Thai ngôi mông là gì? Toàn bộ thông tin mẹ bầu cần biết

Thai ngôi mông được xem là một dạng ngôi thai ngược, có thể gây khó khăn cho quá trình sinh thường và làm tăng nguy cơ phải sinh mổ để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé. Mặc dù có những rủi ro nhất định, trong một số trường hợp, bác sĩ có thể can thiệp bằng các thủ thuật xoay thai hoặc mẹ bầu có thể thực hiện các bài tập chuyên biệt để giúp bé quay về vị trí thuận lợi hơn. Hãy cùng tìm hiểu tất cả những thông tin quan trọng trong bài viết dưới đây để có một thai kỳ khỏe mạnh và tự tin bước vào hành trình sinh nở nhé.

Thai ngôi mông là gì và nguyên nhân do đâu?

Thai ngôi mông là gì?

Thai ngôi mông là hiện tượng xảy ra khi thai nhi không quay đầu xuống dưới mà giữ nguyên tư thế đầu nằm ở phần trên tử cung, còn mông thì quay về phía cổ tử cung của mẹ, thường xuất hiện vào giai đoạn cuối thai kỳ. Tư thế này có thể làm tăng khả năng phải sinh mổ do việc sinh thường gặp nhiều khó khăn.

Có hai dạng ngôi mông phổ biến:

• Ngôi mông hoàn toàn: Phần mông bé nằm ở vị trí trước eo trên, còn đôi chân thì ngồi vắt chéo nhau.
• Ngôi mông không hoàn toàn: Gồm hai kiểu là kiểu mông và kiểu chân. Ở kiểu mông, mông thai nhi quay về phía ống sinh, còn hai chân duỗi thẳng lên gần đầu. Trong khi đó, ở kiểu chân, một hoặc cả hai chân đưa xuống trước và hướng ra ống sinh.

Nguyên nhân nào khiến thai nhi ở ngôi mông?

Cho đến nay, chưa có nghiên cứu nào xác định được chính xác nguyên nhân dẫn đến tình trạng thai ngôi mông. Tuy vậy, một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ khiến thai nhi không xoay đầu xuống đúng vị trí như bình thường, bao gồm:

• Mang đa thai, sinh non hoặc bất thường liên quan đến nhau thai: Những trường hợp này thường làm tăng khả năng thai nhi không thể xoay đầu thuận lợi, dẫn đến ngôi mông.
• Sự thay đổi trong lượng nước ối: Cả tình trạng thiếu hoặc dư nước ối đều có thể ảnh hưởng đến khả năng di chuyển và xoay đầu của thai nhi trong tử cung.
• Hình dạng tử cung bất thường hoặc có khối u như u xơ: Những thay đổi về cấu trúc tử cung có thể làm hạn chế không gian, khiến thai nhi khó chuyển sang ngôi đầu trong giai đoạn cuối thai kỳ.

Các dấu hiệu chuyển dạ khi thai ở ngôi mông mẹ bầu cần lưu ý

Dưới đây là một số dấu hiệu thường gặp báo hiệu thời điểm sinh đang đến gần:

Cảm giác buồn nôn và tiêu chảy

Trong giai đoạn chuyển dạ, sự thay đổi mạnh mẽ của hormone, đặc biệt là prostaglandin, có thể khiến hệ tiêu hóa của mẹ bầu trở nên nhạy cảm hơn. Điều này dẫn đến cảm giác buồn nôn, thậm chí tiêu chảy nhẹ trước khi chuyển dạ thực sự bắt đầu. Đây là phản ứng sinh lý tự nhiên, giúp cơ thể chuẩn bị cho việc sinh nở.

Đau vùng lưng dưới và cảm giác căng tức vùng chậu

Khi thai nhi bắt đầu tụt xuống vùng xương chậu dù là mông hoặc chân thay vì đầu, áp lực lên lưng và vùng hông sẽ tăng lên đáng kể. Mẹ có thể cảm thấy đau âm ỉ vùng lưng dưới, tương tự như chuột rút kinh nguyệt nhưng mạnh và thường xuyên hơn.

Cơn gò tử cung

Các cơn co thắt (gò) xuất hiện với tần suất không đều ở giai đoạn đầu, sau đó dần trở nên mạnh mẽ, có chu kỳ rõ ràng và đau hơn. Trong trường hợp ngôi mông, những cơn co này có thể gây cảm giác khác biệt đôi chút do tư thế thai không giống ngôi đầu, tuy nhiên chúng vẫn là dấu hiệu quan trọng báo hiệu chuyển dạ.

Thai nhi tụt xuống thấp

Vào cuối thai kỳ, nếu mẹ cảm thấy phần bụng dưới nặng hơn, có cảm giác áp lực hướng xuống vùng âm đạo thì có thể thai đã tụt xuống khung chậu. Với ngôi mông, phần tụt xuống là mông hoặc chân của bé, điều này đôi khi khiến mẹ có cảm giác lạ so với chuyển dạ ở ngôi đầu.

Rò rỉ hoặc vỡ ối

Dấu hiệu mất nước ối, dù là rò rỉ nhẹ hay vỡ ối ồ ạt đều là tình huống khẩn cấp. Với thai ngôi mông, khi nước ối vỡ sớm, nguy cơ sa dây rốn và biến chứng trong quá trình sinh có thể tăng lên. Vì vậy, nếu có dấu hiệu vỡ ối, mẹ cần được đưa đến bệnh viện ngay lập tức để theo dõi sát sao.

Tăng tiết dịch âm đạo, đặc biệt là dịch nhầy hồng

Trước khi chuyển dạ vài ngày hoặc vài giờ, cổ tử cung bắt đầu giãn nở, tạo điều kiện để nút nhầy cổ tử cung bong ra. Mẹ có thể thấy dịch nhầy ra nhiều hơn, đôi khi lẫn một ít máu hồng. Đây là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang chuẩn bị cho quá trình sinh.

Cách xác định thai nhi có đang ở ngôi mông

Để biết thai nhi có nằm ở ngôi mông hay không, mẹ bầu cần được thực hiện siêu âm, đây là phương pháp chẩn đoán hình ảnh chính xác giúp xác định tư thế của thai trong tử cung. Thời điểm phù hợp để kiểm tra ngôi thai là từ tuần thai thứ 32 đến 34. Ở giai đoạn này, phần lớn thai nhi sẽ bắt đầu xoay đầu xuống dưới để chuẩn bị cho quá trình sinh nở. Tuy nhiên, nếu siêu âm cho thấy em bé vẫn đang ở tư thế ngôi mông, bác sĩ có thể cân nhắc can thiệp để hỗ trợ xoay ngôi thai về đúng vị trí.

Thông thường, bác sĩ có thể thử thực hiện kỹ thuật xoay thai ngoài bằng tay (ECV - External Cephalic Version) trong những tuần cuối thai kỳ nếu không có chống chỉ định. Ngoài ra, nếu đến gần ngày dự sinh mà thai vẫn ở ngôi mông, bác sĩ sẽ đánh giá lại tình trạng và có thể chỉ định sinh mổ để đảm bảo an toàn cho mẹ và bé.

Tỷ lệ thai đủ tháng vẫn nằm ở ngôi mông chiếm khoảng 3 - 4%. Trên thực tế, trong suốt thai kỳ, vị trí của thai có thể thay đổi linh hoạt, nhưng hầu hết các bé sẽ tự xoay đầu xuống từ tuần 32 đến 36. Nếu sau tuần 37 mà ngôi thai vẫn không thay đổi, nguy cơ phải sinh con ở tư thế ngôi mông là rất cao.

Việc lựa chọn phương pháp sinh (sinh thường hay sinh mổ) sẽ được bác sĩ chuyên khoa sản cân nhắc kỹ lưỡng, dựa trên nhiều yếu tố như: Kích thước thai nhi, tình trạng sức khỏe của mẹ, kinh nghiệm của ê-kíp đỡ sinh và độ an toàn trong từng trường hợp cụ thể.

Mẹ bầu nên làm gì khi được chẩn đoán thai ngôi mông?

Một số biện pháp đơn giản tại nhà có thể giúp cải thiện tư thế thai, nếu được thực hiện đúng cách và phù hợp với tình trạng sức khỏe:

Tư thế nằm nghiêng nâng hông (bài tập độ nghiêng)

Mẹ bầu nằm ngửa thoải mái trên mặt phẳng, đặt gối mềm dưới hông sao cho phần hông cao hơn mặt sàn khoảng 3 - 4 cm. Giữ nguyên tư thế này trong vòng 10 - 15 phút mỗi lần, có thể áp dụng 2 - 3 lần mỗi ngày. Động tác này giúp tạo điều kiện cho thai nhi tự điều chỉnh vị trí, đặc biệt trong giai đoạn từ tuần 30 đến 34.

Nâng chân cao khi nằm

Một tư thế khác có thể hỗ trợ thai quay đầu là nằm ngửa và nâng hai chân cao lên, dựa vào tường hoặc ghế chắc chắn. Điều này có thể giúp thai dịch chuyển theo trọng lực, đưa phần đầu hướng về phía đáy tử cung. Nên bắt đầu luyện tập từ tuần thứ 30 và lặp lại vài lần mỗi ngày.

Tư thế gập người nâng mông

Mẹ vào tư thế bò (hai tay và hai đầu gối chống xuống sàn), sau đó nhẹ nhàng hạ phần vai và ngực thấp xuống, trong khi vẫn giữ phần mông cao hơn. Động tác này tạo không gian trong khung chậu, giúp thai có cơ hội xoay đầu. Thời điểm phù hợp để tập là từ tuần thứ 34 đến 37.

Bơi lội nhẹ nhàng

Tham gia các buổi bơi lội hoặc vận động dưới nước không chỉ giúp mẹ bầu thư giãn, giảm áp lực lên khung xương chậu mà còn hỗ trợ thai nhi tự xoay về ngôi đầu. Bơi lội nên được thực hiện đều đặn từ tuần 30 nếu sức khỏe cho phép và có sự đồng ý của bác sĩ.

Kích thích bằng âm thanh

Một số nghiên cứu cho thấy thai nhi có thể phản ứng với âm thanh. Mẹ bầu có thể đặt tai nghe ở vùng bụng dưới (gần khung chậu) và bật nhạc nhẹ để hướng dẫn thai nhi quay đầu về phía có âm thanh. Dù chưa có bằng chứng khoa học chắc chắn, phương pháp này khá an toàn và có thể được thử kết hợp cùng các biện pháp khác.

Hy vọng qua bài viết, mẹ bầu đã hiểu rõ hơn về thai ngôi mông và cách xử trí phù hợp. Thai ngôi mông tuy có thể gây ra một số khó khăn trong quá trình sinh nở, nhưng với sự theo dõi chặt chẽ và can thiệp kịp thời từ bác sĩ sản khoa, hầu hết các trường hợp đều có thể được xử trí an toàn. Việc chủ động khám thai định kỳ và thực hiện các biện pháp hỗ trợ phù hợp sẽ giúp mẹ bầu tăng cơ hội chuyển ngôi thai thuận lợi. Với sự đồng hành của đội ngũ y tế, mẹ hoàn toàn có thể tự tin bước vào hành trình sinh nở một cách vững vàng và tích cực.