Rối loạn ám ảnh cưỡng chế có nguy hiểm không​? Cách điều trị bệnh

Bạn có bao giờ cảm thấy mình bị ám ảnh bởi một suy nghĩ nào đó và dù biết vô lý vẫn không thể ngừng lại? Hay phải thực hiện đi thực hiện lại một hành vi như rửa tay, kiểm tra cửa, sắp xếp đồ vật cho “yên tâm”? Nếu tình trạng này diễn ra thường xuyên, có thể bạn đang đối diện với rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD). 

Rối loạn ám ảnh cưỡng chế có nguy hiểm không?

Rối loạn ám ảnh cưỡng chế là một rối loạn tâm thần có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng nếu không được nhận diện và điều trị kịp thời. Mặc dù OCD thường khởi phát với những suy nghĩ ám ảnh và hành vi lặp đi lặp lại nhằm giảm lo âu (ví dụ: Sợ vi khuẩn và rửa tay liên tục), nhưng về lâu dài, tình trạng này có thể ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe tinh thần, chất lượng cuộc sống và thậm chí dẫn tới những hệ lụy nguy hiểm đến tính mạng.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), rối loạn ám ảnh cưỡng chế (hội chứng OCD) nằm trong nhóm 10 nguyên nhân hàng đầu gây tàn tật ở lứa tuổi thanh thiếu niên và người trưởng thành, vì bệnh có xu hướng khởi phát sớm và kéo dài mạn tính nếu không được điều trị.

Dưới đây là những nguy cơ lớn mà OCD có thể gây ra:

• Mặc cảm ngoại hình: Nhiều bệnh nhân OCD phát triển rối loạn mặc cảm ngoại hình (Body Dysmorphic Disorder), với những suy nghĩ tiêu cực và dai dẳng rằng bản thân kém hấp dẫn hoặc “xấu xí”. Điều này dẫn đến các hành vi lặp lại như soi gương quá mức, nặn gãi da, hoặc tập luyện quá đà, gây kiệt sức cả thể chất lẫn tinh thần.
• Rối loạn tích trữ: Một dạng rối loạn liên quan đến OCD là tích trữ bệnh lý. Người bệnh không thể vứt bỏ đồ đạc, dù không còn giá trị. Hậu quả là không gian sống bị thu hẹp, điều kiện sinh hoạt mất vệ sinh, làm tăng nguy cơ tai nạn, cháy nổ và bệnh tật.
• Ảnh hưởng đến các mối quan hệ: OCD có thể tác động xấu đến hôn nhân và tình cảm. Một số người mắc “rối loạn ám ảnh cưỡng chế mối quan hệ” - họ liên tục nghi ngờ về tình cảm hoặc sự xứng đáng của bản thân và bạn đời. Sự hoài nghi này dễ dẫn đến rạn nứt, mất kết nối và mâu thuẫn kéo dài.
• Trầm cảm: Việc nhận thức rõ bản thân “không thể thoát khỏi” vòng xoáy ám ảnh - cưỡng chế khiến nhiều bệnh nhân rơi vào trạng thái tuyệt vọng. Sự mệt mỏi vì hành vi lặp đi lặp lại và cảm giác bị mắc kẹt lâu dài có thể dẫn đến trầm cảm nặng.
• Nguy cơ tự tử: Đây là biến chứng nguy hiểm nhất. Nghiên cứu cho thấy tỷ lệ suy nghĩ và hành vi tự tử ở bệnh nhân OCD cao hơn đáng kể so với dân số chung. Khi triệu chứng trở nên trầm trọng và không đáp ứng với điều trị, người bệnh dễ coi cái chết như lối thoát duy nhất khỏi sự đau khổ.

Khi nào cần điều trị rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD)?

Không phải ai có vài thói quen lặp lại hoặc lo lắng thoáng qua đều mắc OCD. Tuy nhiên, bạn nên cân nhắc tìm đến chuyên gia tâm thần hoặc tâm lý khi các triệu chứng trở nên dai dẳng và ảnh hưởng rõ rệt đến cuộc sống.

Theo hướng dẫn của Hiệp hội Tâm thần Hoa Kỳ (APA), OCD cần được điều trị khi các dấu hiệu sau xuất hiện:

• Thời gian chiếm quá nhiều: Những ám ảnh hoặc hành vi cưỡng chế lặp đi lặp lại chiếm hơn 1 giờ mỗi ngày, khiến bạn không thể tập trung vào công việc hoặc học tập.
• Gây khổ sở rõ rệt: Những suy nghĩ xâm nhập gây lo âu, ám ảnh; nỗ lực kiểm soát chúng chỉ làm bạn thêm căng thẳng hoặc mệt mỏi.
• Ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống: Các triệu chứng khiến bạn thất vọng, khó chịu hoặc cảm thấy bất lực.
• Cản trở hoạt động hằng ngày: Bạn khó hoàn thành các công việc quan trọng hoặc mất khả năng tham gia những hoạt động mình mong muốn.
• Tác động đến các mối quan hệ: OCD làm suy giảm sự gắn kết với gia đình, bạn bè, bạn đời hoặc đồng nghiệp.

Cách điều trị rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD)

Không ít người mắc OCD ý thức rõ sự phi lý trong nỗi ám ảnh của mình và cố gắng kiểm soát, nhưng cũng có trường hợp tin tưởng tuyệt đối vào những suy nghĩ đó, từ chối điều trị khiến bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.

OCD không thể chữa khỏi hoàn toàn bằng thuốc hay phẫu thuật, nhưng can thiệp sớm bằng liệu pháp tâm lý kết hợp thuốc có thể giúp giảm triệu chứng, kiểm soát hành vi và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Một số phương pháp điều trị phổ biến gồm:

• Tâm lý trị liệu (CBT, ERP): Giúp thay đổi nhận thức, hành vi và giảm dần sự ám ảnh, cưỡng chế. Đây được xem là lựa chọn hàng đầu trong điều trị OCD.
• Thuốc: Các thuốc chống trầm cảm nhóm SSRI hoặc clomipramine thường được chỉ định để điều chỉnh hoạt động của chất dẫn truyền thần kinh, hỗ trợ giảm lo âu. Người bệnh cần tuân thủ đúng hướng dẫn, tránh tự ý ngừng thuốc
• Thay đổi lối sống: Tập thể dục, duy trì giấc ngủ đều đặn, thực hành thư giãn (yoga, thiền, hít thở sâu) có thể góp phần giảm căng thẳng và hỗ trợ kiểm soát triệu chứng.

Trên đây là những thông tin chúng tôi cung cấp đến bạn để giải đáp cho thắc mắc rối loạn ám ảnh cưỡng chế có nguy hiểm không. OCD không chỉ gây khó chịu trong sinh hoạt mà còn có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng về tinh thần, mối quan hệ và chất lượng cuộc sống nếu không được can thiệp kịp thời. Mặc dù không thể loại bỏ hoàn toàn, nhưng với liệu pháp tâm lý, thuốc điều trị phù hợp và thay đổi lối sống, người bệnh có thể kiểm soát tốt triệu chứng, hạn chế biến chứng và dần lấy lại sự cân bằng. 

Chủ động tiêm chủng giúp bảo vệ cơ thể trước nhiều bệnh lý truyền nhiễm, từ đó giảm đi những nỗi lo về sức khỏe vốn có thể khiến tình trạng rối loạn ám ảnh cưỡng chế trở nên nặng nề hơn. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu mang đến các loại vắc xin chính hãng, bảo quản chuẩn GSP, cùng đội ngũ y tế giàu kinh nghiệm, đảm bảo quy trình tiêm an toàn và dịch vụ tận tâm. Gọi ngay 1800 6928 (miễn phí) để được tư vấn và đặt lịch tiêm.