Sơ cứu đuối nước phải thực hiện thế nào? Lưu ý cần nắm

Đuối nước là một trong những tai nạn nghiêm trọng có thể xảy ra bất ngờ, đặc biệt ở trẻ em và những người không biết bơi. Trong nhiều trường hợp, nếu biết cách sơ cứu đuối nước đúng kỹ thuật, chúng ta có thể giành lại sự sống cho nạn nhân trong gang tấc. Tuy nhiên, sơ cứu sai cách không chỉ vô tác dụng mà còn có thể gây tổn thương nặng thêm cho người bị nạn. Vậy sơ cứu người đuối nước thế nào là đúng và an toàn? 

Cách sơ cứu đuối nước đúng kỹ thuật

Khi phát hiện người bị đuối nước, điều quan trọng đầu tiên là bạn phải giữ bình tĩnh và đảm bảo an toàn cho chính mình trước khi hỗ trợ. Dưới đây là cách sơ cứu người bị đuối nước được khuyến cáo bởi các chuyên gia y tế:

Đánh giá phản xạ và tình trạng ý thức của người đuối nước

Sau khi đưa nạn nhân lên khu vực khô ráo, bằng phẳng, điều quan trọng đầu tiên là kiểm tra xem họ còn ý thức hay không. Hãy tiến hành bằng cách nhẹ nhàng lay vai và gọi to. Nếu người đó có dấu hiệu phản ứng như chuyển động tay chân nhẹ, mở mắt, ho hoặc khạc ra nước, điều đó cho thấy họ vẫn còn tỉnh táo. Ngược lại, nếu không có bất kỳ biểu hiện đáp ứng nào, khả năng cao người đó đã mất ý thức hoàn toàn và cần cấp cứu ngay.

Xử lý khi nạn nhân còn tỉnh và thở được

Trường hợp nạn nhân vẫn còn thở, bạn cần nhanh chóng đặt họ vào tư thế nằm nghiêng an toàn để đề phòng nôn hoặc sặc chất dịch. Cách làm: Gập cánh tay gần bạn vuông góc với cơ thể, kéo chân đối diện gác lên, rồi xoay người họ về phía bạn. Tay xa hơn của nạn nhân nên được đặt lên má, giữ đầu ổn định. Tư thế này giúp đường thở được thông thoáng và tránh dịch nôn tràn vào phổi. Trong lúc đó, tiếp tục theo dõi nhịp thở và sắc mặt của nạn nhân. Đồng thời, gọi ngay 115 để yêu cầu hỗ trợ y tế.

Xử trí khi nạn nhân bất tỉnh và không thở

Nếu người đuối nước nằm bất động, không thở và không phản ứng, cần kiểm tra mạch trong vòng 10 giây. Bạn có thể tìm mạch cảnh bằng cách dùng hai ngón tay đặt nhẹ vào vùng cổ, lệch về bên phải khoảng 2cm tính từ hõm cổ. Nếu không cảm nhận được mạch đập, nạn nhân đã ngưng tim và cần cấp cứu ngưng tim ngay lập tức. Gọi cấp cứu 115 trước tiên để đội ngũ y tế tiếp cận sớm nhất và vắt đầu hồi sức tim phổi (CPR):

• Bước 1: Quỳ cạnh ngực nạn nhân, tháo bớt quần áo bó sát.
• Bước 2: Xác định vị trí ép tim tại điểm giữa hai núm vú, đặt hai tay đan chéo và ép vuông góc xuống ngực.
• Bước 3: Thực hiện 30 lần ép ngực với tốc độ 100 – 120 lần/phút, độ sâu 5 – 6 cm cho người lớn; Với trẻ em điều chỉnh xuống 3 – 4 cm và chỉ 1 – 2 cm với trẻ sơ sinh.
• Bước 4: Sau 30 lần ép, nếu biết kỹ thuật, thổi ngạt 2 lần: Ngửa đầu, nâng cằm, bịt mũi nạn nhân, áp miệng và thổi mạnh trong khoảng 2 giây/lần.
• Bước 5: Lặp lại chu trình 30 lần ép ngực 2 lần thổi cho đến khi nạn nhân có dấu hiệu hồi phục hoặc nhân viên y tế tới nơi.

Trong quá trình thực hiện, cần giữ tinh thần vững vàng, tránh hoảng loạn. Mỗi giây phút đúng kỹ thuật có thể giúp giành lại sự sống cho người bị đuối nước.

Các nguyên tắc sơ cứu người đuối nước phải nắm

Sơ cứu đuối nước không chỉ là thực hiện theo các bước, mà còn cần nắm rõ một số nguyên tắc quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả. Khi gặp tình huống đuối nước, việc cứu người cần được thực hiện có chiến lược và đảm bảo an toàn cho cả người cứu lẫn nạn nhân. Dưới đây là bốn nguyên tắc cơ bản bạn nên nắm rõ:

Quan sát nhanh và đánh giá tình huống

Trước khi hành động, bạn nên nhìn bao quát khu vực xung quanh để xác định có thể sử dụng vật gì hỗ trợ như phao, cây dài, áo khoác. Đồng thời, cần xác định vị trí nạn nhân họ đang ở gần bờ hay xa bờ, trong vùng nước tĩnh hay nước xoáy, tỉnh táo hay bất động. Việc đánh giá này sẽ giúp bạn đưa ra quyết định tiếp cận và ứng cứu an toàn hơn.

Tận dụng dụng cụ hỗ trợ và người xung quanh

Dựa trên điều kiện hiện có, bạn nên chọn phương án cứu hộ phù hợp, ví dụ như ném phao cứu sinh, đưa cây gậy hoặc vải dài để nạn nhân bám vào. Trong mọi trường hợp, tuyệt đối không nên lao xuống nước một mình nếu không được huấn luyện. Đồng thời, đừng ngần ngại kêu gọi sự trợ giúp từ những người gần đó để tăng khả năng ứng cứu hiệu quả.

Xử lý khi có nhiều nạn nhân cùng lúc

Nếu có nhiều người gặp nạn cùng lúc, hãy ưu tiên cứu lần lượt từng người, bắt đầu từ người gần nhất hoặc người có dấu hiệu kiệt sức nghiêm trọng hơn. Lúc này, khả năng phán đoán và phân bổ sức lực hợp lý là yếu tố then chốt để tránh mất kiểm soát và gây nguy hiểm cho cả nhóm.

Cách tiếp cận nạn nhân một cách an toàn

Người đang bị đuối nước thường hoảng loạn và phản xạ bám víu mạnh, có thể vô tình kéo bạn chìm theo. Vì vậy, nếu buộc phải xuống nước, hãy tiếp cận từ phía sau để hạn chế nguy cơ bị kéo. Một số kỹ thuật gồm: Vòng một tay qua vai nạn nhân luồn dưới nách, giữ chặt đầu từ hai bên, hoặc nắm cổ áo/tóc kéo đầu họ ngửa lên, giúp giữ miệng và mũi cao hơn mặt nước. Trong suốt quá trình, bạn nên dùng chân để bơi ngửa, đảm bảo kiểm soát tốt tình huống.

Lưu ý gì khi thực hiện sơ cứu người bị đuối nước

Khi tiến hành sơ cứu đuối nước, không chỉ cần đúng kỹ thuật mà còn phải lưu ý nhiều yếu tố xung quanh để đảm bảo an toàn cho cả người cứu lẫn nạn nhân. Những chi tiết tưởng chừng nhỏ nhưng nếu bỏ qua có thể làm giảm hiệu quả cấp cứu hoặc gây nguy hiểm không đáng có: 

An toàn cho người cứu hộ là ưu tiên

Bạn không thể giúp được ai nếu chính mình gặp nguy hiểm. Luôn quan sát kỹ địa hình nước, dòng chảy và tình trạng nạn nhân. Dùng các công cụ hỗ trợ để kéo nạn nhân vào bờ là cách an toàn nhất nếu bạn không được đào tạo cứu hộ.

Không thực hiện các biện pháp không khoa học

Một số người vẫn áp dụng các cách sơ cứu như lăn lưỡi, vắt người, nhét tay vào họng. Đây là những cách không được khuyến cáo trong y khoa hiện đại và có thể gây hại nhiều hơn lợi. Luôn tuân thủ các phương pháp đã được xác nhận bởi chuyên gia và tổ chức y tế uy tín như Hội Chữ Thập Đỏ, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) hoặc Bộ Y tế.

Trẻ em cần được theo dõi sát sau đuối nước

Với trẻ em, nguy cơ bị biến chứng hô hấp sau đuối nước là rất cao, ngay cả khi trẻ tỉnh táo trở lại. Cha mẹ nên đưa bé đến bệnh viện để kiểm tra phổi, não bộ và đường hô hấp, phòng ngừa tình trạng "đuối nước thứ cấp", tức là suy hô hấp xảy ra sau vài giờ do nước vẫn còn đọng lại trong phổi.

Trang bị kiến thức và kỹ năng trước khi bơi lội

Để giảm nguy cơ đuối nước, mỗi người nên:

• Học bơi và dạy bơi sớm cho trẻ em.
• Không bơi khi mệt, sau ăn no, hoặc trong tình trạng dùng chất kích thích.
• Luôn có người giám sát khi trẻ em bơi lội hoặc chơi gần khu vực có nước.
• Mang theo áo phao hoặc thiết bị cứu sinh nếu đi thuyền, bơi xa bờ.

Tổng kết lại, việc biết sơ cứu đuối nước đúng cách có thể cứu sống một mạng người trong những tình huống nguy cấp. Mỗi chúng ta đều nên trang bị kiến thức này. Bởi chúng như một kỹ năng sống cơ bản, không ai mong muốn tai nạn xảy ra, nhưng chuẩn bị trước bao giờ cũng là cách bảo vệ tốt nhất.