Viêm dạ dày dạng nốt là gì và triệu chứng thường gặp ở bệnh nhân?

Viêm dạ dày dạng nốt là một dạng viêm dạ dày khá đặc biệt, thường được phát hiện tình cờ khi nội soi dạ dày. Thay vì những tổn thương phẳng như các dạng viêm thông thường, niêm mạc dạ dày của người bệnh lại xuất hiện những nốt sần li ti giống “da ngỗng”, tạo cảm giác bề mặt sần sùi. Dù bệnh không quá phổ biến nhưng lại có mối liên quan chặt chẽ với vi khuẩn Helicobacter pylori và có thể tiềm ẩn nguy cơ tiến triển thành các biến chứng nguy hiểm nếu không được nhận diện sớm.

Viêm dạ dày dạng nốt là gì?

Viêm dạ dày dạng nốt (Nodular gastritis – NG) là một dạng viêm dạ dày đặc biệt, được chẩn đoán chủ yếu thông qua nội soi tiêu hóa. Khi quan sát bằng nội soi, niêm mạc dạ dày xuất hiện các chấm sần nhỏ li ti, phân bố dày đặc, tạo hình ảnh giống “da ngỗng” hoặc bề mặt sần sùi nổi hạt. Đây là đặc điểm rất đặc trưng giúp phân biệt NG với các dạng viêm dạ dày thông thường khác.

Tổn thương dạng nốt thường gặp nhất ở vùng hang vị, phần dưới của dạ dày, nơi tiếp giáp với môn vị và có vai trò quan trọng trong quá trình nghiền thức ăn và điều tiết axit. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, các nốt sần cũng có thể lan đến vùng thân vị, khiến phạm vi viêm rộng hơn và triệu chứng trở nên dai dẳng hơn.

Sự hình thành của các nốt này liên quan mật thiết đến phản ứng viêm mạnh tại niêm mạc. Bề mặt viêm sần cho thấy hoạt động tăng sinh lympho, phản ứng miễn dịch mạnh mẽ với tác nhân kích thích điều này đưa chúng ta đến nguyên nhân hàng đầu gây NG.

Mối liên quan giữa viêm dạ dày dạng nốt và vi khuẩn Helicobacter pylori

Ngày nay, viêm dạ dày dạng nốt được xem là một thể viêm dạ dày đặc trưng liên quan chặt chẽ đến nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (H. pylori). Đây là loại vi khuẩn sống trong môi trường axit mạnh của dạ dày và là nguyên nhân gây ra nhiều bệnh lý tiêu hóa như viêm dạ dày mạn tính, loét dạ dày tá tràng và ung thư dạ dày.

Ở những người mắc viêm dạ dày dạng nốt, nồng độ H. pylori trong dạ dày thường rất cao. Vi khuẩn kích thích hệ miễn dịch hoạt động mạnh, khiến các nang lympho ở niêm mạc phát triển quá mức, tạo thành các nốt sần đặc trưng khi nội soi.

Ngoài ra, nhiều nghiên cứu còn ghi nhận rằng NG không chỉ đơn thuần là kết quả của nhiễm H. pylori mà còn được xem là dấu hiệu cảnh báo sớm nguy cơ ung thư dạ dày thể lan tỏa (Diffuse-type gastric cancer). Điều này đặc biệt đúng ở người trẻ hoặc phụ nữ nhóm có tỷ lệ viêm dạng nốt cao hơn bình thường. Do đó, NG cần được đánh giá và điều trị nghiêm túc, thay vì xem như một tổn thương viêm nhẹ.

Triệu chứng của viêm dạ dày dạng nốt

Triệu chứng của viêm dạ dày dạng nốt (nodular gastritis) nhìn chung không khác biệt quá nhiều so với các dạng viêm dạ dày khác. Tuy nhiên, mức độ khó chịu mà người bệnh cảm nhận có thể nặng hoặc dai dẳng hơn do niêm mạc dạ dày xuất hiện nhiều nốt sần do tình trạng viêm kéo dài, thường liên quan đến nhiễm Helicobacter pylori.

Đau vùng thượng vị

Phần lớn bệnh nhân mô tả cơn đau vùng thượng vị là triệu chứng nổi bật nhất. Cơn đau có thể âm ỉ, nóng rát hoặc quặn từng đợt, đôi khi bùng lên sau bữa ăn hoặc khi bụng đói. Những đợt đau kéo dài khiến người bệnh cảm thấy khó chịu, ăn uống kém và ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày.

Chướng bụng

Bên cạnh đó, đầy hơi và cảm giác chướng bụng cũng rất phổ biến. Người bệnh thường có cảm giác “nặng bụng”, khó chịu sau khi ăn dù lượng thức ăn không nhiều. Đây là hậu quả của sự rối loạn tiêu hóa do niêm mạc dạ dày bị tổn thương và hoạt động co bóp của dạ dày bị ảnh hưởng.

Ợ nóng

Ợ nóng, ợ chua là triệu chứng khác mà nhiều người gặp phải. Khi lớp niêm mạc bị viêm, axit dạ dày dễ trào ngược lên thực quản, gây nên cảm giác nóng rát lan từ bụng lên ngực hoặc lên cổ.

Buồn nôn, nôn

Ngoài ra, người bệnh còn có thể đối mặt với buồn nôn và nôn, nhất là vào buổi sáng hoặc sau khi ăn đồ cay nóng, dầu mỡ. Tình trạng này khiến nhiều người bỏ bữa và sụt cân nếu kéo dài.

Khó tiêu

Không ít bệnh nhân ghi nhận tình trạng khó tiêu, ăn không ngon, cảm giác đầy tức ngay sau vài miếng ăn. Đây là dấu hiệu cảnh báo dạ dày đang hoạt động kém hiệu quả và cần được thăm khám sớm.

Về mặt vị trí, viêm dạ dày dạng nốt thường xuất hiện nhiều nhất ở hang vị dạ dày, khu vực gần môn vị nơi dễ bị vi khuẩn H. pylori tấn công. Trong một số trường hợp, các nốt viêm cũng có thể xuất hiện ở thân trước hoặc thân dưới dạ dày, tuy ít gặp hơn.

Dù xuất hiện ở đâu, viêm dạ dày dạng nốt đều có thể tiến triển âm thầm và dễ bị nhầm lẫn với rối loạn tiêu hóa thông thường. Vì vậy, khi có các triệu chứng kéo dài trên một vài tuần, đặc biệt là đau thượng vị kèm buồn nôn hoặc sụt cân, người bệnh nên đi khám để được nội soi chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh nguy cơ biến chứng như loét dạ dày hoặc nhiễm trùng nặng hơn.

Điều trị viêm dạ dày dạng nốt

Trong viêm dạ dày dạng nốt, bác sĩ sẽ chỉ định phác đồ điều trị tùy theo mức độ viêm, sự xuất hiện của nốt sần và đặc biệt là tình trạng nhiễm Helicobacter pylori (HP). Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm dạ dày dạng nốt, nhưng để khẳng định, người bệnh cần được nội soi và làm xét nghiệm chuyên sâu.

Điều trị bằng thuốc Tây y

Nếu kết quả xác định có nhiễm HP, phác đồ điều trị bằng thuốc Tây y nhằm tiêu diệt vi khuẩn và giảm triệu chứng. Thời gian điều trị thường kéo dài từ 10 đến 14 ngày, tùy thuộc vào tình trạng cụ thể của bệnh nhân và hướng dẫn của bác sĩ. Sau khi điều trị kết thúc ít nhất 4 tuần, người bệnh sẽ được nội soi và sinh thiết lại để đánh giá việc tiệt trừ vi khuẩn, đồng thời kiểm tra xem các nốt sần và tình trạng tăng sản lympho đã cải thiện hay chưa.

Trong một số trường hợp nặng hoặc tái nhiễm, bác sĩ có thể cân nhắc thay đổi phác đồ hoặc bổ sung thuốc ức chế bơm proton (PPI) nhằm giảm tiết axit và giúp niêm mạc hồi phục nhanh hơn.

Thay đổi lối sống để hỗ trợ điều trị và giảm triệu chứng

Ngoài thuốc, việc điều chỉnh thói quen sinh hoạt giữ vai trò quan trọng, giúp cải thiện triệu chứng khó chịu và rút ngắn thời gian hồi phục. Ngay cả những trường hợp viêm nặng đang điều trị bằng thuốc cũng được khuyến khích thay đổi lối sống phù hợp.

Một số biện pháp hữu ích bao gồm:

Ăn uống lành mạnh và “nhẹ nhàng” với dạ dày

Bạn nên chia khẩu phần thành nhiều bữa nhỏ, tránh ăn quá no hoặc ăn quá nhanh. Hạn chế các nhóm thực phẩm gây kích ứng như đồ cay, chua, chiên rán, đồ ngọt, thức ăn khó tiêu. Thay vào đó, hãy ưu tiên rau xanh, trái cây mềm, thực phẩm giàu chất xơ hòa tan, chất đạm dễ tiêu và chất béo lành mạnh.
Đồ uống như rượu, bia, cà phê, nước ngọt có ga và trà đặc cần hạn chế tối đa vì chúng kích thích tiết axit dạ dày.

Giảm cân khi cần thiết

Với người thừa cân, việc giảm cân đúng cách sẽ làm giảm áp lực lên ổ bụng, hạn chế trào ngược axit, yếu tố khiến viêm dạ dày dạng nốt trở nên trầm trọng hơn.

Ngủ đủ giấc và đúng tư thế

Duy trì giấc ngủ 7 - 8 giờ mỗi ngày. Người bệnh có thể kê cao đầu khi ngủ để hạn chế trào ngược dạ dày, yếu tố có thể khiến niêm mạc bị kích ứng nhiều hơn.

Quản lý stress

Căng thẳng kéo dài làm tăng tiết axit và khiến triệu chứng viêm trở nên rõ rệt hơn. Tập thể dục nhẹ, dành thời gian thư giãn, viết nhật ký, thiền hoặc trò chuyện với người thân đều là những cách giúp bạn ổn định tâm lý.

Ngừng hút thuốc lá

Khói thuốc làm yếu cơ vòng thực quản dưới, tăng trào ngược axit và làm tổn thương niêm mạc, từ đó khiến quá trình điều trị kéo dài hơn.

Viêm dạ dày dạng nốt tuy không phải là bệnh lý phổ biến nhất nhưng lại mang nhiều ý nghĩa quan trọng trong dự đoán và kiểm soát nguy cơ bệnh dạ dày, đặc biệt khi liên quan đến nhiễm H. pylori. Khi hiểu rõ các triệu chứng thường gặp và thăm khám kịp thời, người bệnh sẽ có nhiều cơ hội điều trị thành công và ngăn chặn các biến chứng nguy hiểm. Nếu bạn nhận thấy các dấu hiệu bất thường ở vùng thượng vị, hãy chủ động đi kiểm tra để được tư vấn và chăm sóc đúng cách.