Triệu chứng đau gan và cách nhận biết gan có vấn đề

Gan là cơ quan quan trọng trong cơ thể, thường không gây ra cảm giác đau khi hoạt động bình thường. Tuy nhiên, khi gan bị tổn thương hoặc suy giảm chức năng, cơ thể sẽ bắt đầu phát ra những tín hiệu cảnh báo rõ rệt. Triệu chứng đau gan có thể không xuất hiện trực tiếp ở vùng gan mà lan tỏa hoặc biểu hiện qua nhiều dấu hiệu khác nhau như mệt mỏi, đầy bụng, vàng da, ngứa ngáy hoặc đau tức vùng hạ sườn phải. Nhận biết sớm những biểu hiện này không chỉ giúp phát hiện sớm bệnh lý gan mà còn hỗ trợ quá trình điều trị hiệu quả, phòng ngừa biến chứng nguy hiểm.

Các vị trí đau gan thường gặp

Gan là một trong những cơ quan quan trọng nhất trong cơ thể, đảm nhiệm nhiều chức năng sống còn như thải độc, chuyển hóa chất dinh dưỡng và sản xuất mật. Khi gan gặp vấn đề, cơn đau thường không rõ ràng và dễ nhầm lẫn với các bệnh lý tiêu hóa khác. Tuy nhiên, nhận biết đúng các vị trí đau gan thường gặp có thể giúp bạn sớm nghi ngờ và đi khám kịp thời:

• Vùng hạ sườn phải: Đây là vị trí phổ biến nhất khi gan bị tổn thương. Cơn đau thường âm ỉ, đôi khi lan sang ngực phải hoặc nặng nề dưới xương sườn. Người bệnh có thể cảm thấy căng tức, khó chịu sau khi ăn nhiều chất béo.
• Lan lên vai phải hoặc lưng phải: Một số trường hợp đau gan có thể gây cảm giác đau lan tỏa lên vùng vai phải hoặc vùng lưng tương ứng, do gan bị viêm chèn ép vào dây thần kinh.
• Vùng thượng vị (trên rốn, dưới xương ức): Cơn đau xuất hiện ở vị trí này thường dễ bị nhầm lẫn với đau dạ dày. Nếu kèm theo dấu hiệu vàng da, buồn nôn, sụt cân… thì có thể nghi ngờ đến bệnh gan.
• Vùng hạ sườn trái (ít gặp): Gan có một phần nhỏ lấn sang bên trái, do đó trong một số tình huống đặc biệt, đau gan có thể lan đến vùng bụng trái.

Kèm theo cơn đau, người bệnh thường xuất hiện các biểu hiện khác như vàng da, nước tiểu sẫm màu, mệt mỏi kéo dài, sưng phù chân hoặc bụng. 

Những triệu chứng đau gan phổ biến cần lưu ý

Khi gan bị tổn thương do bệnh lý, các triệu chứng đau gan có thể xuất hiện, tuy không luôn rõ ràng nhưng nếu nhận biết sớm sẽ hỗ trợ điều trị hiệu quả và phòng tránh biến chứng. Dưới đây là các bệnh lý thường gặp gây đau gan và triệu chứng đi kèm:

Viêm gan B

Viêm gan B là bệnh lý do virus HBV gây ra, lây truyền qua máu, dịch tiết hoặc từ mẹ sang con. Bệnh gồm hai thể: cấp tính và mạn tính.

• Viêm gan B cấp tính thường không có triệu chứng rõ, đôi khi tự khỏi nếu hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả.
• Viêm gan B mạn tính dễ dẫn đến biến chứng nguy hiểm như xơ gan, ung thư gan nếu không điều trị kịp thời.

Triệu chứng đau gan thường thấy là đau âm ỉ vùng hạ sườn phải, kèm theo:

• Mệt mỏi kéo dài, chán ăn, buồn nôn.
• Nước tiểu vàng sậm, phân có màu sẫm hoặc xanh xám.
• Vàng da, vàng mắt.
• Đầy bụng, khó tiêu, rối loạn tiêu hóa.

Ung thư gan

Ung thư gan nguyên phát là biến chứng nghiêm trọng của nhiều bệnh gan mạn tính như viêm gan B, viêm gan C, xơ gan. Bệnh thường tiến triển âm thầm ở giai đoạn đầu.

Giai đoạn sớm:

• Đầy hơi, chán ăn, rối loạn tiêu hóa nhẹ.
• Mệt mỏi, sụt cân không rõ nguyên nhân.
• Đôi khi có cảm giác tức nhẹ vùng hạ sườn phải.

Giai đoạn tiến triển:

• Đau rõ rệt ở vùng gan, đôi khi đau lan ra sau lưng hoặc vai phải.
• Cổ trướng (bụng to do dịch ổ bụng), gan to.
• Vàng da, ngứa da.
• Sốt kéo dài, tiêu chảy, buồn nôn kéo dài.
• Dễ chảy máu, bầm tím.

Viêm gan do rượu

Do tiêu thụ rượu lâu dài, gan bị viêm và tổn thương dần, có thể dẫn tới xơ gan. Viêm gan do rượu thường biểu hiện với:

• Đau tức vùng hạ sườn phải, cảm giác gan bị căng, khó chịu.
• Mệt mỏi, chán ăn, đầy bụng, buồn nôn, nôn.
• Vàng da, ngứa da và có thể sốt nhẹ.

Gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ là sự tích tụ mỡ trong tế bào gan, có thể do béo phì, đái tháo đường hoặc lối sống thiếu lành mạnh. Đa số trường hợp không có triệu chứng rõ ràng, một số người có thể cảm thấy triệu chứng đau gan âm ỉ ở vùng hạ sườn phải. Người bệnh thường có cảm giác đầy bụng, khó tiêu, mệt mỏi dai dẳng.

Hội chứng Fitz-Hugh-Curtis

Đây là biến chứng của viêm vùng chậu, gây viêm bao gan, thường gặp ở nữ giới. Triệu chứng điển hình bao gồm:

• Đau nhói, dữ dội vùng hạ sườn phải, có thể lan ra vai.
• Sốt cao, rét run, buồn nôn và nôn.
• Đau đầu, cảm giác ớn lạnh.

Áp xe gan và nang gan

Áp xe gan là tình trạng tích tụ mủ trong gan do vi khuẩn hoặc ký sinh trùng gây ra, thường đi kèm với các triệu chứng nghiêm trọng như đau dữ dội vùng gan, sốt cao, ớn lạnh và cảm giác đầy tức ở vùng bụng trên. Trong khi đó, nang gan, cấu trúc dạng túi chứa dịch trong gan, thường không gây triệu chứng nếu kích thước còn nhỏ. Tuy nhiên, khi nang phát triển lớn hoặc bị vỡ, người bệnh có thể cảm thấy cơn đau đột ngột, dữ dội ở vùng gan, kèm theo cảm giác buồn nôn và bụng chướng.

Đau gan do chấn thương

Chấn thương trực tiếp vùng bụng phải, chẳng hạn do tai nạn giao thông hoặc va đập mạnh, có thể gây tổn thương mô gan và dẫn đến đau gan. Cơn đau thường xuất hiện ở vùng hạ sườn phải, tăng lên khi vận động hoặc hít thở sâu. Trong một số trường hợp, cơn đau lan lên vai phải do kích thích cơ hoành. Ngoài ra, người bệnh có thể xuất hiện các dấu hiệu kèm theo như bầm tím ở vùng bụng, cảm giác choáng váng, thậm chí có nguy cơ sốc nếu gan bị chảy máu trong. 

Cách khắc phục khi bị đau gan

Dưới đây là các biện pháp đơn giản giúp giảm nhẹ cơn đau vùng gan và hỗ trợ chức năng gan tốt hơn:

• Uống đủ nước: Duy trì 1,5-2 lít nước mỗi ngày để hỗ trợ thải độc cho gan.
• Ăn uống lành mạnh: Hạn chế thức ăn nhiều dầu mỡ, đường và các sản phẩm chứa fructose.
• Tập thể dục đều đặn: Vận động 30-60 phút mỗi ngày, 5-6 ngày mỗi tuần giúp kiểm soát cân nặng và giảm gánh nặng cho gan.
• Tránh rượu bia và chất độc hại: Không sử dụng rượu, bia, thuốc không kê đơn hoặc các chất gây hại cho gan nếu không cần thiết.

Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về các triệu chứng đau gan và cách nhận biết sớm các vấn đề liên quan. Đừng chủ quan với những dấu hiệu nhỏ, nếu thấy dấu hiệu bất thường, hãy thăm khám sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.