Tại sao trẻ 2 tuổi ngủ đêm hay lăn lộn? Nguyên nhân và cách khắc phục

Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển thể chất và trí não của trẻ nhỏ, đặc biệt trong giai đoạn 2 tuổi, đây là thời điểm bé đang lớn nhanh và khám phá thế giới xung quanh. Khi trẻ 2 tuổi ngủ đêm hay lăn lộn, ngủ không sâu giấc, đó có thể là dấu hiệu bé đang gặp phải một số vấn đề tiềm ẩn. Bài viết dưới đây sẽ giúp cha mẹ hiểu rõ nguyên nhân khiến trẻ 2 tuổi ngủ không yên, đồng thời gợi ý những cách khắc phục hiệu quả để đảm bảo bé có được giấc ngủ ngon và chất lượng hơn mỗi đêm.

Tình trạng trẻ 2 tuổi ngủ đêm hay lăn lộn

Khi 2 tuổi, trẻ bắt đầu phát triển mạnh về cả thể chất lẫn nhận thức, do đó nhu cầu vận động và khám phá tăng cao, kéo theo những thay đổi trong giấc ngủ. Một trong những biểu hiện khá phổ biến là việc trẻ 2 tuổi ngủ đêm hay lăn lộn, trằn trọc hoặc xoay người liên tục. Đây có thể là hiện tượng sinh lý bình thường khi trẻ đang trải qua các giai đoạn phát triển thần kinh, nhưng cũng có thể là dấu hiệu của tình trạng rối loạn giấc ngủ nếu đi kèm với những biểu hiện khác.

Trẻ ngủ không sâu giấc có thể được nhận biết qua các dấu hiệu như: tỉnh giấc nhiều lần trong đêm, phản ứng mạnh với các âm thanh nhỏ, khó ngủ lại sau khi thức giấc giữa chừng, hoặc có biểu hiện mệt mỏi, cáu gắt vào buổi sáng. Những chuyển động liên tục trong khi ngủ, như lăn lộn, gác chân tay lung tung, hay cựa quậy đầu, thường là phản xạ tự nhiên để trẻ tìm kiếm tư thế ngủ thoải mái. Tuy nhiên, nếu tần suất lặp lại quá nhiều hoặc kèm theo quấy khóc, toát mồ hôi, co giật nhẹ… thì cha mẹ cần lưu ý.

Nguyên nhân trẻ 2 tuổi ngủ đêm hay lăn lộn

Trẻ 2 tuổi thường xuyên lăn lộn khi ngủ đêm là hiện tượng khá phổ biến, khiến nhiều cha mẹ lo lắng liệu con có đang gặp vấn đề về sức khỏe hay rối loạn giấc ngủ. Tuy nhiên, trong phần lớn trường hợp, đây là biểu hiện sinh lý bình thường trong giai đoạn phát triển thần kinh và vận động của trẻ nhỏ. Để hiểu rõ nguyên nhân, cần xem xét đến các yếu tố sinh lý, môi trường và bệnh lý có thể ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ của trẻ.

Phát triển thần kinh và hoạt động vận động tăng cao

Ở độ tuổi 2, não bộ của trẻ đang trải qua giai đoạn phát triển mạnh mẽ. Sự hoàn thiện của hệ thần kinh trung ương đi kèm với khả năng vận động tiến bộ (biết đi, chạy, leo trèo) khiến trẻ thường có những chuyển động nhiều hơn khi ngủ, bao gồm lăn lộn, vẫy tay chân hoặc thay đổi tư thế liên tục. Đây là biểu hiện sinh lý bình thường, cho thấy hệ vận động và thần kinh đang hoạt động tích cực, không nhất thiết là dấu hiệu bất thường.

Ngủ không sâu giấc, rối loạn chu kỳ ngủ

Giấc ngủ của trẻ nhỏ bao gồm nhiều chu kỳ ngủ nông và sâu. Nếu trẻ bị gián đoạn giấc ngủ giữa các chu kỳ do tiếng ồn, ánh sáng mạnh, nhiệt độ phòng không phù hợp hoặc bị làm phiền, trẻ có thể phản ứng bằng cách trở mình, lăn qua lăn lại để tìm tư thế ngủ dễ chịu hơn. Điều này đặc biệt dễ xảy ra ở trẻ có nhịp sinh học chưa ổn định hoặc chưa được xây dựng thói quen đi ngủ đúng giờ.

Thiếu vi chất dinh dưỡng

Một số nghiên cứu chỉ ra rằng thiếu hụt vi chất như canxi, magie hoặc vitamin D có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ, gây hiện tượng ngủ chập chờn, lăn lộn và dễ tỉnh giấc về đêm. Trẻ 2 tuổi đang ở giai đoạn phát triển xương và răng, nhu cầu vi chất tăng cao. Nếu chế độ ăn không cân đối hoặc trẻ biếng ăn, cha mẹ cần lưu ý bổ sung phù hợp theo chỉ định của bác sĩ nhi khoa.

Tình trạng khó chịu hoặc bệnh lý tiềm ẩn

Đôi khi, trẻ lăn lộn khi ngủ là do cảm giác khó chịu như mọc răng, đầy bụng, rối loạn tiêu hóa, ngứa do viêm da cơ địa hoặc viêm mũi dị ứng. Các yếu tố này khiến trẻ khó chịu, ngủ không yên giấc, dẫn đến việc lăn lộn, trằn trọc suốt đêm. Trường hợp trẻ có kèm biểu hiện cáu gắt, tỉnh giấc khó dỗ, đổ mồ hôi trộm nhiều hoặc sốt nhẹ cần được khám để loại trừ nguyên nhân bệnh lý.

Yếu tố tâm lý và tách mẹ sớm

Một số trẻ trong giai đoạn tập ngủ riêng hoặc chuyển phòng ngủ mới có thể gặp lo âu hoặc cảm giác không an toàn, từ đó khiến trẻ khó ngủ sâu và lăn lộn để tìm cảm giác quen thuộc. Những thay đổi nhỏ trong môi trường sống hoặc lịch sinh hoạt cũng có thể ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ của trẻ 2 tuổi.

Cha mẹ nên làm gì khi trẻ hay lăn lộn khi ngủ?

Hiện tượng trẻ nhỏ thường xuyên lăn lộn khi ngủ là một biểu hiện khá phổ biến và thường không đáng lo ngại nếu không kèm theo dấu hiệu bất thường. Tuy nhiên, nếu việc lăn lộn làm gián đoạn giấc ngủ, gây mệt mỏi cho trẻ vào ban ngày hoặc đi kèm quấy khóc, phụ huynh cần lưu ý một số biện pháp hỗ trợ cải thiện chất lượng giấc ngủ cho trẻ.

Tạo dựng môi trường ngủ lý tưởng

Không gian ngủ đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì giấc ngủ sâu và ổn định ở trẻ nhỏ. Nhiệt độ phòng cần được duy trì ở mức dễ chịu (khoảng 26-28°C), tránh quá nóng hoặc quá lạnh. Nên sử dụng ánh sáng dịu nhẹ hoặc tắt hẳn đèn khi bé ngủ để thúc đẩy cơ thể tiết melatonin. Ngoài ra, đệm và chăn gối cần đảm bảo sạch sẽ, mềm mại và phù hợp với độ tuổi.

Xây dựng thói quen sinh hoạt khoa học

Cha mẹ nên thiết lập giờ đi ngủ cố định mỗi tối và giữ lịch trình này ngay cả vào cuối tuần. Tránh để trẻ ngủ ngày quá nhiều hoặc quá sát giờ ngủ tối. Trước khi đi ngủ, nên dành thời gian để đọc sách, nghe nhạc nhẹ hoặc massage nhẹ nhàng nhằm giúp bé thư giãn tinh thần.

Đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ

Việc thiếu hụt vi chất dinh dưỡng như canxi, sắt, vitamin có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ và gây ra hiện tượng ngủ không yên. Phụ huynh cần đảm bảo khẩu phần ăn đa dạng, giàu vi chất thiết yếu, đồng thời hạn chế các thực phẩm chứa đường hoặc caffein vào buổi chiều tối. 

Để giúp con có một giấc ngủ trọn vẹn, cha mẹ cần quan sát kỹ các biểu hiện về thể chất, tinh thần và môi trường sống của bé. Trong trường hợp tình trạng trẻ 2 tuổi ngủ đêm hay lăn lộn kéo dài kèm theo biểu hiện bất thường như đổ mồ hôi đêm, khó thở, khóc thét hay thức giấc nhiều lần không rõ nguyên nhân, phụ huynh nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để được thăm khám chuyên sâu và xác định nguyên nhân chính xác.