U mỡ ở bụng: Nguyên nhân, mức độ nguy hiểm và cách điều trị an toàn

Vùng bụng là khu vực dễ tích tụ mỡ và cũng là nơi có thể hình thành u mỡ mà nhiều người nhầm tưởng chỉ là mỡ thừa. Tuy nhiên, u mỡ ở bụng là một bệnh lý riêng biệt cần được nhận biết và theo dõi đúng cách. Bài viết hôm nay sẽ cung cấp cho bạn đọc thông tin cơ bản nhất xoay quanh u mỡ ở bụng.

U mỡ ở bụng là gì?

U mỡ ở bụng là một dạng khối u phổ biến, thường được phát hiện tình cờ qua tự sờ nắn hoặc khám sức khỏe định kỳ. Đây là khối u lành tính hình thành từ các tế bào mỡ tăng sinh bất thường, phát triển trong lớp mô dưới da hoặc sâu hơn trong ổ bụng. U mỡ ở bụng là loại u mô mềm không ung thư, phát triển chậm từ sự tích tụ mỡ trưởng thành, thường nằm giữa da và lớp cơ mà không xâm lấn vào nội tạng. Dưới đây là các đặc điểm chính của u mỡ ở bụng:

• U có kết cấu mềm, trơn, dễ di động, thường không đau.
• Kích thước đa dạng, có thể từ vài mm đến hơn 5 cm.
• Có thể xuất hiện ở bụng trên, bụng dưới hoặc vùng hông lưng - những khu vực giàu mô mỡ.

U mỡ ở bụng có thể đơn lẻ hoặc đa u. Theo các chuyên gia, u mỡ ở bụng là dạng phổ biến trên thân mình, với tỷ lệ mắc khoảng 1% dân số trưởng thành. Khối u được bao bọc bởi lớp vỏ mỏng từ mô liên kết, giúp dễ dàng di chuyển dưới da mà không gây viêm hoặc sẹo. Mặc dù lành tính, vị trí ở bụng nhạy cảm khiến việc theo dõi trở nên quan trọng hơn để tránh nhầm lẫn với các vấn đề tiêu hóa hoặc u nội tạng.

U mỡ ở bụng có nguy hiểm không?

U mỡ ở bụng thường không đe dọa tính mạng nhưng nếu không theo dõi, nó có thể gây khó chịu hoặc nhầm lẫn với các bệnh lý nghiêm trọng hơn. Phần lớn các u mỡ ở bụng là lành tính và phát triển chậm, tuy nhiên trong một số trường hợp có thể gây các vấn đề sau:

• Đau hoặc căng tức bụng khi u lớn hoặc chèn ép dây thần kinh, đặc biệt sau ăn hoặc vận động.
• Rối loạn tiêu hóa nhẹ, cảm giác đầy hơi hoặc khó chịu do u chèn ép ruột hoặc mạch máu.
• Nguy cơ biến chứng hiếm gặp như u mỡ ác tính, đặc biệt nếu u phát triển nhanh.

Theo các chuyên gia, người bệnh nên đến bác sĩ khi u mỡ ở bụng phát triển nhanh hoặc kèm theo đau vì đây có thể là dấu hiệu cảnh báo u mỡ sâu hoặc ác tính. 

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ gây u mỡ ở bụng

Nguyên nhân hình thành u mỡ ở bụng chưa được xác định rõ ràng nhưng các nghiên cứu cho thấy nó liên quan đến sự rối loạn tăng sinh tế bào mỡ, có thể bị kích hoạt bởi di truyền hoặc lối sống. Dưới đây là phân tích chi tiết về nguyên nhân phổ biến và đối tượng nguy cơ cao, giúp bạn nhận diện và giảm thiểu rủi ro.

Nguyên nhân phổ biến

Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất được các nghiên cứu y khoa xác định:

• Di truyền: Khoảng 10 - 20% người mắc u mỡ ở bụng có yếu tố di truyền trong gia đình, đặc biệt trong hội chứng đa u mỡ.
• Rối loạn chuyển hóa mỡ: Khi cơ thể không kiểm soát được sự tích tụ mỡ dẫn đến môi trường mô mềm thuận lợi cho tế bào mỡ phát triển ở vùng bụng.
• Chấn thương mô mềm: Va chạm hoặc tổn thương vùng bụng có thể kích thích hình thành u như sau phẫu thuật hoặc va đập mạnh.
• Rối loạn nội tiết: Thay đổi hormone, đặc biệt ở phụ nữ trung niên, làm tăng sinh mỡ bất thường.
• Lối sống ít vận động: Làm giảm chuyển hóa mỡ và tăng nguy cơ hình thành khối u ở vùng bụng.

Đối tượng có nguy cơ cao

Một số nhóm người có nguy cơ hình thành u mỡ ở bụng cao hơn do lối sống hoặc thể trạng, đòi hỏi theo dõi định kỳ:

• Người trung niên hoặc lớn tuổi (40 - 60 tuổi).
• Người béo phì hoặc tăng cân nhanh.
• Người có tiền sử u mỡ ở vị trí khác như lưng hoặc cánh tay.
• Người làm việc ít vận động hoặc ăn uống nhiều chất béo bão hòa.

Phương pháp chẩn đoán và điều trị u mỡ ở bụng hiện nay

Chẩn đoán u mỡ ở bụng bắt đầu từ thăm khám cơ bản, kết hợp hình ảnh học để loại trừ ác tính. Điều trị tùy thuộc kích thước và triệu chứng, ưu tiên bảo tồn chức năng bụng.

Cách chẩn đoán

Dưới đây là các bước chẩn đoán phổ biến, được thực hiện theo thứ tự từ đơn giản đến phức tạp:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ đánh giá đặc tính khối u (mềm, di động, kích thước) qua sờ nắn và hỏi triệu chứng.
• Siêu âm bụng: Giúp xác định vị trí và độ sâu của u mỡ ở bụng, phân biệt với u nang hoặc thoát vị.
• Chụp MRI hoặc CT: Phân biệt với u mỡ ác tính hoặc khối u nội tạng.
• Sinh thiết mô: Xác định chính xác bản chất của khối u nếu có nghi ngờ phát triển nhanh.

Các phương pháp điều trị

Điều trị u mỡ ở bụng thường chỉ được thực hiện khi u gây phiền toái (đau, khó chịu, vấn đề thẩm mỹ) hoặc có nguy cơ gây biến chứng. Tùy thuộc vào kích thước, vị trí và triệu chứng của u, bác sĩ sẽ đưa ra hướng xử trí phù hợp:

• Theo dõi định kỳ: Đây là phương pháp ưu tiên đối với các trường hợp u nhỏ, không gây đau hoặc khó chịu và không ảnh hưởng đến thẩm mỹ hoặc chức năng cơ thể. Bạn cần kiểm tra bằng siêu âm 6 - 12 tháng/lần để theo dõi tốc độ tăng trưởng và sự thay đổi của khối u.
• Phẫu thuật cắt bỏ u mỡ: Đây là phương pháp phổ biến và triệt để nhất, thường được chỉ định trong các trường hợp u lớn (thường >5cm), gây đau hoặc chèn ép các cấu trúc xung quanh; u nằm sâu trong ổ bụng và có nguy cơ gây rối loạn chức năng (ví dụ như chèn ép cơ quan tiêu hóa); có nghi ngờ về tính chất ác tính (rất hiếm).
• Hút mỡ bằng kim nhỏ: Phương pháp này ít xâm lấn hơn, chủ yếu nhằm mục đích giảm kích thước u và cải thiện thẩm mỹ. Hút mỡ bằng kim nhỏ phù hợp với các trường hợp mỡ nằm nông/bề mặt ở bụng. Ưu điểm của phương pháp này là ít để lại sẹo hơn so với phẫu thuật cắt bỏ truyền thống.

U mỡ ở bụng là khối u lành tính, thường không nguy hiểm nếu được phát hiện và theo dõi đúng cách. Tuy nhiên, việc chủ quan có thể khiến bệnh tiến triển và gây chèn ép các cơ quan trong ổ bụng. Người bệnh nên đến cơ sở y tế chuyên khoa khi nhận thấy u mỡ ở bụng tăng kích thước, gây đau hoặc bất thường về tiêu hóa để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Duy trì lối sống lành mạnh và khám sức khỏe định kỳ là cách tốt nhất để ngăn ngừa u mỡ ở bụng tái phát, mang lại sức khỏe ổn định và tự tin hơn trong cuộc sống hàng ngày.