Răng mọc ngược có nguy hiểm không? Cách xử lý

Răng mọc ngược là tình trạng răng không mọc đúng hướng trên cung hàm mà thay vào đó lại quay ngược vào phía trong hoặc cắm sâu vào xương hàm. Đây là một dạng sai lệch vị trí răng khá phức tạp, thường gặp ở răng cửa, răng nanh và răng khôn. Nhiều người phát hiện răng mọc ngược thông qua hình ảnh X-quang chụp tại nha khoa, vì răng không trồi ra khỏi nướu như bình thường. Cùng tìm hiểu về tình trạng răng mọc ngược qua bài viết dưới đây.

Răng mọc ngược là gì?

Răng mọc ngược, còn gọi là răng mọc lệch hướng, là tình trạng bất thường trong quá trình mọc răng, khi răng không mọc đúng trục và vị trí trên cung hàm mà thay vào đó lại mọc hướng vào trong xương hàm, nướu, thậm chí có thể xâm lấn các vùng ngoài cung răng như xoang hàm hay nền mũi. Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến một hoặc nhiều răng, phổ biến nhất ở răng cửa, răng nanh và răng khôn.

Răng mọc ngược có thể xảy ra ở bất kỳ đối tượng nào, song thường gặp hơn ở trẻ trong độ tuổi 12-15. Nguyên nhân bao gồm yếu tố bẩm sinh, di truyền, bất thường phát triển xương hàm, răng sữa không rụng đúng thời điểm hoặc sai lệch khớp cắn. Ở người trưởng thành, tình trạng này có thể phát sinh do mất răng sớm, răng chen chúc, kích thước răng lớn hoặc do sang chấn vùng miệng.

Tình trạng răng mọc ngược không chỉ ảnh hưởng đến chức năng ăn nhai mà còn gây biến dạng khuôn mặt, xô lệch hàm, thậm chí dẫn đến các biến chứng như nang chân răng, viêm nhiễm mô quanh răng hoặc tiêu xương hàm nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Các dạng răng mọc ngược

Răng mọc ngược là tình trạng bất thường trong quá trình mọc răng và có thể biểu hiện dưới nhiều hình thái khác nhau. Dưới đây là bốn dạng răng mọc ngược phổ biến thường gặp trong lâm sàng:

• Răng mọc ngược vào trong (hướng về phía khẩu cái hoặc lưỡi): Đây là dạng thường gặp nhất, đặc biệt ở các răng cửa hàm dưới. Nguyên nhân thường liên quan đến sai lệch khớp cắn (cắn ngược, cắn hở), sự chen chúc răng hoặc bất thường trong phát triển xương hàm. Dạng này có thể ảnh hưởng chức năng nhai và phát âm.
• Răng mọc ngược trên nướu (răng mọc lạc vị trí): Chủ yếu xảy ra ở răng nanh trên. Khi không đủ không gian trên cung hàm, răng nanh có thể mọc chếch cao trên nướu, tách biệt khỏi hàng răng bình thường. Tình trạng này ảnh hưởng lớn đến thẩm mỹ và khớp cắn.
• Chân răng mọc ngược: Hiếm gặp, nhưng nguy hiểm vì chân răng có thể hướng ra ngoài, trong khi thân răng nằm ngang hoặc xoay lệch trong xương hàm. Trường hợp này thường phát hiện nhờ hình ảnh X-quang và thường cần can thiệp phẫu thuật.
• Răng mọc ngược lên mũi: Là dạng cực kỳ hiếm gặp, xảy ra khi mầm răng di chuyển bất thường, xuyên lên nền xoang mũi. Bệnh nhân có thể biểu hiện nghẹt mũi, đau vùng mặt và cần điều trị can thiệp chuyên sâu.

Dấu hiệu nhận biết răng mọc ngược

Răng mọc ngược là tình trạng răng không mọc đúng vị trí trên cung hàm, có thể hướng vào trong, lệch ra ngoài hoặc mọc sai vị trí trong xương hàm. Dưới đây là những dấu hiệu lâm sàng thường gặp giúp nhận biết tình trạng này:

• Răng mọc lệch khỏi hàng răng: Răng có thể trồi lên ở vị trí cao bất thường trên lợi hoặc mọc lệch vào phía trong khoang miệng.
• Đau nhức hoặc khó chịu: Người bệnh có thể cảm thấy đau âm ỉ, đặc biệt khi ăn nhai, hoặc cảm giác cấn, vướng víu do răng chèn ép mô mềm.
• Lệch khớp cắn: Khớp cắn mất cân đối, khó khăn khi đóng miệng, gây ảnh hưởng đến chức năng ăn nhai và phát âm.
• Thẩm mỹ khuôn mặt thay đổi: Mặt có thể bị mất cân đối nếu có nhiều răng mọc ngược hoặc mọc ngược ở vùng răng cửa.
• Khó khăn trong vệ sinh răng miệng: Do răng mọc sai vị trí nên tạo ra các khe khuất, dễ tích tụ mảng bám và tăng nguy cơ viêm nướu, sâu răng.

Răng mọc ngược có nguy hiểm không?

Răng mọc ngược là tình trạng răng mọc lệch khỏi vị trí bình thường trên cung hàm, có thể gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe răng miệng và chất lượng cuộc sống. Về mặt chức năng, răng mọc ngược làm sai lệch khớp cắn, ảnh hưởng đến khả năng ăn nhai và phát âm, gây rối loạn tiêu hóa do thức ăn không được nghiền nát hiệu quả. Mặt khác, răng mọc lệch khiến việc vệ sinh răng miệng trở nên khó khăn, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, làm tăng nguy cơ sâu răng, viêm nướu, viêm nha chu.

Về mặt thẩm mỹ, răng mọc ngược (đặc biệt là vùng răng cửa hoặc răng nanh) làm mất cân đối khuôn mặt, ảnh hưởng đến tự tin và giao tiếp. Trong những trường hợp nghiêm trọng, răng có thể gây tổn thương mô mềm, loét niêm mạc hoặc dẫn đến biến chứng ảnh hưởng đến xương hàm. Vì vậy, việc phát hiện và xử lý sớm răng mọc ngược là rất quan trọng để ngăn ngừa biến chứng lâu dài.

Cách xử lý khi có răng mọc ngược

Răng mọc ngược không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn gây ra nhiều biến chứng như sai lệch khớp cắn, rối loạn chức năng ăn nhai và nguy cơ viêm nhiễm răng miệng. Tùy theo vị trí, mức độ lệch và nguyên nhân gây ra, các phương pháp điều trị phổ biến bao gồm:

Nhổ răng mọc ngược

Trong nhiều trường hợp, răng mọc ngược gây viêm tủy, sâu răng nặng, gãy thân răng hoặc không có chức năng ăn nhai, bác sĩ sẽ chỉ định nhổ bỏ. Đây cũng là biện pháp cần thiết trước khi tiến hành các can thiệp phục hồi khác như trồng răng Implant, chỉnh nha hoặc bọc răng sứ. Tuy nhiên, nhổ răng chỉ áp dụng trong trường hợp răng mọc lệch đơn lẻ (1-2 răng), không áp dụng cho tình trạng lệch lạc toàn hàm. Sau khi nhổ, cần có kế hoạch phục hồi răng mất để đảm bảo duy trì chức năng ăn nhai và thẩm mỹ.

Phẫu thuật chỉnh hình hàm mặt

Đối với các trường hợp răng mọc ngược do bất thường ở xương hàm, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật chỉnh hàm. Phẫu thuật sẽ cắt rời một đoạn xương cùng răng sai vị trí, đưa về vị trí giải phẫu phù hợp và cố định lại bằng nẹp chuyên dụng. Phương pháp này thường kết hợp với chỉnh nha sau phẫu thuật để tối ưu kết quả điều trị.

Chỉnh nha (niềng răng)

Niềng răng là lựa chọn ưu tiên trong các trường hợp răng mọc ngược. Phương pháp này sử dụng hệ thống mắc cài và dây cung hoặc khay trong suốt nhằm tạo lực kéo ổn định, giúp răng dịch chuyển dần về đúng vị trí. Ưu điểm nổi bật là bảo tồn răng thật, điều chỉnh đồng đều toàn hàm, cải thiện chức năng và thẩm mỹ. Tuy nhiên, thời gian điều trị khá dài (trung bình 12-24 tháng), tùy mức độ lệch và độ tuổi bệnh nhân.

Răng mọc ngược nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời có thể gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng về chức năng ăn nhai, thẩm mỹ khuôn mặt và sức khỏe răng miệng tổng thể. Do đó, khi nhận thấy có dấu hiệu bất thường về hướng mọc của răng, đặc biệt là trẻ em trong giai đoạn thay răng, cha mẹ nên đưa trẻ đi thăm khám bởi bác sĩ chuyên khoa.