Vắc xin đậu mùa khỉ đã có chưa? Những biện pháp giúp phòng ngừa bệnh

Trước khi cùng Tiêm chủng Long Châu tìm hiểu về vắc xin đậu mùa khỉ, điều đầu tiên mà mỗi người cần làm là hiểu rõ mức độ nguy hiểm thực sự của căn bệnh này. Mpox không chỉ là một bệnh truyền nhiễm có thể gây tổn thương ngoài da, mà còn là mối đe dọa sức khỏe cộng đồng với khả năng bùng phát dịch diện rộng nếu không được kiểm soát tốt.

Đậu mùa khỉ có nguy hiểm không?

Trong tháng 8/2024, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) một lần nữa ban bố tình trạng khẩn cấp y tế công cộng toàn cầu đối với bệnh mpox, hay còn gọi là đậu mùa khỉ, sau khi một biến thể virus mới có tên clade 1b bùng phát mạnh tại Cộng hòa Dân chủ Congo và nhanh chóng lan sang các nước láng giềng. Đây là lần thứ hai trong vòng hai năm WHO phải kích hoạt mức cảnh báo cao nhất đối với căn bệnh này, cho thấy mpox tiếp tục là mối nguy y tế toàn cầu.

Biến thể clade 1b có đặc điểm nguy hiểm hơn so với các dòng virus trước đó, với tốc độ lây lan nhanh hơn, phạm vi ảnh hưởng rộng hơn và mức độ nghiêm trọng của triệu chứng cũng tăng lên. Bên cạnh các dấu hiệu điển hình như sốt, đau đầu, nổi hạch và mệt mỏi, người bệnh thường xuất hiện các tổn thương da dạng mụn nước có mủ, gây đau và dễ nhiễm trùng. Đáng lo ngại hơn, thời gian ủ bệnh có thể kéo dài đến ba tuần, làm tăng nguy cơ lây nhiễm âm thầm trong cộng đồng.

Theo WHO, trẻ em, thanh thiếu niên và những người có hệ miễn dịch suy yếu, chẳng hạn người đang điều trị ung thư, mắc HIV chưa kiểm soát tốt, hoặc phụ nữ mang thai, là những đối tượng đặc biệt dễ bị tổn thương trước virus mpox. Ở nhóm này, bệnh không chỉ có diễn biến nặng hơn mà còn dễ để lại biến chứng kéo dài nếu không được can thiệp y tế kịp thời.

Chính vì vậy, nhận biết sớm triệu chứng, kết hợp với tiêm vắc xin đậu mùa khỉ đúng thời điểm và các biện pháp cách ly phù hợp sẽ là những chiến lược then chốt để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và cộng đồng.

Vắc xin đậu mùa khỉ đã có chưa?

Vào ngày 14/10/2024, WHO đã phê duyệt sử dụng Jynneos, vắc xin phòng bệnh đậu mùa khỉ của Bavarian Nordic cho thanh thiếu niên từ 12 đến 17 tuổi. Đây là nhóm đối tượng được coi là đặc biệt dễ bị tổn thương trước sự bùng phát của căn bệnh đang gây ra mối lo ngại toàn cầu.

Vắc xin Jynneos đã được chứng minh là an toàn và hiệu quả trong việc phòng ngừa bệnh đậu mùa khỉ. Tuy nhiên, nguồn cung vắc xin vẫn còn hạn chế, đặc biệt là ở các nước có thu nhập thấp và trung bình. Việc phân phối công bằng và tăng cường sản xuất vắc xin là cần thiết để kiểm soát dịch bệnh trên toàn cầu.

Có nên tiêm vắc xin đậu mùa khỉ hay không?

Câu hỏi về việc có nên tiêm vắc xin đậu mùa khỉ hay không phụ thuộc vào mức độ nguy cơ của từng cá nhân. Theo hướng dẫn chuyên môn, vắc xin này hiện được khuyến cáo tiêm cho những người có nguy cơ cao phơi nhiễm với virus.

Cụ thể, những người từng có tiếp xúc gần với ca bệnh xác định được xếp vào nhóm cần tiêm vắc xin ngay sau khi phơi nhiễm. Việc tiêm càng sớm trong vòng 4 ngày kể từ thời điểm tiếp xúc sẽ giúp ngăn ngừa khởi phát bệnh, hoặc ít nhất làm giảm mức độ nghiêm trọng nếu bệnh phát triển.

Ngoài ra, nhóm có nguy cơ cao bao gồm các nhân viên y tế đang trực tiếp chăm sóc bệnh nhân, người làm việc trong các phòng xét nghiệm có khả năng tiếp xúc với mầm bệnh, và những người hỗ trợ chăm sóc người mắc mpox. 

Việc tiêm chủng chủ động đối với nhóm này giúp tạo lớp bảo vệ vững chắc trước nguy cơ lây lan trong môi trường làm việc. Mặc dù không bắt buộc tiêm đại trà, nhưng đối với các nhóm kể trên, tiêm vắc xin đậu mùa khỉ được xem là một biện pháp dự phòng an toàn, giúp kiểm soát dịch hiệu quả hơn trong cộng đồng. Việc đánh giá nguy cơ cá nhân và tham khảo ý kiến cơ sở y tế là bước quan trọng trước khi quyết định tiêm chủng.

Biện pháp phòng ngừa đậu mùa khỉ

Bên cạnh việc tiêm vắc xin đậu mùa khỉ, bạn hoàn toàn có thể chủ động giảm nguy cơ mắc bệnh thông qua các thói quen sinh hoạt hàng ngày và biện pháp bảo vệ cá nhân. Những hành động đơn giản nhưng đúng cách sẽ góp phần quan trọng trong việc ngăn chặn sự lây lan của virus trong cộng đồng.

Giữ vệ sinh cá nhân

Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn là một trong những cách đơn giản nhưng hiệu quả để phòng ngừa bệnh đậu mùa khỉ. Đặc biệt, sau khi tiếp xúc với người nghi nhiễm hoặc môi trường công cộng, việc rửa tay đúng cách là rất quan trọng.

Tránh tiếp xúc gần

Hạn chế tiếp xúc gần với người có dấu hiệu phát ban, sốt, mệt mỏi hoặc động vật có thể mang mầm bệnh là biện pháp cần thiết để giảm nguy cơ lây nhiễm. Ngoài ra, không dùng chung vật dụng cá nhân và thường xuyên khử trùng bề mặt, đồ dùng cũng giúp ngăn chặn sự lây lan của virus.

Sử dụng đồ bảo hộ khi chăm sóc người bệnh

Khi chăm sóc người mắc bệnh đậu mùa khỉ, cần sử dụng đầy đủ các phương tiện phòng hộ cá nhân như găng tay, khẩu trang, kính bảo hộ và áo choàng phòng dịch. Điều này đặc biệt quan trọng trong môi trường y tế, nhằm bảo vệ cả người chăm sóc và các bệnh nhân khác khỏi nguy cơ phơi nhiễm chéo.

Vắc xin đậu mùa khỉ là công cụ quan trọng trong việc phòng ngừa và kiểm soát dịch bệnh. Tuy nhiên, việc tiêm chủng cần được kết hợp với các biện pháp phòng ngừa khác như giữ vệ sinh cá nhân, tránh tiếp xúc gần và sử dụng đồ bảo hộ khi cần thiết. Chỉ bằng cách này, chúng ta mới có thể bảo vệ bản thân và cộng đồng khỏi nguy cơ lây nhiễm bệnh đậu mùa khỉ.