Trẻ mấy tháng nhìn được màu sắc? Quá trình phát triển thị giác của bé

Ngay từ khi chào đời, trẻ đã bắt đầu khám phá thế giới bằng đôi mắt còn non nớt. Màu sắc chính là yếu tố quan trọng giúp kích thích não bộ và hỗ trợ phát triển nhận thức. Vậy trẻ mấy tháng nhìn được màu sắc? Bài viết sau của Trung tâm Tiêm chủng Long Châu sẽ mang đến cho bạn cái nhìn đầy đủ, chi tiết và dễ hiểu về sự phát triển thị giác của trẻ, cũng như cách cha mẹ có thể đồng hành, hỗ trợ để con quan sát thế giới sống động hơn.

Thị giác sơ sinh: Bé nhìn thấy gì trong những tháng đầu?

Ngay từ khi còn trong bụng mẹ, trẻ đã có khả năng cảm nhận được sự thay đổi giữa ánh sáng và bóng tối. Tuy nhiên, khi vừa chào đời, đôi mắt bé vẫn còn non nớt, cấu trúc mắt chưa hoàn thiện và não bộ cũng chưa đủ phát triển để xử lý trọn vẹn các tín hiệu hình ảnh. Điều đó giải thích vì sao thị giác của trẻ sơ sinh còn rất hạn chế trong những tuần đầu sau sinh.

• Tuần đầu tiên sau sinh: Bé chủ yếu nhìn thấy những mảng sáng tối tương phản rõ rệt, nhưng chưa phân biệt được chi tiết và màu sắc cụ thể. Tầm nhìn của trẻ chỉ khoảng 20 – 25 cm, tức là vừa đủ để bé quan sát khuôn mặt mẹ khi được bế gần. Đây chính là lý do vì sao khi mẹ trò chuyện hoặc âu yếm bé ở khoảng cách gần, bé thường có phản ứng chú ý hơn.
• Khi được 1 tháng tuổi: Thị giác của bé có sự cải thiện rõ rệt hơn so với giai đoạn sơ sinh. Bé bắt đầu nhìn thấy nhiều màu hơn, đặc biệt nhạy với các màu có độ tương phản cao như đen trắng. Chính vì vậy, trong giai đoạn này, việc cho bé tiếp xúc với đồ chơi, tranh ảnh hoặc các vật dụng có màu sắc đối lập (ví dụ: Các khối vuông đen trắng) sẽ giúp bé rèn luyện khả năng tập trung, tăng cường chú ý và phát triển thị giác tốt hơn.

Ở giai đoạn đầu đời này, cha mẹ nên tạo cho trẻ một môi trường thị giác phong phú nhưng cần lưu ý yếu tố an toàn. Ánh sáng nên vừa phải, tránh để bé tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng quá gắt, đặc biệt là ánh nắng mặt trời chiếu thẳng vào mắt. Điều đó không chỉ bảo vệ đôi mắt non nớt mà còn giúp bé từng bước hoàn thiện khả năng nhìn và phân biệt màu sắc một cách tự nhiên.

Trẻ mấy tháng nhìn được màu sắc?

Câu hỏi “Trẻ mấy tháng nhìn được màu sắc?” luôn là thắc mắc lớn của nhiều cha mẹ khi quan sát sự phát triển của con. Thực tế, khả năng nhận biết màu sắc ở trẻ không xuất hiện đột ngột, mà tiến triển theo từng giai đoạn:

• 2 – 4 tháng tuổi: Thị giác của trẻ cải thiện nhanh. Bé bắt đầu phân biệt được nhiều màu hơn ngoài đỏ, chẳng hạn xanh lá cây, xanh dương. Mặc dù vậy, sự nhận biết vẫn còn hạn chế về độ sắc nét.
• Khoảng 6 tháng tuổi: Bé có thể phân biệt khá rõ ràng các màu cơ bản và dần phản ứng với sự khác biệt giữa chúng. Ví dụ, bé hứng thú khi nhìn đồ chơi màu vàng rực rỡ hơn so với màu pastel nhạt.
• 18 tháng tuổi: Trẻ đã phân biệt được nhiều nhóm màu khác nhau, nhưng chưa gọi tên chính xác vì vốn từ còn hạn chế.
• 3 tuổi trở lên: Khi kỹ năng ngôn ngữ phát triển, trẻ có thể gọi tên màu đỏ, xanh, vàng, đồng thời nhận biết được nhiều gam màu hơn.
• Đến 5 tuổi: Thị giác của trẻ gần như tương đương người trưởng thành. Bé phân biệt màu sắc, độ sâu, khoảng cách và phối hợp hai mắt linh hoạt.

Như vậy, câu trả lời đầy đủ cho vấn đề trẻ mấy tháng nhìn được màu sắc là: Từ 2 – 4 tháng tuổi, bé bắt đầu nhìn rõ hơn các màu cơ bản, và đến khoảng 5 tuổi, khả năng nhận biết màu sắc mới hoàn thiện.

Ý nghĩa của việc nhận biết màu sắc đối với sự phát triển của trẻ

Khả năng nhìn thấy và phân biệt màu sắc không chỉ mang tính thẩm mỹ, mà còn đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển toàn diện của trẻ.

• Kích thích trí não: Màu sắc tác động đến vùng não xử lý thị giác, từ đó thúc đẩy khả năng ghi nhớ và tư duy.
• Hình thành óc quan sát: Trẻ được tiếp xúc với nhiều màu sắc sớm thường tinh tế, nhạy bén hơn trong việc phân tích sự vật.
• Phát triển ngôn ngữ: Khi gọi tên màu sắc, trẻ rèn luyện vốn từ vựng, khả năng diễn đạt và mô tả.
• Tăng cường cảm xúc và sự sáng tạo: Màu sắc gắn liền với cảm xúc, giúp trẻ thể hiện bản thân qua tranh vẽ, trò chơi.

Vì vậy, cha mẹ nên tạo môi trường nhiều màu sắc nhưng hài hòa, giúp bé vừa học vừa chơi hiệu quả.

Cha mẹ nên làm gì để hỗ trợ trẻ phân biệt màu sắc từ sớm?

Việc nhận biết và phân biệt màu sắc không chỉ giúp trẻ phát triển thị giác, mà còn đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển tư duy, ngôn ngữ và cảm xúc. Vì vậy, cha mẹ có thể đồng hành cùng con ngay từ những tháng đầu bằng các phương pháp sau:

• Chọn đồ chơi có độ tương phản cao: Ở giai đoạn sơ sinh, trẻ rất nhạy với sự tương phản. Các món đồ chơi hoặc tranh ảnh đen trắng, đỏ trắng sẽ giúp bé dễ tập trung ánh nhìn và kích thích não bộ xử lý hình ảnh tốt hơn.
• Tạo môi trường nhiều màu sắc: Khi bé lớn hơn, hãy cho trẻ tiếp xúc với sách tranh, đồ vật nhiều màu hoặc các hình minh họa sinh động để dần làm quen và phân biệt sự khác nhau giữa các gam màu.
• Dạy bé qua hoạt động hằng ngày: Trong bữa ăn, khi thay quần áo hay cùng con đi dạo, cha mẹ nên tận dụng cơ hội để chỉ cho bé các màu sắc quen thuộc xung quanh. Việc lặp lại nhiều lần giúp trẻ ghi nhớ lâu hơn.
• Trò chơi học màu sắc: Một số trò chơi như nhặt đồ vật cùng màu, tô màu theo mẫu, hay nặn đất sét nhiều màu không chỉ mang lại sự hứng thú mà còn kích thích khả năng quan sát và sáng tạo của bé.

Bên cạnh việc hỗ trợ học màu sắc, cha mẹ cũng cần lưu ý một số lời khuyên quan trọng để bảo vệ và phát triển thị giác cho con:

• Bắt đầu kích thích thị giác cho trẻ từ những tháng đầu bằng màu sắc tương phản cao.
• Quan sát phản ứng của trẻ trước các màu sắc trong sinh hoạt hằng ngày để kịp thời phát hiện bất thường.
• Tạo môi trường an toàn, đủ ánh sáng để bé quan sát thoải mái, tránh ánh sáng quá gắt.
• Đưa trẻ đi khám nhãn khoa định kỳ, đặc biệt khi thấy có dấu hiệu chậm phát triển thị giác hoặc nghi ngờ mù màu.

Khi nào cần lo lắng nguy cơ mù màu ở trẻ?

Một số trẻ có thể gặp khó khăn trong việc phân biệt màu sắc, thường do mù màu. Đây là tình trạng giảm hoặc mất khả năng nhận biết một số màu, phổ biến nhất là đỏ và xanh lá. Dưới đây là một số dấu hiệu nhận biết:

• Trẻ 4 tuổi nhưng không phân biệt được màu cơ bản.
• Thường xuyên gọi sai màu, đặc biệt là đỏ và xanh.
• Không hứng thú với trò chơi tô màu hoặc hay tô sai màu của đồ vật quen thuộc.
• Nhạy cảm với ánh sáng, dễ mỏi mắt khi nhìn màu rực rỡ.

Nguyên nhân thường gặp bao gồm:

• Di truyền: Bé trai có nguy cơ cao hơn bé gái.
• Bệnh lý: Một số bệnh về mắt, đái tháo đường, thoái hóa điểm vàng,… có thể ảnh hưởng thị giác.
• Thuốc và hóa chất: Một số loại thuốc đặc trị hoặc hóa chất độc hại gây tác động đến võng mạc.

Thị giác là cánh cửa để trẻ khám phá thế giới. Câu hỏi trẻ mấy tháng nhìn được màu sắc có thể được giải đáp rằng từ 2 – 4 tháng, trẻ bắt đầu phân biệt màu cơ bản và đến 5 tuổi, thị giác gần như hoàn thiện. Việc cha mẹ quan tâm, đồng hành, dạy trẻ nhận biết màu sắc đúng cách sẽ giúp con phát triển trí tuệ, cảm xúc và kỹ năng toàn diện hơn. Hy vọng bài viết này của Trung tâm Tiêm chủng Long Châu đã mang đến cho bạn những thông tin bổ ích để đồng hành cùng con trong từng giai đoạn phát triển.