Tìm hiểu triệu chứng bệnh thủy đậu và cách phòng ngừa

Thủy đậu là căn bệnh truyền nhiễm do virus gây ra, đặc trưng bởi các nốt mụn nước phồng rộp chứa dịch viêm xuất hiện trên bề mặt da. Nếu không được điều trị và chăm sóc đúng cách, bệnh có thể để lại nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí gây tử vong. Bài viết dưới đây sẽ cùng tìm hiểu dấu hiệu thủy đậu cũng như biện pháp phòng ngừa hiệu quả, cùng khám phá ngay nhé!

Tìm hiểu tổng quan về bệnh thủy đậu

Thủy đậu (Chickenpox) là bệnh lý nhiễm trùng do virus varicella-zoster gây ra. Loại virus này có kích thước khoảng 150 - 200mm và có cấu trúc nhân là ADN. Khi mắc bệnh, người bệnh sẽ xuất hiện các nốt ban và mụn nước nhỏ chứa đầy dịch, gây cảm giác ngứa ngáy khó chịu. Bệnh chủ yếu lây lan qua đường hô hấp và rất dễ truyền sang những người chưa được tiêm vắc xin hoặc chưa từng nhiễm loại virus này.

Các nốt thủy đậu thường xuất hiện theo từng đợt, cách nhau khoảng 2 - 3 ngày. Sau khoảng 1 tuần, các mụn nước sẽ khô lại và đóng vảy có màu trắng hoặc nâu sẫm. Vảy sẽ tự bong ra sau một tuần, nhưng nếu không được chăm sóc và kiêng cữ đúng cách, người bệnh có thể để lại vết thâm hoặc sẹo.

Theo Cục Y tế Dự phòng, Bộ Y tế, bệnh thủy đậu có khả năng lây lan mạnh mẽ và có thể xuất hiện ở mọi nơi trên thế giới. Tại các quốc gia ôn đới, ít nhất 90% trẻ em dưới 15 tuổi mắc bệnh thủy đậu và tỷ lệ này ở người trưởng thành thậm chí lên tới 95%.

Tại Việt Nam và các nước có khí hậu nhiệt đới, mùa dịch thủy đậu thường diễn ra từ giữa tháng 3 đến tháng 5 hằng năm, khi thời tiết nóng ẩm. Điều kiện này tạo cơ hội thuận lợi cho các tác nhân gây bệnh phát triển mạnh trong môi trường và lây lan nhanh chóng trong cộng đồng.

Triệu chứng bệnh thủy đậu

Dấu hiệu thủy đậu điển hình nhất là sự xuất hiện của các nốt mụn nước trên da và niêm mạc. Sau khi virus xâm nhập vào cơ thể, người bệnh sẽ trải qua thời gian ủ bệnh từ 10 - 20 ngày trước khi các triệu chứng đầu tiên xuất hiện.

Ban đầu, người bệnh thường bị sốt nhẹ, chảy nước mũi, cảm giác mệt mỏi và da bắt đầu nổi mẩn đỏ. Những nốt đỏ nhỏ có đường kính vài milimet xuất hiện ở vùng đầu, mắt và dần dần lan ra khắp cơ thể. Trong vòng 3 - 4 ngày, mẩn đỏ phát triển thành mụn nước, sau đó các nốt mụn chuyển sang có mủ và vỡ ra sau khoảng 8 - 10 tiếng rồi đóng vảy.

Sự xuất hiện nhiều mụn nước là dấu hiệu cảnh báo bệnh có thể trở nặng. Bệnh kéo dài từ 7 đến 10 ngày và nếu không có biến chứng, các nốt mụn sẽ khô lại, bong vảy và để lại vết thâm mà không tạo sẹo. Tuy nhiên, nếu mụn nước bị nhiễm trùng có thể để lại sẹo trên da.

Ở người lớn mắc thủy đậu, các triệu chứng thường nghiêm trọng hơn và thời gian hồi phục kéo dài. Người trưởng thành cũng có nguy cơ cao gặp biến chứng hơn so với trẻ nhỏ.

Cách phòng ngừa bệnh thủy đậu

Bệnh thủy đậu phát triển và lây lan rất mạnh mẽ, đặc biệt vào thời điểm cuối mùa mưa và đầu mùa khô, từ tháng 1 đến tháng 5 hàng năm. Vì vậy, cách tốt nhất để phòng ngừa bệnh thủy đậu là chủ động tiêm vắc xin. Nên hoàn thành lịch tiêm phòng trước mùa dịch sẽ giúp ngăn ngừa sự lây nhiễm của virus, giảm nguy cơ mắc bệnh, hạn chế các biến chứng nghiêm trọng và bảo vệ sức khỏe của bản thân.

Đối với trẻ em, việc tiêm vắc xin thủy đậu càng trở nên cần thiết hơn. Gia đình có trẻ nhỏ nên đưa trẻ đến các cơ sở y tế uy tín để tiêm phòng theo đúng lịch trình. Cụ thể, lịch tiêm như sau:

• Mũi 1: Tiêm khi trẻ trên 1 tuổi.

• Mũi 2: Đối với trẻ từ 1 đến 13 tuổi, mũi 2 cách mũi 1 tối thiểu 3 tháng. Đối với trẻ trên 13 tuổi, mũi 2 cách mũi 1 ít nhất 1 tháng.

Hiện tại, Trung tâm Tiêm chủng Long Châu đang cung cấp 2 loại vắc xin ngừa thủy đậu gồm Varivax (Mỹ) và Varivax (Bỉ), có thể áp dụng cho người cần dự phòng hoặc đã bị phơi nhiễm bệnh.

Nếu bạn tiếp xúc với người mắc bệnh thủy đậu và chưa tiêm phòng, cần tiêm vắc xin trong vòng 3 ngày sau đó để phòng ngừa. Hãy tránh sử dụng chung đồ cá nhân với người bệnh và không tiếp xúc với các nốt thủy đậu. Người bệnh cần được cách ly với gia đình và cộng đồng để giảm thiểu nguy cơ lây lan.

Nguyên nhân bị thuỷ đậu

Thủy đậu là bệnh truyền nhiễm cấp tính, lây lan trực tiếp qua đường hô hấp khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc gián tiếp qua tiếp xúc với nước bọt, dịch tiết hay chất lỏng từ các mụn nước. Virus varicella-zoster chủ yếu xâm nhập vào cơ thể qua niêm mạc đường hô hấp trên như miệng, họng và hiếm khi qua đường tiêu hóa hoặc kết mạc mắt.

Virus có thể lây nhiễm cho người khác chỉ 1 - 2 ngày trước khi các mụn nước xuất hiện trên cơ thể người bệnh. Quá trình lây lan chỉ dừng lại khi tất cả các mụn nước đã khô và đóng vảy. Các nhà khoa học đã nghiên cứu và phát hiện rằng, nguyên nhân bị thủy đậu đa phần do tiếp xúc trực tiếp với người bệnh.

Biến chứng nguy hiểm của bệnh thủy đậu

Nhiễm trùng da

Một trong những biến chứng phổ biến nhất của thủy đậu là nhiễm trùng da tại các nốt mụn nước. Khi người bệnh gãi hoặc làm vỡ mụn nước, vi khuẩn dễ dàng xâm nhập vào vết thương hở, gây nhiễm trùng. Các biểu hiện bao gồm sưng đỏ, đau nhức và chảy mủ. Nếu không được điều trị kịp thời, nhiễm trùng da có thể lan rộng, dẫn đến viêm mô tế bào hoặc nhiễm trùng huyết, gây nguy hiểm đến tính mạng.

Viêm phổi

Biến chứng viêm phổi do thủy đậu thường gặp ở người lớn, đặc biệt là những người có hệ miễn dịch suy giảm. Viêm phổi do virus varicella-zoster có các triệu chứng như sốt cao, khó thở, đau ngực và ho ra máu. Đây là biến chứng nghiêm trọng, có thể dẫn đến suy hô hấp nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Viêm não và viêm màng não

Virus varicella-zoster có khả năng xâm nhập vào hệ thần kinh trung ương, gây ra viêm não hoặc viêm màng não. Đây là biến chứng hiếm gặp nhưng cực kỳ nguy hiểm, với các triệu chứng như đau đầu dữ dội, sốt cao, co giật, mất ý thức hoặc thậm chí hôn mê. Viêm não do thủy đậu cần được điều trị tích cực tại bệnh viện để giảm nguy cơ tử vong hoặc di chứng thần kinh lâu dài.

Nhiễm trùng huyết

Khi vi khuẩn từ các nốt thủy đậu bị nhiễm trùng lan vào máu, người bệnh có nguy cơ nhiễm trùng huyết. Đây là biến chứng nguy hiểm, với các triệu chứng như sốt cao, tim đập nhanh, huyết áp giảm và suy đa cơ quan. Nếu không được điều trị kịp thời, nhiễm trùng huyết có thể dẫn đến tử vong.

Biến chứng thai kỳ

Đối với phụ nữ mang thai, nhiễm thủy đậu có thể gây nguy hiểm cho cả mẹ và thai nhi. Trong ba tháng đầu thai kỳ, virus có thể gây sảy thai hoặc dị tật bẩm sinh (hội chứng varicella bẩm sinh) ở thai nhi, bao gồm teo chi, tổn thương da và các bất thường thần kinh. Nếu người mẹ mắc thủy đậu gần ngày sinh, trẻ sơ sinh có nguy cơ mắc thủy đậu bẩm sinh nặng, đe dọa đến tính mạng.

Suy giảm miễn dịch lâu dài

Ở một số trường hợp, thủy đậu có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến người bệnh dễ mắc các bệnh nhiễm trùng khác. Ngoài ra, virus varicella-zoster có thể tồn tại tiềm ẩn trong cơ thể và tái hoạt động dưới dạng bệnh zona sau nhiều năm, đặc biệt ở người cao tuổi hoặc những người có hệ miễn dịch suy giảm.

Cách điều trị bệnh thủy đậu

Hiện tại, vẫn chưa có thuốc đặc trị cho bệnh thủy đậu, mục tiêu điều trị chủ yếu là dùng thuốc và phương pháp hỗ trợ để làm giảm triệu chứng cũng như ngăn chặn sự phát tán của bệnh. Đây là bệnh lý lành tính nên người mắc có thể tự chữa trị tại nhà theo hướng dẫn của bác sĩ. Tuy nhiên, nếu có xuất hiện kèm biến chứng thì cần phải nhập viện và điều trị theo phác đồ của bác sĩ chuyên khoa. Để bệnh nhanh chóng thuyên giảm và an toàn khi điều trị, bạn cần chú ý những điều sau:

Khi chăm sóc tại nhà

Nên mặc quần áo rộng rãi thoải mái, làm từ chất liệu mềm và thấm hút mồ hôi tốt để tránh làm vỡ các nốt mụn nước, đồng thời hạn chế ra gió nhiều.

Tuyệt đối không nên gãi vào các nốt mụn nước để tránh làm dịch lây lan và khiến tình trạng bệnh nặng thêm.

Giữ vệ sinh cá nhân bằng cách sử dụng dung dịch sát khuẩn và tắm nhẹ nhàng với nước ấm. Tránh sử dụng nước quá lạnh hoặc quá nóng.

Nếu có dấu hiệu biến chứng từ thủy đậu, cần đưa người bệnh đến các cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và điều trị kịp thời.

Hãy chủ động cách ly để ngăn ngừa lây truyền bệnh sang người khác.

Khi dùng thuốc điều trị

Đối với các nốt thủy đậu có chứa dịch, bạn có thể bôi thuốc tím để kháng viêm và ngăn ngừa sẹo.

Nếu mụn nước bị vỡ, có thể bôi dung dịch sát khuẩn như Xanh Methylen lên vùng da bị tổn thương. Lưu ý, không được sử dụng thuốc mỡ Tetaxilin, Penixilin hoặc thuốc đỏ.

Không nên dùng các loại kem trị ngứa chứa Phenol cho trẻ em dưới 6 tháng tuổi và phụ nữ mang thai do nguy cơ gây kích ứng hoặc độc tính.

Trên đây là một số thông tin tổng quan về nguyên nhân và triệu chứng bệnh thủy đậu. Hy vọng bài viết sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về cách phòng ngừa và bảo vệ sức khỏe trước căn bệnh này. Hãy chủ động tiêm phòng và phòng ngừa thủy đậu ngay từ hôm nay.