Thai chậm phát triển trong tử cung: Những điều mẹ bầu cần biết để chăm sóc thai tốt hơn

Khi mang thai, mẹ nào cũng mong con yêu phát triển khỏe mạnh từng ngày. Tuy nhiên đôi lúc tốc độ lớn lên của bé không theo đúng kỳ vọng khiến mẹ không khỏi băn khoăn. Việc hiểu rõ các dấu hiệu bất thường cũng như phối hợp theo dõi chặt chẽ trong thai kỳ sẽ giúp mẹ luôn an tâm và có những lựa chọn phù hợp để bảo vệ sức khỏe của bé ngay từ trong bụng mẹ.

Thai chậm phát triển trong tử cung là gì? Có nguy hiểm không?

Thai chậm phát triển trong tử cung (Intrauterine Growth Restriction – IUGR) là khi thai nhi có kích thước hoặc trọng lượng ước tính dưới bách phân vị thứ 10 so với tuổi thai trên biểu đồ tăng trưởng tiêu chuẩn, sau khi đã loại trừ nguyên nhân sinh lý như vóc dáng nhỏ di truyền.

Vậy tình trạng này có nguy hiểm không?

Câu trả lời là có thể nguy hiểm nếu không được theo dõi thường xuyên. Một số bé có thể sinh ra nhẹ cân hơn so với mức tuổi thai, dễ gặp các vấn đề về hô hấp, duy trì thân nhiệt, chuyển hóa hoặc gặp khó khăn trong thích nghi sau sinh. Một số trẻ còn đối diện nguy cơ suy giảm sức khỏe lâu dài trong quá trình trưởng thành.

Dù vậy, vẫn có những trường hợp thai nhi nhỏ một cách tự nhiên mà không hề gặp vấn đề gì nghiêm trọng. Đó là do yếu tố di truyền từ bố mẹ khiến bé có vóc dáng nhỏ nhắn. Việc phân biệt giữa bé nhỏ sinh lý và thai chậm phát triển bệnh lý cần có sự đánh giá từ bác sĩ.

Mẹ hãy giữ tâm lý thoải mái và theo dõi đúng lịch khám thai để được đánh giá cụ thể theo từng giai đoạn của thai kỳ.

Dấu hiệu và cách chẩn đoán thai chậm phát triển trong tử cung

Nhận biết sớm những dấu hiệu bất thường ở thai có thể giúp bác sĩ đưa ra hướng xử trí kịp thời. Một số dấu hiệu mẹ có thể nhận thấy bao gồm:

• Chiều cao tử cung tăng chậm so với mốc tuổi thai.
• Cử động thai giảm hẳn so với những ngày trước đó.
• Mẹ tăng cân ít hoặc chậm trong cả tam cá nguyệt hai và ba.
• Có kèm bệnh lý thai kỳ khác khiến việc đánh giá phát triển của con trở nên quan trọng hơn.

Bên cạnh quan sát triệu chứng, bác sĩ sẽ chỉ định các phương pháp chẩn đoán như:

• Siêu âm đo kích thước các phần cơ thể thai.
• Đánh giá cân nặng ước tính theo tuổi thai.
• Theo dõi lưu lượng máu qua nhau thai và các mạch máu nuôi thai.
• Đánh giá nhịp tim, cử động thai và lượng nước ối.

Nhờ các xét nghiệm và theo dõi này, bác sĩ có thể quyết định thời điểm phù hợp để can thiệp nếu tình trạng thai không cải thiện và có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe.

Nguyên nhân thai chậm phát triển trong tử cung thường gặp

Có nhiều nguyên nhân gây ra thai chậm phát triển trong tử cung. Nhìn chung được chia thành ba nhóm chính là từ mẹ từ thai nhi và từ nhau thai.

Nguyên nhân xuất phát từ mẹ

Tình trạng sức khỏe của mẹ có ảnh hưởng rất lớn đến quá trình phát triển của con trong bụng. Những trường hợp dễ làm tăng nguy cơ thai chậm phát triển trong tử cung gồm:

• Mẹ có bệnh lý mạch máu hoặc tăng huyết áp.
• Tiểu đường nhưng đường huyết không kiểm soát tốt.
• Thiếu máu nặng hoặc mắc bệnh mạn tính.
• Thói quen hút thuốc uống rượu hoặc tiếp xúc khói thuốc.
• Chế độ dinh dưỡng kém dẫn đến mẹ tăng cân rất ít.
• Mang đa thai khiến nguồn dinh dưỡng cần chia sẻ cho nhiều bé.

Nguyên nhân từ thai nhi

Những nguyên nhân đến từ thai nhi:

• Bất thường nhiễm sắc thể.
• Dị tật bẩm sinh ảnh hưởng đến chức năng các cơ quan.
• Thai nhi mắc bệnh nhiễm trùng trong tử cung.

Nguyên nhân từ nhau thai

Nhau thai là cầu nối dinh dưỡng và oxy từ mẹ đến thai nhi. Nếu nhau thai bất thường như vị trí bám kém cấu trúc bất thường hoặc dây rốn dẫn máu không hiệu quả sẽ khiến thai bị thiếu dưỡng chất kéo dài và chậm phát triển dần theo thời gian.

Nhận biết được nguyên nhân giúp việc theo dõi và can thiệp trở nên chính xác và hiệu quả hơn.

Thai chậm phát triển trong tử cung có sao không?

Tình trạng thai chậm phát triển trong tử cung có thể gây ảnh hưởng trước sinh trong khi sinh và cả sau sinh.

Nguy cơ ngắn hạn

Những nguy cơ ngắn hạn khi thai chậm phát triển trong tử cung:

• Dễ sinh non hoặc nhẹ cân.
• Khó điều hòa thân nhiệt sau khi chào đời.
• Hạ đường huyết hoặc suy hô hấp trong những ngày đầu đời.
• Nguy cơ thiếu oxy trong quá trình chuyển dạ.

Những bé sinh ra với cân nặng thấp hơn chuẩn thường cần được chăm sóc đặc biệt hơn trong thời gian đầu để đảm bảo duy trì sức khỏe ổn định.

Ảnh hưởng dài hạn

Khi trẻ lớn lên và trưởng thành việc từng bị thai chậm phát triển có thể khiến nguy cơ mắc các bệnh lý chuyển hóa cao hơn như cao huyết áp hoặc tăng nguy cơ mắc một số rối loạn chuyển hóa khác, nhưng điều này không xảy ra ở tất cả trường hợp và có thể phòng ngừa bằng chế độ chăm sóc phù hợp sau sinh. Một số trẻ có thể cần theo dõi thêm về phát triển vận động cũng như khả năng học tập để đảm bảo đạt mốc phù hợp theo độ tuổi.

Việc tuân thủ lịch khám thai định kỳ và theo dõi trẻ sau sinh là cần thiết cho sự phát triển toàn diện của trẻ.

Cách quản lý thai chậm phát triển trong tử cung để thai phát triển tốt hơn

Khi được chẩn đoán thai chậm phát triển trong tử cung không có nghĩa là mẹ không thể hỗ trợ con cải thiện tốc độ tăng trưởng. Có nhiều biện pháp giúp thai phát triển tốt hơn nếu được thực hiện đúng hướng dẫn.

Theo dõi và chăm sóc y khoa

Mẹ cần đi khám thai thường xuyên hơn theo lịch được bác sĩ hẹn để theo dõi tốc độ phát triển của bé. Các chỉ số siêu âm lặp lại sẽ cho thấy thai đang cải thiện hay tiếp tục chậm. Trong trường hợp có bệnh lý nền việc điều trị cần được ưu tiên để tránh ảnh hưởng đến thai. Với những bé có tình trạng ngày càng xấu bác sĩ sẽ cân nhắc thời điểm sinh phù hợp để bảo đảm an toàn cho cả hai mẹ con.

Dinh dưỡng và thói quen sinh hoạt

Chế độ ăn giàu đạm và cân bằng các nhóm chất sẽ góp phần quan trọng giúp thai phát triển khỏe mạnh. Mẹ nên bổ sung chất béo tốt vitamin và khoáng chất theo hướng dẫn y tế. Uống đủ nước và ngủ đủ giấc cũng hỗ trợ tăng cường tuần hoàn máu đến thai nhi.
Bên cạnh đó mẹ cần tránh hoàn toàn thuốc lá tránh rượu bia và hạn chế dùng đồ uống chứa caffeine. Những yếu tố này có thể ảnh hưởng xấu đến lưu lượng máu nuôi thai.

Tâm lý của mẹ bầu

Một tinh thần thoải mái giúp cơ thể mẹ điều hòa tốt hơn từ đó hỗ trợ nuôi dưỡng thai nhi hiệu quả. Các hoạt động nhẹ nhàng như đi bộ hoặc tập các bài tập dành cho mẹ bầu có thể giúp máu lưu thông tốt hơn.

Nếu mẹ nhận được kết luận thai chậm phát triển trong tử cung hãy bình tĩnh và tuân thủ hướng dẫn theo dõi sát sao từ bác sĩ

Thai chậm phát triển trong tử cung là tình trạng cần được quan tâm và theo dõi kỹ càng trong thai kỳ. Khi được phát hiện sớm và thực hiện đúng hướng dẫn thai vẫn có cơ hội lớn để phát triển tốt và khỏe mạnh. Mẹ hãy giữ tâm lý thoải mái dinh dưỡng cân bằng và không bỏ qua lịch khám thai của mình. Đồng thời sau khi bé chào đời cần theo dõi quá trình phát triển trong từng giai đoạn để kịp thời hỗ trợ khi cần thiết.