Rửa ruột là gì? Quy trình thực hiện và những lưu ý cần biết

Rửa ruột là một phương pháp hỗ trợ làm sạch đường tiêu hóa, thường được áp dụng trong y khoa để loại bỏ chất thải, độc tố hoặc chuẩn bị cho một số thủ thuật nội soi. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về quy trình thực hiện, những lợi ích cũng như rủi ro tiềm ẩn của phương pháp này. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nắm rõ khái niệm rửa ruột, từng bước thực hiện và những lưu ý quan trọng để đảm bảo an toàn.

Rửa ruột là gì?

Rửa ruột là một thủ thuật y khoa nhằm làm sạch hoàn toàn lòng ruột bằng cách loại bỏ phân, chất cặn bã và dịch tiêu hóa. Quy trình này thường được thực hiện thông qua việc sử dụng dung dịch nhuận tràng thẩm thấu, thuốc xổ hoặc kết hợp cả hai, giúp kích thích nhu động và đào thải toàn bộ chất chứa trong ruột. 

Rửa ruột đóng vai trò quan trọng trong các can thiệp chẩn đoán và điều trị như nội soi đại trực tràng, chụp X-quang có cản quang hoặc phẫu thuật đường tiêu hóa. Thủ thuật rửa ruột không chỉ giúp bác sĩ quan sát rõ niêm mạc, phát hiện tổn thương nhỏ như polyp hay loét, mà còn giảm thiểu nguy cơ nhiễm trùng và biến chứng trong và sau thủ thuật.

Những đối tượng cần thực hiện rửa ruột 

Rửa ruột là thủ thuật y khoa nhằm làm sạch đại tràng trước khi tiến hành các can thiệp chẩn đoán hoặc điều trị. Thủ thuật này chỉ được chỉ định trong những trường hợp cần thiết, bao gồm:

• Chuẩn bị trước phẫu thuật đường tiêu hóa: Được áp dụng để loại bỏ hoàn toàn chất thải trong đại tràng, giúp vùng phẫu thuật sạch sẽ, giảm nguy cơ nhiễm trùng và tăng độ chính xác khi thao tác.
• Trước khi nội soi đại tràng hoặc trực tràng: Giúp quan sát rõ niêm mạc, phát hiện tổn thương hoặc khối u, đồng thời đảm bảo quá trình xử trí can thiệp đạt hiệu quả cao.
• Trước khi chụp X-quang hoặc CT scan có sử dụng chất cản quang: Làm sạch ruột giúp hình ảnh rõ nét, nâng cao độ chính xác của kết quả chẩn đoán.
• Táo bón: Dùng để loại bỏ khối phân kết cứng, cải thiện triệu chứng đau bụng, khó tiêu, đặc biệt ở người cao tuổi hoặc phụ nữ mang thai.
• Ngộ độc thực phẩm, thuốc hoặc hóa chất: Trong một số trường hợp được bác sĩ chỉ định nhằm giảm lượng độc chất hấp thu vào máu, hỗ trợ điều trị kịp thời.
• Một số bệnh lý đường tiêu hóa: Chẳng hạn như viêm đại tràng, viêm ruột, khi cần làm sạch lòng ruột để phục vụ điều trị hoặc theo dõi bệnh.

Thủ thuật rửa ruột cần thực hiện dưới hướng dẫn của nhân viên y tế, tránh tự ý áp dụng để hạn chế nguy cơ biến chứng và đảm bảo an toàn cho người bệnh.

Những trường hợp không nên thực hiện rửa ruột 

Mặc dù rửa ruột (thụt rửa đại tràng) có thể mang lại hiệu quả trong một số tình huống lâm sàng, nhưng không phải đối tượng nào cũng phù hợp để áp dụng thủ thuật này. Một số trường hợp chống chỉ định bao gồm:

• Bệnh nhân mắc thương hàn: Rửa ruột ở bệnh nhân thương hàn làm tăng nguy cơ thủng thành ruột do niêm mạc đang bị tổn thương nghiêm trọng và tính chất dễ vỡ của thành ruột trong giai đoạn bệnh tiến triển.
• Người bị viêm ruột cấp hoặc mạn tính: Trong các tình trạng như viêm loét đại tràng, bệnh Crohn, hay viêm đại tràng cấp, thủ thuật rửa ruột có thể gây kích ứng niêm mạc, làm trầm trọng thêm tình trạng viêm và đau.
• Bệnh nhân tắc ruột hoặc xoắn ruột: Khi lòng ruột bị tắc nghẽn hoặc xoắn, đưa thêm dịch vào ruột sẽ làm tăng áp lực nội lòng, nguy cơ gây vỡ hoặc hoại tử mô ruột, đe dọa tính mạng.
• Tổn thương vùng hậu môn - trực tràng: Các vết nứt kẽ hậu môn, rò hậu môn, hoặc chấn thương trực tràng là chống chỉ định vì thủ thuật có thể làm tăng đau, gây chảy máu và nhiễm trùng lan rộng.
• Bệnh nhân mới phẫu thuật ổ bụng hoặc đại tràng: Rửa ruột sớm sau phẫu thuật có thể ảnh hưởng đến quá trình liền sẹo, gây bục miệng nối hoặc rò tiêu hóa.

Tại sao cần tiến hành rửa ruột (thụt tháo) trước khi phẫu thuật?

Đối với những cuộc phẫu thuật, đặc biệt là phẫu thuật đại tràng, thụt tháo đại tràng là không thể thiếu. Điều này là cực kỳ quan trọng vì nó giúp đảm bảo đại tràng được làm sạch hoàn toàn, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình phẫu thuật thành công. Rửa ruột giúp loại bỏ phân, chất cặn bã và vi khuẩn, từ đó giảm đáng kể nguy cơ nhiễm trùng sau mổ. 

Ngoài thủ thuật thụt tháo đại tràng, chuẩn bị trước phẫu thuật còn bao gồm vệ sinh cơ thể sạch sẽ bằng chất sát trùng, tuân thủ chỉ định về không ăn không uống trong thời gian quy định. Bệnh nhân cũng nên cố gắng giữ tinh thần thoải mái và vui vẻ để không ảnh hưởng đến kết quả của cuộc phẫu thuật và điều trị.

Hướng dẫn quy trình thụt tháo đại tràng cơ bản 

Mặc dù thủ thuật trên khá quan trọng, cần thiết song hầu hết mọi người chưa thực sự quan tâm, tìm hiểu về rửa ruột. Vậy quy trình rửa ruột cần các bước cơ bản nào? 

• Chuẩn bị dụng cụ: Các nhân viên y tế cần đảm bảo chuẩn bị đầy đủ dụng cụ cần thiết và đã được sát trùng sạch sẽ. Nhân viên cần đeo găng tay y tế để đảm bảo vệ sinh.
• Hướng dẫn bệnh nhân: Bệnh nhân cần được hướng dẫn và giải thích về quy trình thụt tháo đại tràng trước khi bắt đầu. Bệnh nhân cần chuẩn bị tinh thần và sẵn lòng chịu đựng cảm giác khó chịu trong quá trình thực hiện.
• Thực hiện thủ thuật: Quy trình thụt tháo đại tràng khá phức tạp và tốn thời gian. Nhân viên y tế sẽ thực hiện thủ thuật này một cách cẩn thận, đảm bảo không gây tổn thương và đau đớn cho bệnh nhân.
• Quan sát và xử lý tình trạng bất thường: Trong quá trình thực hiện, nếu bệnh nhân cảm thấy bất thường hoặc không thoải mái, cần thông báo ngay cho nhân viên y tế để được hỗ trợ và xử lý kịp thời.
• Vệ sinh cá nhân: Sau khi thực hiện thủ thuật, bệnh nhân cần vệ sinh cá nhân sạch sẽ để tránh nguy cơ gây nhiễm trùng.

Ngoài ra, người nhà cần động viên tinh thần để người bệnh thoải mái tâm lý, không căng thẳng lo lắng khi thực hiện thủ thuật trên.

Những lưu ý cần biết trước khi thực hiện rửa ruột 

Trước khi tiến hành rửa ruột, người bệnh cần được đánh giá tình trạng sức khỏe tổng quát và cân nhắc kỹ lưỡng để hạn chế rủi ro. Một số lưu ý cần biết gồm:

• Tham khảo ý kiến bác sĩ: Chỉ thực hiện rửa ruột khi có chỉ định hoặc được chuyên gia y tế tư vấn, nếu đang mắc bệnh lý đường tiêu hóa hoặc bệnh mạn tính, cần cân nhắc.
• Đánh giá nguy cơ: Người có tiền sử phẫu thuật vùng bụng, bệnh tim mạch, suy thận hoặc đang mang thai cần thận trọng vì thủ thuật có thể gây biến chứng.
• Chuẩn bị đúng kỹ thuật: Đảm bảo dụng cụ rửa ruột vô trùng, dung dịch sử dụng an toàn và nhiệt độ nước phù hợp (thường khoảng 37-40°C) để tránh tổn thương niêm mạc ruột.
• Theo dõi phản ứng cơ thể: Trong quá trình thực hiện, nếu xuất hiện đau quặn, chóng mặt, khó thở hoặc ra máu, cần ngừng ngay và báo cho nhân viên y tế.
• Không lạm dụng: Rửa ruột quá thường xuyên có thể làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, gây rối loạn tiêu hóa và tổn thương niêm mạc đại tràng.

Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về khái niệm, quy trình và những lưu ý quan trọng khi thực hiện rửa ruột. Trang bị đầy đủ kiến thức về thủ thuật này sẽ giúp bạn đưa ra lựa chọn đúng đắn, đảm bảo an toàn và đạt hiệu quả tối ưu cho sức khỏe đường tiêu hóa.