùy vào triệu chứng, nguy cơ và điều kiện y tế, bác sĩ sẽ tư vấn phương pháp xét nghiệm phù hợp nhất.

Xét nghiệm soi tươi – nhuộm Gram

Phương pháp này lấy mẫu dịch tiết từ niệu đạo (nam), cổ tử cung (nữ), họng hoặc hậu môn sau đó nhuộm Gram để quan sát vi khuẩn Neisseria gonorrhoeae dưới kính hiển vi.

• Ưu điểm: Đơn giản, chi phí thấp, có kết quả nhanh trong ngày.
• Hạn chế: Độ nhạy thấp, chỉ đạt 50 - 70% ở nam và dưới 40% ở nữ do vi khuẩn có thể khó phát hiện ở mẫu cổ tử cung hoặc khi số lượng vi khuẩn ít.

Xét nghiệm nuôi cấy vi khuẩn

Mẫu dịch tiết được nuôi trong môi trường chuyên biệt để vi khuẩn phát triển, giúp xác định loại vi khuẩn và kiểm tra mức độ kháng thuốc.

• Ưu điểm: Cho phép làm kháng sinh đồ, giúp bác sĩ chọn loại kháng sinh phù hợp, đặc biệt trong bối cảnh vi khuẩn lậu đang kháng nhiều loại thuốc.
• Hạn chế: Thời gian chờ kết quả lâu (2 - 5 ngày), yêu cầu điều kiện phòng thí nghiệm chuyên biệt.

Xét nghiệm PCR – sinh học phân tử

Phương pháp PCR (Polymerase Chain Reaction) phát hiện DNA của vi khuẩn lậu trong mẫu nước tiểu, dịch tiết hoặc tăm bông từ vùng nhiễm.

• Ưu điểm: Độ chính xác cao (trên 95%), lấy mẫu đơn giản (có thể dùng nước tiểu), phù hợp cho cả nam và nữ. Đây là phương pháp được khuyến nghị nhất hiện nay.
• Hạn chế: Chi phí cao hơn so với soi tươi hoặc nuôi cấy, yêu cầu thiết bị hiện đại.

Những lưu ý trước và sau khi xét nghiệm bệnh lậu

Để đảm bảo kết quả xét nghiệm chính xác và điều trị hiệu quả, bạn cần lưu ý một số điểm trước và sau khi thực hiện xét nghiệm.

Trước xét nghiệm

Trước khi xét nghiệm lậu, bạn cần lưu ý:

• Không quan hệ tình dục: Tránh quan hệ tình dục ít nhất 24 giờ trước khi lấy mẫu để tránh làm sai lệch kết quả.
• Không đi tiểu trước khi lấy mẫu: Nếu xét nghiệm bằng nước tiểu, không đi tiểu trong 1 - 2 giờ trước khi lấy mẫu để đảm bảo đủ vi khuẩn trong mẫu.
• Không dùng kháng sinh: Tránh sử dụng thuốc kháng sinh trong 7 ngày trước xét nghiệm, trừ khi có chỉ định của bác sĩ vì kháng sinh có thể làm âm tính giả.
• Thông báo tiền sử bệnh: Báo cho bác sĩ về các triệu chứng, tiền sử bệnh lây truyền qua đường tình dục hoặc thuốc đang sử dụng.

Sau xét nghiệm

Sau xét nghiệm lậu, bạn cần:

• Tuân thủ điều trị: Nếu kết quả dương tính, làm theo hướng dẫn của bác sĩ, thường là dùng kháng sinh như Ceftriaxone hoặc Azithromycin. Lúc này, bạn cần tuân thủ theo đúng phác đồ của bác sĩ để đảm bảo loại bỏ vi khuẩn.
• Thông báo cho bạn tình: Nếu nhiễm lậu, cần thông báo cho bạn tình để họ xét nghiệm và điều trị đồng thời, tránh tái nhiễm.
• Tái khám định kỳ: Sau điều trị, cần tái xét nghiệm (thường sau 1 - 2 tuần) để xác nhận vi khuẩn đã được loại bỏ hoàn toàn.
• Phòng ngừa tái nhiễm: Sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục, hạn chế nhiều bạn tình và duy trì vệ sinh cá nhân.

Xét nghiệm bệnh lậu là bước không thể thiếu để chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời bệnh lậu. Với các phương pháp như soi tươi, nuôi cấy, và đặc biệt là PCR, việc phát hiện vi khuẩn Neisseria gonorrhoeae trở nên chính xác và hiệu quả hơn bao giờ hết. Nếu bạn có triệu chứng nghi ngờ hoặc thuộc nhóm nguy cơ cao, hãy chủ động thực hiện xét nghiệm tại các cơ sở y tế uy tín. Việc tuân thủ các lưu ý trước và sau xét nghiệm cùng với điều trị đúng cách sẽ giúp bạn bảo vệ sức khỏe của mình và ngăn ngừa lây lan cho cộng đồng. Cảm ơn bạn đọc đã luôn đồng hành cùng Tiêm chủng Long Châu trong suốt thời gian vừa qua.