Quy trình tiêm vắc xin phế cầu 20: Các bước thực hiện và lưu ý

Phế cầu khuẩn là nguyên nhân gây ra nhiều bệnh lý nghiêm trọng như viêm phổi, viêm màng não, nhiễm trùng huyết, đặc biệt ở trẻ nhỏ, người lớn tuổi và người có bệnh nền. Vắc xin phế cầu 20 ra đời như một bước tiến vượt bậc trong việc bảo vệ cơ thể khỏi 20 chủng phế cầu nguy hiểm nhất hiện nay. Để đảm bảo hiệu quả tiêm phòng tối ưu, quy trình tiêm vắc xin phế cầu 20 cần được thực hiện đúng và đầy đủ.

Vắc xin phế cầu 20 là gì?

Vắc xin phế cầu 20 (PCV20) là một loại vắc xin thế hệ mới được phát triển nhằm tăng cường khả năng phòng ngừa các bệnh do vi khuẩn Streptococcus pneumoniae (phế cầu khuẩn) gây ra. Đây là loại vắc xin liên hợp, hoạt động bằng cách kích thích hệ miễn dịch sản sinh kháng thể chống lại 20 chủng phế cầu phổ biến nhất, bao gồm cả những chủng đã từng không có mặt trong các thế hệ vắc xin cũ hơn như PCV10 hoặc PCV13.

Phế cầu khuẩn là nguyên nhân chủ yếu gây ra nhiều bệnh lý nghiêm trọng như:

• Viêm phổi cộng đồng (nguy hiểm với người cao tuổi và người có bệnh nền);
• Viêm tai giữa cấp ở trẻ nhỏ;
• Viêm màng não mủ;
• Nhiễm trùng huyết, sốc nhiễm trùng.

PCV20 có một ưu điểm nổi bật là chỉ cần tiêm một liều duy nhất, giúp tăng tính thuận tiện, giảm số lần tiêm chủng mà vẫn đảm bảo hiệu quả miễn dịch vượt trội. Đây là bước tiến đáng kể trong y học dự phòng, đặc biệt khi một số chủng phế cầu đã kháng thuốc kháng sinh khiến điều trị trở nên khó khăn hơn. Vậy quy trình tiêm vắc xin phế cầu 20 như thế nào?

Quy trình tiêm vắc xin phế cầu 20

Quy trình tiêm vắc xin phế cầu 20 cần tuân thủ theo hướng dẫn y tế để đảm bảo an toàn và hiệu quả:

• Bước 1 - Khám sàng lọc trước tiêm: Bác sĩ sẽ kiểm tra các chỉ số sinh hiệu, hỏi về tiền sử bệnh, tiền sử dị ứng, tình trạng sức khỏe hiện tại và các loại thuốc đang sử dụng. Nếu người bệnh đang sốt hoặc nhiễm trùng cấp tính, bác sĩ có thể hẹn lịch tiêm vào ngày khác.
• Bước 2 - Tư vấn trước tiêm: Bác sĩ/nhân viên y tế sẽ giải thích về vắc xin PCV20, tác dụng, tác dụng phụ có thể gặp và các biện pháp theo dõi sau tiêm.
• Bước 3 - Tiêm vắc xin: Trước khi tiêm, nhân viên y tế sẽ tiến hành sát khuẩn tại vị trí tiêm. Vắc xin được sử dụng là loại bảo quản đúng quy định và được kiểm tra hạn sử dụng trước khi tiêm. Vắc xin PVC20 được tiêm 1 liều duy nhất, đường tiêm bắp (thường là cơ delta ở cánh tay). Không cần tiêm nhắc lại nếu không có chỉ định đặc biệt từ bác sĩ.
• Bước 4 - Theo dõi sau tiêm: Người được tiêm cần ở lại cơ sở y tế tối thiểu 30 phút để theo dõi phản ứng tức thì. Nhân viên y tế sẽ kiểm tra dấu hiệu sinh tồn và sẵn sàng xử lý phản ứng dị ứng nếu xảy ra (hiếm gặp).
• Bước 5 - Hướng dẫn chăm sóc tại nhà: Sau khi tiêm, có thể bị đau tại chỗ tiêm, sốt nhẹ, mệt mỏi - đây là phản ứng bình thường. Nếu người tiêm có dấu hiệu sốt cao kéo dài, nổi mẩn, khó thở, đau đầu dữ dội, cần đến cơ sở y tế ngay.

Hiện nay, Trung tâm Tiêm chủng Long Châu đang triển khai tiêm vắc xin phế cầu 20 với quy trình an toàn, nhanh chóng và đội ngũ y bác sĩ tận tâm. Để được tư vấn cụ thể và đặt lịch tiêm, quý khách có thể đến trực tiếp trung tâm hoặc liên hệ qua hotline hỗ trợ 1800 6928.

Ai cần tiêm vắc xin phế cầu 20?

Vắc xin PCV20 được khuyến cáo cho người ≥18 tuổi chưa từng tiêm vắc xin phế cầu trước đó. Nếu đã tiêm PCV13 hoặc PPSV23, cần tham khảo ý kiến bác sĩ để xác định khoảng cách tiêm phù hợp (thường ≥12 tháng). Cụ thể, những người sau đây nên chủ động tiêm PCV20:

• Người cao tuổi (trên 50 tuổi): Theo thống kê, tỷ lệ mắc viêm phổi và tử vong do phế cầu ở nhóm tuổi này cao hơn nhiều so với người trẻ. Hệ miễn dịch suy giảm theo tuổi làm họ dễ bị nhiễm trùng hơn.
• Người có bệnh nền mạn tính: Bao gồm tiểu đường, bệnh tim mạch, hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), bệnh gan, thận… Những bệnh này làm cơ thể khó chống chọi với các loại vi khuẩn như phế cầu.
• Người có hệ miễn dịch suy giảm: Gồm bệnh nhân ung thư đang hóa trị, người ghép tạng, người nhiễm HIV, người dùng thuốc ức chế miễn dịch kéo dài. Với nhóm này, vi khuẩn xâm nhập dễ dàng và gây bệnh nặng.
• Người hút thuốc, nghiện rượu: Lối sống không lành mạnh làm suy yếu hàng rào bảo vệ hô hấp, tạo điều kiện cho phế cầu phát triển mạnh hơn.
• Người sống trong môi trường tập thể: Trại dưỡng lão, ký túc xá, bệnh viện, trường học là nơi dễ lây nhiễm chéo.

Vắc xin PCV20 không nằm trong chương trình tiêm chủng mở rộng, do đó người dân cần chủ động đến các trung tâm tiêm chủng uy tín để được tư vấn và thực hiện tiêm chủng đúng cách.

Những lưu ý quan trọng trước và sau khi tiêm vắc xin phế cầu 20

Tiêm vắc xin phế cầu 20 là một trong những biện pháp hiệu quả giúp phòng ngừa các bệnh nguy hiểm do vi khuẩn phế cầu gây ra như viêm phổi, viêm màng não, nhiễm trùng huyết… Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn và đạt hiệu quả miễn dịch tốt nhất, người tiêm cần lưu ý một số điều trước và sau khi tiêm.

Trước khi tiêm vắc xin

Khai báo trung thực tình trạng sức khỏe:

Trước khi tiêm, người tiêm hoặc phụ huynh cần thông báo rõ cho nhân viên y tế nếu đang mắc bệnh cấp tính, sốt, đang dùng thuốc điều trị bệnh nền, có tiền sử dị ứng vắc xin hoặc có rối loạn đông máu. Trẻ em, người cao tuổi, người suy giảm miễn dịch càng cần được đánh giá kỹ trước tiêm.

Chuẩn bị thể trạng tốt:

Người tiêm nên ăn uống đầy đủ, ngủ đủ giấc, không quá mệt mỏi hoặc lo âu. Với trẻ nhỏ, nên cho ăn uống nhẹ trước khi đi tiêm và mang theo đồ dùng cần thiết như sữa, khăn lau, đồ chơi...

Mặc trang phục phù hợp:

Chọn áo ngắn tay để thuận tiện tiêm bắp vùng cánh tay. Đồng thời, mang theo giấy tờ cần thiết như căn cước công dân, sổ tiêm chủng hoặc đơn thuốc (nếu đang điều trị bệnh nền).

Sau khi tiêm vắc xin

Theo dõi phản ứng sau tiêm:

Ở lại điểm tiêm ít nhất 30 phút để theo dõi các phản ứng tức thời như nổi mẩn, khó thở, sốt cao, chóng mặt… Nếu có biểu hiện bất thường như khó thở, nổi mẩn ngứa toàn thân, tụt huyết áp, chóng mặt, mạch nhanh hoặc yếu, cần báo ngay cho nhân viên y tế.

Chăm sóc tại nhà:

Sau tiêm, người tiêm có thể bị sốt nhẹ, đau tại chỗ tiêm, mệt mỏi. Có thể chườm mát, uống nhiều nước, nghỉ ngơi và dùng thuốc hạ sốt khi cần thiết theo hướng dẫn của bác sĩ.

Không vận động mạnh, tránh tắm nước lạnh:

Trong 1 - 2 ngày đầu sau tiêm, nên tránh vận động nặng, không uống rượu bia và không tắm ngay bằng nước lạnh để giảm nguy cơ sốt hoặc phản ứng phụ.

Lưu ý đặc biệt với người có bệnh nền:

Với những người đang mắc bệnh mãn tính như tiểu đường, tim mạch, COPD… sau khi tiêm PCV20 cần:

• Theo dõi sát sức khỏe trong ít nhất 3 ngày đầu.
• Uống thuốc điều trị bệnh nền đều đặn theo chỉ định bác sĩ, không tự ý bỏ thuốc.
• Tránh tự dùng thuốc giảm đau hoặc kháng viêm mạnh nếu không có hướng dẫn của bác sĩ, vì có thể làm giảm hiệu quả miễn dịch của vắc xin.

Hy vọng qua bài viết này bạn đã hiểu rõ quy trình tiêm vắc xin phế cầu 20. Tiêm vắc xin phế cầu 20 là biện pháp phòng ngừa đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả để bảo vệ sức khỏe khỏi các bệnh nguy hiểm do phế cầu khuẩn. Đừng chờ đến khi có dấu hiệu bệnh mới tìm cách điều trị, hãy chủ động phòng bệnh ngay hôm nay.