Trẻ thở có tiếng rít khi ngủ là bị gì? Khi nào cần đi khám?

Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của trẻ nhỏ. Tuy nhiên, nhiều phụ huynh lo lắng khi nhận thấy trẻ thở có tiếng rít khi ngủ. Đây không chỉ là hiện tượng sinh lý đơn giản mà có thể là dấu hiệu cảnh báo các bất thường trong hệ hô hấp. Việc nhận biết sớm và có hướng xử trí đúng cách sẽ giúp bảo vệ sức khỏe hô hấp và sự phát triển toàn diện của trẻ.

Trẻ thở có tiếng rít khi ngủ là bị bệnh gì?

Hiện tượng trẻ thở có tiếng rít khi ngủ là vấn đề khiến nhiều bậc phụ huynh lo lắng. Trên thực tế, đây là biểu hiện liên quan trực tiếp đến hệ hô hấp của trẻ, khi các cấu trúc giải phẫu đường thở bị tắc nghẽn hoặc viêm nhiễm. Việc xác định đúng nguyên nhân là điều kiện tiên quyết để có hướng điều trị hiệu quả và kịp thời, tránh nguy cơ ảnh hưởng đến quá trình hô hấp và sự phát triển toàn diện của trẻ.

Nguyên nhân do dị tật bẩm sinh liên quan đường thở

Một số trường hợp trẻ có biểu hiện thở rít khi ngủ là do các bất thường bẩm sinh ở cấu trúc hệ hô hấp. Dưới đây là các nguyên nhân phổ biến:

Mềm sụn thanh quản

Khi sụn thanh quản ở vùng thượng thanh môn bị mềm và xẹp xuống trong quá trình hít vào sẽ gây hẹp đường thở tạo nên tiếng thở rít. Trẻ mắc tình trạng này có thể kèm theo các triệu chứng như sặc, ho, khó nuốt, bú kém, sụt cân hoặc thậm chí ngưng thở ngắn hạn.

Bướu máu hạ thanh môn

Bướu máu hạ thanh môn là tình trạng tăng sinh mạch máu tạo thành khối u nhỏ dưới dây thanh âm, thường gặp ở trẻ từ 3 - 10 tháng tuổi. Khi khối bướu này phát triển có thể làm hẹp đường thở gây nên tiếng rít khi ngủ. Đây là bệnh lý lành tính và thường có khả năng tự thoái triển theo thời gian. 

Vòng mạch máu

Trong một số trường hợp hiếm gặp, trẻ có thể bị vòng mạch máu - khi các động mạch hoặc tĩnh mạch lớn phát triển quanh khí quản gây chèn ép đường thở. Dị tật này được đánh giá là nguy hiểm vì có thể dẫn đến ngưng thở đột ngột. Nếu nghi ngờ trẻ mắc bệnh lý này, phụ huynh cần đưa trẻ đến cơ sở y tế chuyên khoa để được chẩn đoán và phẫu thuật sớm.

Hẹp hạ thanh môn

Hẹp hạ thanh môn là tình trạng phần dưới dây thanh âm bị thu hẹp. Đây là dị tật không dễ phát hiện ở giai đoạn sơ sinh mà thường chỉ biểu hiện sau vài tháng với các dấu hiệu như thở rít hoặc khó thở nhẹ. Nhiều trường hợp có thể cải thiện mà không cần can thiệp. Tuy nhiên, nếu mức độ hẹp nặng gây cản trở hô hấp thì phẫu thuật là cần thiết.

Các bệnh lý hô hấp thường gặp gây thở rít khi ngủ

Ngoài các nguyên nhân bẩm sinh, trẻ thở có tiếng rít khi ngủ còn có thể xuất phát từ những bệnh lý hô hấp phổ biến ở trẻ nhỏ:

Viêm amidan

Khi bị viêm do vi khuẩn hoặc virus, amidan sẽ sưng to gây hẹp đường thở khiến trẻ ngủ có tiếng rít, đau họng và ngủ ngáy. Bệnh có thể đi kèm sốt, mệt mỏi và biếng ăn.

Viêm thanh khí phế quản

Đây là tình trạng viêm nhiễm đường hô hấp dưới do virus gây ra, thường gặp ở trẻ từ 6 tháng đến 6 tuổi. Viêm thanh khí phế quản làm phù nề lớp niêm mạc khiến trẻ có biểu hiện thở rít khi ngủ. Ngoài ra còn kèm theo các triệu chứng như ho khan, khàn tiếng và sốt nhẹ.

Viêm phế quản

Bệnh viêm phế quản thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ do hệ miễn dịch còn yếu. Tác nhân gây bệnh có thể là virus hoặc vi khuẩn khiến niêm mạc phế quản bị kích ứng dẫn đến ho, thở rít và tiết nhiều đờm. 

Viêm thanh thiệt (viêm nắp thanh môn)

Viêm thanh thiệt là tình trạng hiếm gặp nhưng nguy hiểm vì có thể gây tắc nghẽn đột ngột đường thở. Cấu trúc sụn thanh thiệt giúp ngăn thức ăn vào khí quản khi nuốt, nếu bị viêm sẽ sưng to và gây phù nề. Đây là lý do khiến trẻ khó thở và thở rít. Nhờ vào chương trình tiêm chủng mở rộng, tỷ lệ mắc bệnh này hiện nay đã giảm rõ rệt.

Khi nào cho trẻ đi khám bác sĩ?

Tình trạng trẻ thở có tiếng rít khi ngủ không nên bị xem nhẹ bởi đây có thể là dấu hiệu cảnh báo những bệnh lý nghiêm trọng liên quan đến hệ hô hấp. Nếu hiện tượng này kéo dài và kèm theo các triệu chứng như khó thở, bú kém, ho hoặc sốt cao, phụ huynh cần nhanh chóng đưa trẻ đi khám và điều trị kịp thời.

Khi thăm khám cho trẻ có dấu hiệu thở rít, bác sĩ sẽ áp dụng các kỹ thuật lâm sàng và cận lâm sàng để xác định nguyên nhân chính xác như nội soi phế quản, chụp X-quang vùng cổ và ngực, xét nghiệm máu. Dựa trên kết quả kiểm tra, bác sĩ sẽ lên phác đồ điều trị phù hợp. Trong những trường hợp nghiêm trọng, trẻ có thể cần nhập viện để theo dõi và can thiệp chuyên sâu.

Cách chăm sóc trẻ thở rít tại nhà

Đối với những trường hợp trẻ thở có tiếng rít khi ngủ mức độ nhẹ, phụ huynh có thể chăm sóc trẻ tại nhà theo hướng dẫn sau:

Điều chỉnh tư thế ngủ

Tránh để trẻ nằm ngửa hoàn toàn. Hãy để trẻ nằm nghiêng hoặc kê cao phần đầu để hạn chế tình trạng tắc nghẽn đường thở.

Vệ sinh mũi họng thường xuyên

Sử dụng nước muối sinh lý để làm sạch dịch nhầy, giúp đường thở thông thoáng hơn.

Chia nhỏ bữa ăn

Tránh cho trẻ ăn quá no một lần để hạn chế tình trạng nôn trớ và trào ngược.

Chế độ dinh dưỡng khoa học

Tăng cường các thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất để nâng cao sức đề kháng.

Bú đúng tư thế

Với trẻ đang bú mẹ, cần đảm bảo đầu và thân bé thẳng hàng, bụng áp sát vào mẹ để giảm nguy cơ sặc.

Thăm khám định kỳ

Tuân thủ lịch tái khám để theo dõi tiến triển bệnh và điều chỉnh phương pháp điều trị khi cần thiết.

Tóm lại, trẻ thở có tiếng rít khi ngủ không phải là hiện tượng đơn giản. Đây có thể là dấu hiệu cảnh báo dị tật bẩm sinh hoặc các bệnh lý về hô hấp cần được chẩn đoán và điều trị sớm. Việc theo dõi sát sao các biểu hiện bất thường và chủ động đưa trẻ đi khám là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe hô hấp cho con. Ngoài ra, phụ huynh cần giữ môi trường sống sạch sẽ, tránh khói bụi và dị nguyên, đảm bảo trẻ được tiêm chủng đầy đủ để phòng ngừa các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp.

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu hiện nay là địa chỉ uy tín cung cấp dịch vụ tiêm chủng an toàn cho trẻ em và người lớn. Với đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm cùng hệ thống trang thiết bị hiện đại, Trung tâm cam kết sử dụng vắc xin chính hãng được bảo quản theo tiêu chuẩn của Bộ Y tế. Không gian sạch sẽ và quy trình phục vụ chuyên nghiệp giúp khách hàng yên tâm khi lựa chọn tiêm chủng tại Long Châu.