Sinh non 25 tuần có nuôi được không? Cách chăm sóc trẻ sinh non

Sinh non ở tuần 25 thuộc nhóm sinh cực non, khi các cơ quan như phổi, não bộ và hệ miễn dịch mới chỉ phát triển một phần và rất dễ gặp biến chứng. Vậy, trẻ sinh non 25 tuần có nuôi được không?

Sinh non 25 tuần có nuôi được không?

Trẻ sinh non 25 tuần hoàn toàn có thể được cứu sống nếu được điều trị và chăm sóc tích cực trong môi trường y tế chuyên sâu như NICU. Ở tuần tuổi này, trẻ chỉ nặng khoảng 700 - 800g, cơ quan còn rất non nớt, đặc biệt là phổi. Do đó, sự hỗ trợ về hô hấp, nuôi dưỡng và phòng ngừa biến chứng đóng vai trò quyết định trong khả năng sống sót và phát triển về sau.

Điều kiện cần để nuôi sống trẻ sinh non 25 tuần:

Hỗ trợ hô hấp bằng máy thở

Phổi trẻ sinh 25 tuần hầu như chưa hoàn chỉnh, lượng surfactant rất thấp khiến trẻ dễ suy hô hấp nặng. Trẻ cần:

• Hỗ trợ thở bằng máy thở hoặc CPAP.
• Có thể dùng surfactant ngoại sinh để giúp phổi nở tốt hơn.

Hỗ trợ hô hấp là yếu tố sống còn trong những ngày đầu tiên.

Lồng ấp giữ ấm và ổn định môi trường

Trẻ không có khả năng tự điều nhiệt, dễ mất nhiệt và mất nước. Lồng ấp giúp:

• Giữ ấm hiệu quả.
• Ổn định độ ẩm và hạn chế nhiễm trùng.
• Tạo môi trường tương tự tử cung giúp trẻ thích nghi dần.

Nuôi dưỡng bằng sữa mẹ qua ống

Trẻ sinh 25 tuần chưa có phản xạ bú - nuốt. Vì vậy cần:

• Nuôi dưỡng bằng ống (sonde) trực tiếp vào dạ dày.
• Sữa mẹ là lựa chọn tốt nhất vì dễ tiêu hóa, giàu kháng thể.
• Bổ sung fortifier để tăng năng lượng và vi chất cần thiết cho phát triển thần kinh - thể chất.

Theo dõi sát các chỉ số sinh tồn

Theo dõi sát các chỉ số sinh tồn như nhịp thở, nhịp tim, oxy máu, huyết áp và thân nhiệt.
Theo dõi liên tục bằng monitor giúp:

• Phát hiện sớm ngưng thở, nhịp tim chậm.
• Can thiệp kịp thời khi trẻ gặp biến chứng.

Tỷ lệ sống phụ thuộc vào những yếu tố nào?

Tỷ lệ sống của trẻ sinh non 25 tuần tại các trung tâm NICU hiện đại hiện đạt 50 - 70%. Tiên lượng phụ thuộc vào:

• Cân nặng lúc sinh: Trẻ càng nặng, tiên lượng càng tốt.
• Tình trạng sức khỏe mẹ: Mẹ mắc bệnh nhiễm trùng, tiền sản giật… làm tăng biến chứng cho trẻ.
• Chất lượng chăm sóc y tế: Trang thiết bị và đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao đóng vai trò quyết định đến khả năng quản lý các biến chứng phức tạp.

Nguy cơ và biến chứng thường gặp

Trẻ sinh non 25 tuần phải đối mặt với nhiều biến chứng nghiêm trọng do hệ cơ quan còn rất non yếu. Việc phát hiện sớm và can thiệp kịp thời là yếu tố quyết định giúp trẻ ổn định và giảm nguy cơ di chứng về sau.

Suy hô hấp nặng

Do phổi chưa trưởng thành và thiếu surfactant, trẻ dễ:

• Khó thở, thở nhanh, rút lõm lồng ngực.
• Cần thở máy dài ngày và hỗ trợ surfactant.

Hệ quả lâu dài có thể dẫn đến loạn sản phế quản phổi nếu phải thở máy kéo dài.

Nhiễm trùng huyết và viêm phổi

Hệ miễn dịch cực kỳ yếu khiến trẻ dễ mắc:

• Nhiễm trùng huyết sơ sinh, nguy cơ suy đa cơ quan.
• Viêm phổi do thở máy.
• Viêm ruột hoại tử (NEC), biến chứng tiêu hóa nguy hiểm cần xử trí khẩn cấp.

Xuất huyết não

Mạch máu não mong manh khiến trẻ dễ bị:

• Xuất huyết não độ 1 - 4.
• Nguy cơ chậm vận động, chậm trí tuệ hoặc bại não ở mức độ nặng.

Theo dõi bằng siêu âm thóp và can thiệp phục hồi chức năng sớm là cần thiết.

Bệnh võng mạc ở trẻ sinh non

Do phải thở oxy kéo dài, trẻ có thể:

• Xuất hiện mạch máu võng mạc phát triển bất thường.
• Giảm thị lực hoặc mù lòa nếu không điều trị đúng lúc.

Tầm soát ROP định kỳ giúp phát hiện sớm để can thiệp bằng laser hoặc thuốc.

Cách chăm sóc trẻ sinh non 25 tuần

Chăm sóc trẻ sinh non 25 tuần đòi hỏi sự tận tâm và theo dõi sát sao, kéo dài từ NICU đến nhiều năm sau khi trẻ xuất viện.

Chăm sóc tại phòng NICU

• Hỗ trợ hô hấp phù hợp: Trẻ 25 tuần thường chưa tự thở hiệu quả, cần được hỗ trợ bằng máy thở hoặc CPAP. Việc điều chỉnh thông khí phải thận trọng nhằm cân bằng giữa đảm bảo oxy và tránh gây tổn thương phổi do áp lực quá cao.
• Kiểm soát nhiễm trùng: Trẻ cực non có hệ miễn dịch rất yếu, nên quy trình vô trùng phải thực hiện nghiêm ngặt, từ thao tác chăm sóc đến quản lý đường truyền.
• Quản lý thân nhiệt và huyết áp: Duy trì thân nhiệt ổn định trong lồng ấp, theo dõi và điều chỉnh huyết áp giúp giảm nguy cơ xuất huyết não, rối loạn tuần hoàn và nhiễm trùng.

Nuôi dưỡng bằng sữa mẹ và bổ sung dinh dưỡng

• Ưu tiên sữa mẹ: Đây là nguồn dinh dưỡng tối ưu, giàu kháng thể, giúp giảm nguy cơ viêm ruột hoại tử (NEC) - biến chứng nguy hiểm thường gặp ở trẻ cực non.
• Bổ sung dinh dưỡng đặc biệt: Vì nhu cầu tăng trưởng rất cao, sữa mẹ cần được bổ sung fortifier để tăng năng lượng và protein. Với trẻ chưa thể bú, nuôi dưỡng tĩnh mạch kéo dài sẽ hỗ trợ duy trì năng lượng và vi chất cần thiết.

Theo dõi phát triển lâu dài

• Theo dõi kéo dài nhiều năm sau xuất viện là bắt buộc để đảm bảo trẻ phát triển đúng với tuổi điều chỉnh.
• Theo dõi tăng trưởng: Cân nặng, chiều cao và chu vi đầu cần được đánh giá liên tục bằng biểu đồ chuyên biệt dành cho trẻ sinh non.
• Khám chuyên khoa: Bao gồm tầm soát bệnh võng mạc ở trẻ sinh non, kiểm tra thính lực, đánh giá trí tuệ - vận động, và can thiệp sớm nếu phát hiện chậm phát triển.

Hỗ trợ tâm lý cho cha mẹ

Việc có con nằm NICU mang lại căng thẳng lớn cho cha mẹ. Nhân viên y tế cần đồng hành, giải thích rõ ràng tình trạng của trẻ và cung cấp hỗ trợ tâm lý.

Phương pháp da kề da nên được khuyến khích khi trẻ đủ ổn định, giúp tăng gắn kết, ổn định nhịp thở - nhịp tim và cải thiện khả năng phục hồi của trẻ.

Tóm lại, trẻ sinh non 25 tuần dù rất non yếu nhưng vẫn có khả năng sống nếu được chăm sóc đúng chuẩn tại NICU. Nhờ hỗ trợ hô hấp, dinh dưỡng đầy đủ và theo dõi biến chứng chặt chẽ, nhiều trẻ có thể phát triển khỏe mạnh về sau. Sự đồng hành kiên trì và niềm tin của cha mẹ đóng vai trò vô cùng quan trọng trong hành trình lớn lên của trẻ.