Vi khuẩn uốn ván là gì? Cách phòng ngừa vi khuẩn uốn ván

Vi khuẩn uốn ván là nguyên nhân gây ra bệnh uốn ván, một bệnh nguy hiểm khiến cơ bắp bị co cứng không kiểm soát do vi khuẩn tạo ra một loại độc tố thần kinh mạnh gọi là TeNT. Vậy vi khuẩn này gây bệnh như thế nào và có biện pháp nào để phòng tránh không? Để giúp bạn hiểu rõ hơn về vi khuẩn uốn ván, Tiêm chủng Long Châu sẽ cung cấp thông tin chi tiết về vấn đề này. Hãy cùng tìm hiểu ngay để trang bị kiến thức và bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình nhé!

Mức độ nguy hiểm của vi khuẩn uốn ván

Đặc điểm vi khuẩn uốn ván

Vi khuẩn uốn ván là vi khuẩn có thể tạo bào tử và chỉ phát triển trong môi trường thiếu oxy. Dù vi khuẩn bình thường rất dễ bị tiêu diệt bởi oxy, nhưng khi ở dạng bào tử, nó có thể tồn tại lâu dài trong đất và môi trường khắc nghiệt. Khi bào tử xâm nhập vào vết thương sâu, thiếu oxy, chúng sẽ phát triển, nhân lên và sản sinh độc tố.

Vi khuẩn này có mặt ở khắp nơi, đặc biệt là trong đất, bụi bẩn và đường ruột của động vật. Do đó, con người có thể bị nhiễm khi bị thương và tiếp xúc với môi trường có vi khuẩn.

Sau khi xâm nhập vào cơ thể, độc tố uốn ván bám vào các tế bào thần kinh vận động ở ngoại biên và di chuyển đến hệ thần kinh trung ương. Tại đây, nó ngăn chặn sự giải phóng các chất dẫn truyền thần kinh ức chế như glycine và GABA, khiến hệ thần kinh bị kích thích liên tục, gây ra tình trạng co cứng cơ đặc trưng của bệnh uốn ván.

Độc tố chủ yếu tác động lên tủy sống và thân não, làm gián đoạn hoạt động bình thường của hệ thần kinh và gây ra các triệu chứng nguy hiểm của bệnh.

Triệu chứng nhiễm trùng do vi khuẩn uốn ván

Uốn ván là một bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng do vi khuẩn Clostridium tetani gây ra, dẫn đến co thắt cơ và cứng hàm. Các triệu chứng thường xuất hiện trong khoảng từ 3 đến 21 ngày sau khi nhiễm trùng.

Các triệu chứng chính của uốn ván bao gồm:

• Cứng hàm (trismus): Khó mở miệng do co thắt cơ hàm.

• Co thắt cơ đột ngột: Thường xảy ra ở bụng, lưng và tứ chi, gây đau đớn và có thể được kích hoạt bởi các kích thích như tiếng ồn.

• Cứng cơ toàn thân: Bắt đầu từ hàm và cổ, sau đó lan ra các phần khác của cơ thể.

• Co giật: Có thể dẫn đến các cơn co giật toàn thân.

• Đau đầu và sốt: Người bệnh đau đầu nhiều kèm sốt cao.

• Thay đổi huyết áp và nhịp tim: Có thể gây tăng hoặc giảm huyết áp và nhịp tim nhanh.

Làm thế nào để giảm nguy cơ nhiễm vi khuẩn uốn ván?

Bạn có thể giảm nguy cơ mắc uốn ván bằng cách chăm sóc vết thương đúng cách. Hãy sơ cứu ngay khi bị vết cắt, chấn thương hoặc vết thương hở, kể cả những vết trầy xước, phồng rộp hay dằm nhỏ cũng cần được xử lý ngay.

Rửa tay bằng xà phòng và nước sạch để ngăn vi khuẩn xâm nhập vào vết thương. Nếu có bất kỳ lo ngại nào, hãy liên hệ với bác sĩ.

Chẩn đoán và điều trị nhiễm trùng do vi khuẩn uốn ván

Chẩn đoán

Bác sĩ xác định bệnh uốn ván dựa trên việc thăm khám, hỏi về tiền sử bệnh và lịch tiêm vắc xin. Nếu bạn có các triệu chứng như co thắt cơ, cứng cơ và đau đầu, bác sĩ có thể chẩn đoán uốn ván mà không cần xét nghiệm. Chỉ trong một số trường hợp nghi ngờ mắc bệnh khác có triệu chứng giống uốn ván, xét nghiệm mới được thực hiện.

Điều trị

Nhiễm trùng uốn ván cần được cấp cứu và chăm sóc hỗ trợ lâu dài, thường là tại khoa hồi sức tích cực (ICU). Bệnh nhân sẽ được chăm sóc vết thương, theo dõi và đảm bảo khả năng hô hấp. Bác sĩ sẽ sử dụng thuốc để giảm triệu chứng, tiêu diệt vi khuẩn, trung hòa độc tố và tăng cường hệ miễn dịch.

Bệnh thường diễn tiến trong khoảng hai tuần và quá trình hồi phục có thể kéo dài khoảng một tháng.

Chăm sóc vết thương:

• Vết thương sẽ được làm sạch để loại bỏ bụi bẩn, dị vật hoặc vi khuẩn.

• Bác sĩ cũng sẽ loại bỏ mô chết để tránh tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.

Điều trị bằng thuốc:

• Kháng độc tố (antitoxin): Giúp trung hòa độc tố chưa tấn công vào hệ thần kinh.

• Thuốc an thần: Giúp giảm co thắt cơ bằng cách làm chậm hoạt động của hệ thần kinh.

• Tiêm vắc xin uốn ván: Giúp hệ miễn dịch chống lại độc tố do vi khuẩn tạo ra.

• Kháng sinh: Dùng qua đường uống hoặc tiêm để tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh.

• Thuốc điều hòa cơ trơn: Giúp kiểm soát nhịp tim và hô hấp. Morphine cũng có thể được sử dụng để giảm đau và an thần.

Chăm sóc hỗ trợ:

• Bảo vệ đường thở: Giữ cho đường thở thông thoáng và hỗ trợ hô hấp khi cần.

• Dinh dưỡng: Đặt ống dẫn thức ăn vào dạ dày để cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng.

• Môi trường chăm sóc: Hạn chế tiếng ồn, ánh sáng hoặc các kích thích khác để tránh gây co thắt cơ toàn thân.

Cách phòng ngừa vi khuẩn uốn ván

Phòng ngừa hiệu quả nhất đối với bệnh uốn ván là tiêm vắc xin chứa giải độc tố uốn ván (Tetanus Toxoid – TT). Vắc xin này an toàn, thường chỉ gây ra các tác dụng phụ nhẹ như sưng đỏ, đau nhức tại vị trí tiêm hoặc sốt nhẹ, và được sử dụng rộng rãi trong chương trình tiêm chủng mở rộng.

Đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, vắc xin phòng uốn ván thường được sử dụng dưới dạng vắc xin phối hợp DTaP, giúp ngừa đồng thời ba bệnh nguy hiểm là bạch hầu, ho gà và uốn ván. Lịch tiêm DTaP gồm 5 mũi, bắt đầu từ 2 tháng tuổi và hoàn thành vào khoảng 4–6 tuổi, theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC).

Người lớn, bao gồm phụ nữ mang thai, cần được tiêm nhắc lại mỗi 10 năm bằng vắc xin Td (uốn ván – bạch hầu) hoặc Tdap (uốn ván – bạch hầu – ho gà) để duy trì khả năng miễn dịch. Việc tiêm vắc xin trong thai kỳ cũng giúp tạo miễn dịch thụ động bảo vệ trẻ sơ sinh trong những tháng đầu đời.

Tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe cá nhân, mà còn góp phần hình thành miễn dịch cộng đồng, hạn chế sự lây lan và bùng phát của bệnh trong xã hội. Hãy chủ động bảo vệ bản thân và gia đình khỏi nguy cơ mắc bệnh uốn ván – một căn bệnh nguy hiểm có thể gây tử vong nếu không được phòng ngừa đúng cách.

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu hiện đang cung cấp đầy đủ các loại vắc xin phòng uốn ván, phù hợp cho mọi lứa tuổi và nhu cầu:

• Tetanus Toxoid (TT): Dành cho phòng uốn ván đơn, thường được chỉ định sau chấn thương hoặc trong thai kỳ.

• Td (uốn ván – bạch hầu): dùng cho người lớn và trẻ lớn để tiêm nhắc lại theo khuyến nghị mỗi 10 năm một lần.

• Tdap (Boostrix, Adacel): Vắc xin phối hợp ba thành phần giúp phòng ngừa uốn ván, bạch hầu và ho gà – đặc biệt quan trọng với phụ nữ mang thai nhằm bảo vệ cả mẹ và trẻ sơ sinh.

Tiêm chủng đúng lịch không chỉ giúp duy trì miễn dịch cá nhân mà còn góp phần hình thành miễn dịch cộng đồng, hạn chế sự lây lan và tái bùng phát của các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu cung cấp dịch vụ tiêm chủng chất lượng cao, an toàn, tiện lợi. Liên hệ ngay hotline 1800 6928 để đặt lịch hoặc nhận tư vấn trực tiếp từ chuyên viên y tế.

Trên đây là thông tin giúp giải đáp thắc mắc: “Vi khuẩn uốn ván là gì và nó ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào?” cùng những kiến thức liên quan. Để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình, hãy tiêm phòng uốn ván đúng lịch và đầy đủ mũi để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình.