Viêm bờ cong lớn dạ dày ảnh hưởng đến chức năng tiêu hóa như thế nào?

Bờ cong lớn là một trong những vùng ít bị loét nhất của dạ dày, nhưng khi tổn thương xuất hiện tại đây, nó thường mang ý nghĩa nghiêm trọng và có khả năng ảnh hưởng sâu đến hoạt động tiêu hóa của cơ thể. Viêm bờ cong lớn dạ dày không chỉ gây đau và khó chịu mà còn làm suy giảm chức năng của dạ dày trong việc co bóp, tiêu hóa thức ăn và bảo vệ niêm mạc.

Viêm loét bờ cong lớn dạ dày là gì?

Viêm loét dạ dày có thể xuất hiện ở nhiều vị trí khác nhau, nhưng tổn thương tại bờ cong lớn được xem là khá hiếm gặp. Điều đáng nói là đa số các trường hợp loét ở vị trí này thường gợi ý khả năng tổn thương không lành tính, đặc biệt khi quan sát thấy các bất thường qua nội soi. Vì vậy, khi phát hiện vết loét ở bờ cong lớn, bác sĩ thường đặt ra nghi ngờ về khả năng chuyển dạng ác tính và xem đây là dấu hiệu cần đánh giá kỹ lưỡng hơn so với các vị trí loét thông thường.

Thực tế, nhiều nghiên cứu trên các bệnh nhân đã phải cắt toàn bộ dạ dày do ung thư cho thấy rằng bờ cong lớn là một trong những vị trí xuất phát bệnh lý ác tính phổ biến, nổi bật nhất là ung thư biểu mô dạ dày và u lympho ác tính. Nguy cơ tăng lên khi kích thước vết loét lớn, bờ không đều hoặc sang thương sâu. Điều này giải thích vì sao trong thực hành lâm sàng, bác sĩ luôn chỉ định sinh thiết mô khi phát hiện bất kỳ tổn thương nào tại bờ cong lớn nhằm xác định bản chất lành hay ác tính.

Mặc dù vị trí tổn thương có thể khác nhau, nhưng triệu chứng của viêm loét dạ dày về cơ bản khá tương đồng. Người bệnh thường tìm đến cơ sở y tế vì cảm giác khó chịu vùng thượng vị với các biểu hiện như:

• Đau rát hoặc âm ỉ tại vùng trên rốn.
• Cảm giác khó tiêu, đầy bụng.
• Triệu chứng trở nặng hoặc cải thiện sau khi ăn.
• Buồn nôn hoặc nôn ói.
• Đầy hơi, ợ nóng.
• Nhanh no dù mới ăn một lượng nhỏ thức ăn.

Khi các triệu chứng kéo dài hoặc đi kèm dấu hiệu cảnh báo như sụt cân không rõ nguyên nhân, mệt mỏi suy kiệt, sốt nhẹ kéo dài hoặc nổi hạch, bệnh nhân nên được nội soi tiêu hóa sớm. Đây là phương pháp quan trọng giúp quan sát trực tiếp niêm mạc, phát hiện sớm tổn thương và thực hiện sinh thiết để chẩn đoán chính xác.

Tuy nhiên, không phải lúc nào viêm loét dạ dày cũng biểu hiện triệu chứng rõ ràng. Một số người có thể bị viêm sung huyết tiền loét nhưng nhờ cơ chế bảo vệ niêm mạc còn tốt nên chưa xuất hiện các dấu hiệu đặc trưng. Ngược lại, những loét do nguyên nhân ác tính đôi khi diễn tiến âm thầm, hoàn toàn không gây đau hay khó chịu cho đến khi bệnh đã tiến triển nặng.

Nguyên nhân viêm loét bờ cong lớn dạ dày

Mặc dù viêm loét dạ dày thường xuất hiện nhiều hơn ở bờ cong nhỏ do đặc điểm giải phẫu và sự phân bố mạch máu, nhưng các cơ chế gây viêm loét nói chung đều có thể tác động lên bờ cong lớn và khiến vùng này tổn thương nặng nề. Bản chất của viêm loét là sự mất cân bằng giữa yếu tố tấn công (axit – pepsin) và yếu tố bảo vệ (niêm mạc, lớp nhầy, tuần hoàn). Khi hàng rào bảo vệ bị suy yếu, acid và enzyme tiêu hóa sẽ dễ dàng gây viêm kéo dài, bào mòn niêm mạc và hình thành vết loét.

Một số bệnh lý toàn thân cũng làm tăng nguy cơ viêm hoặc loét tại bờ cong lớn, chẳng hạn như bệnh Crohn và sarcoidosis. Những tình trạng này đặc trưng bởi sự tăng sinh bất thường của các tế bào viêm, khiến niêm mạc dạ dày bị tấn công kéo dài và dẫn đến tổn thương sâu hơn.

Dưới đây là các nguyên nhân và yếu tố nguy cơ phổ biến:

Nhiễm Helicobacter pylori

Đây là nguyên nhân hàng đầu của viêm dạ dày mạn tính. Mặc dù H. pylori lây nhiễm rất phổ biến trên toàn thế giới, chỉ một số người mất cân bằng miễn dịch hoặc có yếu tố di truyền mới tiến triển thành viêm loét dạ dày. Thói quen hút thuốc lá, ăn uống không lành mạnh, dùng rượu bia hay stress kéo dài cũng làm tăng nguy cơ H. pylori gây tổn thương nặng tại bờ cong lớn.

Lạm dụng thuốc giảm đau

Các thuốc nhóm NSAID như aspirin, ibuprofen hay naproxen có thể gây kích ứng mạnh lên niêm mạc dạ dày. Việc sử dụng lâu dài hoặc liều cao sẽ ức chế các yếu tố bảo vệ niêm mạc, đồng thời tăng nguy cơ hình thành vết loét. Ở những người có cơ địa nhạy cảm, tổn thương có thể xuất hiện tại bờ cong lớn và lan rộng nhanh.

Tuổi cao

Người lớn tuổi có hệ thống bảo vệ niêm mạc yếu hơn do lớp nhầy dạ dày mỏng dần theo thời gian. Đồng thời, nhóm tuổi này dễ nhiễm H. pylori và mắc các bệnh rối loạn tự miễn, khiến nguy cơ viêm loét tăng cao, bao gồm cả loét ở bờ cong lớn.

Rượu bia

Rượu có khả năng phá vỡ lớp nhầy bảo vệ, gây kích ứng niêm mạc và làm tăng độ nhạy của dạ dày trước acid. Uống rượu quá mức có thể dẫn đến viêm cấp tính, thậm chí gây xuất huyết, đặc biệt khi phối hợp với NSAID hoặc stress kéo dài.

Stress nặng

Các biến cố như phẫu thuật lớn, bỏng diện rộng, chấn thương nghiêm trọng hoặc nhiễm trùng nặng có thể gây viêm dạ dày do stress. Khi đó, sự thiếu máu cục bộ tạm thời tại niêm mạc khiến dạ dày dễ bị loét hơn, bao gồm cả ở bờ cong lớn.

Viêm dạ dày tự miễn

Ở một số người, hệ miễn dịch nhầm lẫn và tấn công chính niêm mạc dạ dày. Quá trình tự miễn này làm phá hủy tế bào tuyến, dẫn đến teo niêm mạc và tăng nguy cơ loét. Bờ cong lớn cũng có thể chịu ảnh hưởng từ cơ chế này.

Cách điều trị viêm loét dạ dày

Điều trị viêm loét dạ dày muốn đạt hiệu quả cao cần dựa trên nguyên nhân gây bệnh. Mỗi trường hợp sẽ có hướng can thiệp khác nhau, từ thay đổi lối sống đến sử dụng thuốc đặc hiệu. Ví dụ, nếu người bệnh bị viêm dạ dày cấp tính do sử dụng thuốc chống viêm không steroid (NSAID) hoặc uống rượu quá mức, việc đầu tiên và quan trọng nhất là ngừng sử dụng các tác nhân gây kích ứng. Trong nhiều trường hợp, chỉ cần loại bỏ yếu tố gây hại, tình trạng viêm có thể thuyên giảm đáng kể mà không cần điều trị thuốc phức tạp.

Song song đó, bác sĩ sẽ cân nhắc chỉ định các nhóm thuốc phù hợp tùy vào mức độ viêm, triệu chứng và nguyên nhân cụ thể, bao gồm:

• Kháng sinh: Dành cho trường hợp nhiễm Helicobacter pylori, nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm loét dạ dày mạn tính. Phác đồ thường phải sử dụng phối hợp từ 2 - 3 loại thuốc để tiêu diệt hoàn toàn vi khuẩn.
• Thuốc ức chế tiết acid mạnh (PPIs): Như omeprazol, esomeprazol hoặc pantoprazol. Nhóm thuốc này giúp giảm sản xuất acid dạ dày, từ đó tạo điều kiện cho niêm mạc hồi phục.
• Thuốc chẹn H2: Như ranitidin hoặc famotidin, có tác dụng giảm tiết acid ở mức vừa phải, phù hợp cho trường hợp nhẹ hoặc cần giảm triệu chứng nhanh.
• Thuốc bảo vệ niêm mạc và làm lành vết loét: Sucralfat, bismuth… giúp phủ lên vùng tổn thương, giảm tác động của acid và hỗ trợ sửa chữa niêm mạc.
• Thuốc trung hòa acid: Nhóm antacid giúp trung hòa lượng acid đang có trong dạ dày, từ đó giảm đau nhanh chóng. Thuốc này thường được sử dụng kết hợp với thuốc giảm tiết để tăng hiệu quả điều trị.

Bên cạnh dùng thuốc, người bệnh cần thực hiện thay đổi lối sống và chế độ ăn uống để hỗ trợ quá trình lành bệnh và hạn chế tái phát:

• Chia nhỏ bữa ăn, ăn chậm và ăn nhiều lần trong ngày để giảm áp lực lên dạ dày.
• Tránh thức ăn cay nóng, chua, chiên rán hoặc nhiều dầu mỡ vì chúng dễ làm kích ứng niêm mạc.
• Tuyệt đối hạn chế rượu, bia và đồ uống có cồn do chúng phá vỡ lớp nhầy bảo vệ và làm vết loét trở nên nặng hơn.
• Hạn chế dùng thuốc giảm đau NSAID; nếu bắt buộc phải sử dụng, nên dùng acetaminophen, an toàn hơn cho dạ dày.
• Kết hợp giảm stress, ngủ đủ giấc và vận động nhẹ để cải thiện tuần hoàn và tăng khả năng hồi phục.

Viêm bờ cong lớn dạ dày dù ít gặp nhưng lại gây ảnh hưởng sâu rộng đến chức năng tiêu hóa và sức khỏe tổng thể. Khi niêm mạc vùng này bị tổn thương, hoạt động co bóp, tiết enzyme, điều hòa acid và khả năng bảo vệ dạ dày đều suy giảm. Nếu để bệnh kéo dài, người bệnh không chỉ chịu những triệu chứng dai dẳng mà còn đối mặt với nguy cơ biến chứng nguy hiểm. Hy vọng những thông tin trong bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về vai trò của bờ cong lớn và lý do vì sao tổn thương ở vị trí này cần được theo dõi sát sao. Khi có dấu hiệu bất thường như đau thượng vị, buồn nôn kéo dài, đầy hơi hoặc sụt cân không rõ nguyên nhân, bạn nên đến cơ sở y tế để được kiểm tra và điều trị kịp thời, bảo vệ hệ tiêu hóa một cách toàn diện.