U vú lành tính có nên mổ không? Yếu tố quyết định và hướng dẫn chăm sóc sau mổ

Mắc bệnh u vú lành tính là nỗi băn khoăn của không ít độc giả. Có nên phẫu thuật khi bị u vú không? Hiểu được tâm lý đó, trong bài viết sức khỏe hôm nay, Tiêm chủng Long Châu sẽ giúp bạn đọc làm sáng tỏ chủ đề này. Việc hiểu rõ tiêu chí chỉ định mổ và các bước chăm sóc sau phẫu thuật giúp người bệnh yên tâm hơn trong quá trình điều trị.

U vú lành tính có nên mổ không?

Không phải mọi khối u vú lành tính đều cần can thiệp phẫu thuật. Quyết định phụ thuộc vào tình trạng cụ thể của từng người.

Dưới đây là các trường hợp được phân loại rõ ràng:

Trường hợp không cần mổ

Trong đa số trường hợp, u vú lành tính không cần nếu đáp ứng các tiêu chí sau:

U nhỏ (thường < 2 cm).
Không gây đau hoặc ảnh hưởng thẩm mỹ.
Kích thước ổn định qua nhiều lần siêu âm vú (theo dõi 3 - 6 tháng).
Sinh thiết vú xác nhận hoàn toàn lành tính (u xơ, u nang).

Những khối u này thường được theo dõi định kỳ bằng siêu âm hoặc nhũ ảnh, không cần can thiệp ngoại khoa.

Trường hợp cần xem xét phẫu thuật

Một số trường hợp u vú lành tính cần được cân nhắc kỹ lưỡng, bao gồm:

U lớn hơn 3 - 5 cm.
U tăng kích thước nhanh trong thời gian ngắn (tăng >20% trong 3 - 6 tháng).
Khối u gây đau, khó chịu hoặc làm biến dạng vú.
Người bệnh cảm thấy bất an, muốn loại bỏ để yên tâm.

Phẫu thuật ở giai đoạn này nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống và giảm lo lắng tâm lý.

Trường hợp bắt buộc phải mổ

Có những tình huống, phẫu thuật không còn là lựa chọn mà là bắt buộc, cụ thể:

Sinh thiết cho thấy tế bào bất thường (tổn thương không điển hình).
Nghi ngờ ung thư vú hoặc khối u tiền ung thư.
Có viêm, hoại tử, chảy dịch ở khối u.
U tái phát nhiều lần hoặc có nhiều u trong tuyến vú.

Lúc này, phẫu thuật không chỉ để loại bỏ u mà còn để chẩn đoán chính xác và phòng ngừa ác tính hóa.

*U vú lành tính có nên mổ không là nỗi băn khoăn của nhiều độc giả*

Các yếu tố quyết định việc mổ u vú lành tính

Mặc dù là u lành tính, phẫu thuật vẫn có thể được cân nhắc dựa trên nhiều yếu tố, từ đặc điểm của khối u đến nguy cơ y tế và nguyện vọng cá nhân của người bệnh.

Kích thước và tốc độ phát triển của khối u

Kích thước và tốc độ phát triển của khối u là yếu tố quyết định đến chỉ định mổ u vú lành tính. U lớn và tăng trưởng nhanh làm tăng nguy cơ chèn ép hoặc biến dạng tuyến vú. Nhiều bác sĩ khuyến nghị mổ khi khối u vượt quá 3cm hoặc có dấu hiệu tăng kích thước đáng kể trong vòng 6 tháng.

Bên cạnh đó, kích thước khối u lớn không chỉ gây mất thẩm mỹ mà còn làm khó theo dõi các tổn thương mới hoặc những thay đổi vi mô trong mô vú.

Kết quả chẩn đoán hình ảnh và sinh thiết

Đây là yếu tố quyết định dựa trên bằng chứng y khoa về bản chất khối u:

Siêu âm, nhũ ảnh và đặc biệt là sinh thiết kim lõi là tiêu chuẩn vàng để quyết định.
Bất kỳ dấu hiệu nào nghi ngờ ác tính trên hình ảnh (như vi vôi hóa, bờ không đều hoặc tăng sinh mạch máu bất thường) đều là lý do chính để xem xét phẫu thuật sớm để loại trừ.
Sinh thiết giúp xác định chính xác bản chất khối u trước khi mổ, đặc biệt là các tổn thương không điển hình.

Triệu chứng ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống

Phẫu thuật có thể được thực hiện để cải thiện sức khỏe thể chất và tâm lý người bệnh nếu:

Khối u gây đau tức, khó chịu dai dẳng hoặc cảm giác nặng ngực.
Khối u gây lệch vú hoặc lồi lên rõ ràng khi mặc áo ngực. Những triệu chứng này, dù không nguy hiểm về mặt y khoa nhưng ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt và tâm lý của người bệnh.

Nguy cơ ác tính theo đánh giá lâm sàng

Phẫu thuật được coi là biện pháp phòng ngừa ở nhóm bệnh nhân có nguy cơ cao bao gồm các đối tượng có đặc điểm:

Tiền sử gia đình có thành viên mắc ung thư vú.
Sinh thiết cho thấy tổn thương vú không điển hình (Ví dụ: Tăng sản ống tuyến không điển hình).
Mô vú dày, khó theo dõi bằng hình ảnh học khiến việc phát hiện sớm tổn thương ác tính mới trở nên khó khăn.

Những bệnh nhân thuộc nhóm nguy cơ cao thường được khuyến cáo mổ sớm để loại bỏ hoàn toàn khối u và giảm thiểu nguy cơ phát triển ác tính.

*Phẫu thuật là biện pháp phòng ngừa cho đối tượng có nguy cơ cao tiến triển u vú ác tính*

Mong muốn của người bệnh

Yếu tố tâm lý và quyền tự quyết được tôn trọng. Nhiều phụ nữ chọn phẫu thuật để loại bỏ khối u, ngay cả khi nó lành tính 100%, nhằm giảm lo lắng và yên tâm hơn. Mong muốn của người bệnh là yếu tố thường xuyên được bác sĩ cân nhắc trong quyết định điều trị, miễn là người bệnh đã được tư vấn đầy đủ về lợi ích và rủi ro của phẫu thuật.

Điều trị và chăm sóc sau mổ u vú lành tính

Phẫu thuật u vú lành tính thường được đánh giá là đơn giản, an toàn và ít biến chứng. Tuy nhiên, việc chăm sóc sau mổ đúng cách là yếu tố then chốt để đảm bảo vết thương hồi phục nhanh chóng và giữ được tính thẩm mỹ cho tuyến vú.

Các phương pháp phẫu thuật phổ biến

Tùy thuộc vào vị trí và kích thước của khối u, bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp tối ưu nhất:

Phẫu thuật bóc tách u nhằm loại bỏ khối u cùng một lượng nhỏ mô lành xung quanh. Phương pháp này giúp bảo tồn tối đa mô và hình dáng tuyến vú.
Phẫu thuật nội soi là phương pháp phẫu thuật ít xâm lấn, vết mổ nhỏ, mang lại kết quả thẩm mỹ tốt hơn, thường áp dụng cho các khối u nằm nông.

*Phẫu thuật bóc tách u vú lành tính giúp bảo tồn tối đa hình dáng tuyến vú*

Chăm sóc sau mổ tại nhà

Sau phẫu thuật, người bệnh cần tuân thủ các nguyên tắc sau để vết mổ lành tốt:

Vệ sinh vết mổ: Giữ vết mổ sạch và khô ráo trong 48 giờ đầu. Thay băng theo đúng hướng dẫn của bác sĩ (thường 1 - 2 lần/ngày).
Vận động: Tránh vận động mạnh hoặc giơ tay cao quá đầu trong vòng 1 - 2 tuần đầu tiên.
Trang phục: Mặc áo ngực nâng đỡ nhẹ nhàng, không bó chặt để tránh chèn ép vết mổ nhưng vẫn hỗ trợ cố định tuyến vú.
Sử dụng thuốc: Sử dụng thuốc giảm đau, kháng viêm theo đúng kê đơn của bác sĩ.
Tuyệt đối tránh: Không tự ý bôi thuốc mỡ, kem dưỡng hoặc đắp các loại lá/thuốc nam lên vết mổ.

Dấu hiệu cần tái khám sớm

Người bệnh cần quay lại cơ sở y tế ngay lập tức nếu xuất hiện bất kỳ biểu hiện bất thường nào, vì đây có thể là dấu hiệu nhiễm trùng hoặc tụ dịch:

Dấu hiệu nhiễm trùng: Vết mổ bị sưng đỏ, nóng, đau tăng dần hoặc có mủ/dịch chảy bất thường (màu vàng, xanh, có mùi hôi).
Sốt cao: Sốt kéo dài trên 38 độ C.
Đau kéo dài: Đau hoặc mất cân xứng vú kéo dài sau 2 tuần phẫu thuật.

Theo dõi dài hạn

Dù khối u đã được bóc tách, việc theo dõi định kỳ là bắt buộc để phát hiện sớm các tổn thương mới hoặc tái phát:

Tái khám lâm sàng: Theo lịch hẹn của bác sĩ (thường là 1 - 3 - 6 tháng đầu tiên sau mổ).
Chẩn đoán hình ảnh: Siêu âm vú 6 - 12 tháng/lần.
Tự khám vú: Thực hiện tự khám vú hàng tháng vào ngày 7 - 10 của chu kỳ kinh nguyệt.

Phòng ngừa u vú lành tính tái phát

Mặc dù không thể ngăn chặn hoàn toàn, việc duy trì lối sống lành mạnh có thể giảm thiểu nguy cơ tái phát. Các biện pháp ngăn u vú tái phát bao gồm:

Lối sống: Tập thể dục đều đặn (30 phút/ngày), ngủ đủ 7 - 8 giờ/ngày và kiểm soát căng thẳng.
Chế độ ăn: Bổ sung thực phẩm giàu chất xơ, vitamin E và omega-3.
Hạn chế: Giảm thiểu sử dụng caffeine, rượu bia và các thức uống kích thích.
Kiểm soát cân nặng: Duy trì BMI trong khoảng 18.5 - 24.9.

*Tự khám vú hàng tháng là thói quen quan trọng để phát hiện sớm bất thường*

Tóm lại, u vú lành tính có nên mổ không? Như đã phân tích, phần lớn các trường hợp u vú lành tính đều không nguy hiểm và không phải lúc nào cũng cần mổ. Tuy nhiên, quyết định phẫu thuật phụ thuộc vào kích thước u, triệu chứng, tốc độ phát triển và đánh giá từ các xét nghiệm chẩn đoán. Người bệnh nên thăm khám định kỳ, tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ và chăm sóc sau mổ đúng cách để đạt kết quả điều trị an toàn, thẩm mỹ và hạn chế tái phát.