Phân biệt ung thư lưỡi và nhiệt miệng như thế nào?

Nhiệt miệng và ung thư lưỡi đều có thể xuất hiện dưới dạng các vết loét hoặc tổn thương trong miệng, khiến nhiều người nhầm lẫn. Trong khi nhiệt miệng là tình trạng lành tính, tự khỏi sau vài ngày và không gây nguy hiểm đến tính mạng, thì ung thư lưỡi là một bệnh lý ác tính, nếu phát hiện muộn sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và khả năng ăn uống, nói chuyện. Vì vậy, việc nhận biết và phân biệt chính xác hai tình trạng này là vô cùng quan trọng để kịp thời điều trị và phòng tránh biến chứng.

Tìm hiểu về ung thư lưỡi và nhiệt miệng 

Trên thực tế, rất nhiều bệnh nhân mắc ung thư lưỡi thường nhầm lẫn triệu chứng của mình với nhiệt miệng, khiến việc phát hiện bệnh bị trì hoãn. Thống kê cho thấy, có đến 90% bệnh nhân ung thư lưỡi đến khám khi bệnh đã tiến triển ở giai đoạn muộn. Lúc này, phương pháp điều trị bắt buộc là phẫu thuật triệt căn, có thể cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ lưỡi, tùy theo vị trí và kích thước khối u. Điều này ảnh hưởng lớn đến khả năng nói, nhai, nuốt và chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Ngược lại, nhiệt miệng hay còn gọi là loét aphthous, là một tình trạng lành tính, phổ biến và không nguy hiểm đến tính mạng. Nhiệt miệng biểu hiện bằng những vết loét nhỏ ở miệng, thường có màu trắng hoặc vàng ở trung tâm, bờ đỏ xung quanh. Những vết loét này có thể xuất hiện ở lưỡi, lợi, má trong hoặc mặt trong môi. Tình trạng này gây đau, khó chịu nhưng hoàn toàn có thể tự khỏi. Nhiệt miệng xảy ra ở mọi lứa tuổi, không phân biệt giới tính, và thường chỉ kéo dài khoảng 7 – 14 ngày.

Việc điều trị nhiệt miệng tương đối đơn giản. Phần lớn các trường hợp chỉ cần vệ sinh răng miệng đúng cách, giữ miệng sạch sẽ và tránh các thực phẩm cay nóng, mặn, chua. Một số trường hợp nặng hơn có thể cần dùng thuốc giảm đau tại chỗ, thuốc sát trùng hoặc bổ sung vitamin, kẽm, acid folic theo chỉ định của bác sĩ. Với chế độ chăm sóc hợp lý, vết loét nhanh chóng lành mà không để lại di chứng hay ảnh hưởng lâu dài.

Khác với nhiệt miệng, ung thư lưỡi là một bệnh lý ác tính nghiêm trọng. Ban đầu, khối u có thể xuất hiện dưới dạng một vết loét nhỏ, rất dễ bị nhầm lẫn với nhiệt miệng. Tuy nhiên, nếu không được phát hiện sớm, khối u sẽ phát triển, xâm lấn rộng rãi và có nguy cơ di căn đến các cơ quan khác trong cơ thể. Khi ung thư lưỡi tiến triển, người bệnh thường suy kiệt nhanh chóng, khó khăn trong ăn uống, giao tiếp và sức khỏe tổng thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Điều đáng lưu ý là phát hiện ung thư lưỡi sớm sẽ tăng cơ hội điều trị thành công. Trong giai đoạn đầu, người bệnh có thể được điều trị bằng phẫu thuật kết hợp hóa trị và xạ trị, kiểm soát tốt bệnh và cải thiện chất lượng sống. Chính vì vậy, khi xuất hiện bất kỳ vết loét lưỡi nào kéo dài trên 2 tuần, tái phát nhiều lần hoặc kèm các dấu hiệu bất thường như chảy máu, đau nhức kéo dài, nổi hạch, mùi hôi, người bệnh nên đến khám bác sĩ ngay để được chẩn đoán chính xác. Phát hiện sớm có thể cứu sống và giúp bảo toàn chức năng lưỡi, nâng cao cơ hội sống sót lâu dài.

Cách nhận biết và phân biệt ung thư lưỡi và nhiệt miệng

Khi xuất hiện một vết loét trên lưỡi, bạn cần nhận biết sự khác biệt rõ rệt về đặc điểm, thời gian mắc bệnh, triệu chứng kèm theo của ung thư lưỡi và nhiệt miệng:

Đặc điểm của vết loét

Vết loét do nhiệt miệng thường có màu trắng hoặc vàng ở trung tâm, xung quanh có bờ đỏ. Kích thước của vết loét nhỏ, thường dưới 1 cm. Vùng xung quanh vết loét có thể sưng, nóng và đau, nhưng vẫn mềm mại khi chạm vào. Hầu hết các vết loét nhiệt không chảy máu, không có mùi khó chịu và tự lành sau một thời gian ngắn.

Ngược lại, vết loét do ung thư lưỡi có thể xuất hiện dưới nhiều dạng: vết loét nông, vết trợt hoặc thậm chí là các khối u sùi trên lưỡi. Màu sắc tổn thương thường phức tạp, xen lẫn đỏ, trắng, vàng, đôi khi có màu đen do hoại tử. Vùng xung quanh vết loét thường chai cứng, chảy máu và có mùi hôi khó chịu. Tình trạng đau có thể xuất hiện hoặc không, nhưng khác với nhiệt miệng, các vết loét ung thư không tự lành mà ngày càng phát triển.

Thời gian mắc bệnh và khả năng tái phát

Nhiệt miệng thông thường sẽ tự khỏi sau 1 - 2 tuần, tuy có thể tái phát nhưng thường xuất hiện ở các vị trí khác nhau trên lưỡi hoặc niêm mạc miệng. Ngược lại, tổn thương do ung thư lưỡi kéo dài nhiều tháng hoặc thậm chí nhiều năm. Thỉnh thoảng vết loét có thể lành tạm thời nhưng sẽ tái phát ngay tại cùng một vị trí, và không chịu tác động của các biện pháp chăm sóc thông thường. Nếu vết loét kéo dài trên 2 tuần hoặc tái phát nhiều lần ở cùng một vị trí, cần đến bác sĩ chuyên khoa để kiểm tra và loại trừ ung thư.

Nổi hạch và các triệu chứng toàn thân

Cả nhiệt miệng và ung thư lưỡi đều có thể kèm nổi hạch góc hàm hoặc cổ. Với nhiệt miệng nặng kèm nhiễm trùng, hạch thường là biểu hiện viêm nhiễm, cần dùng thuốc kháng sinh theo chỉ định. Với ung thư lưỡi, nổi hạch thường báo hiệu bệnh tiến triển và cần thăm khám ngay.

Ung thư lưỡi còn gây các triệu chứng toàn thân nghiêm trọng như mệt mỏi, sụt cân không rõ nguyên nhân, cơ thể suy kiệt, sốt kéo dài, khó khăn khi nhai, nuốt, nói chuyện hoặc cử động lưỡi. Ngược lại, nhiệt miệng hầu như không gây triệu chứng toàn thân; chỉ trong những trường hợp nhiễm trùng nặng mới có sốt, và tình trạng này sẽ nhanh chóng cải thiện khi được điều trị đúng cách.

Biện pháp phòng ngừa ung thư lưỡi và nhiệt miệng

Việc phòng ngừa nhiệt miệng và ung thư lưỡi không chỉ giúp bạn duy trì sức khỏe răng miệng tốt mà còn giảm nguy cơ gặp phải những vấn đề nghiêm trọng liên quan đến sức khỏe tổng thể. Dưới đây là những biện pháp quan trọng mà bạn nên áp dụng hằng ngày để bảo vệ bản thân.

Vệ sinh răng miệng đúng cách

Đánh răng ít nhất hai lần mỗi ngày với bàn chải mềm, kết hợp sử dụng chỉ nha khoa để loại bỏ mảng bám và thức ăn thừa. Điều này giúp ngăn ngừa vi khuẩn phát triển trong khoang miệng, giảm nguy cơ viêm nướu, nhiệt miệng và các tổn thương tiền ung thư. Nên thay bàn chải định kỳ sau 3 tháng để đảm bảo hiệu quả vệ sinh tối ưu. Ngoài ra, việc súc miệng với nước muối ấm hoặc nước súc miệng chuyên dụng cũng hỗ trợ làm sạch khoang miệng và giảm nguy cơ viêm nhiễm.

Ngừng hút thuốc lá và thuốc lào

Hút thuốc là một trong những nguyên nhân chính gây ung thư lưỡi và các bệnh lý răng miệng khác. Khói thuốc chứa nhiều hóa chất độc hại, gây kích ứng niêm mạc miệng và làm suy yếu khả năng miễn dịch. Dừng hút thuốc ngay hôm nay sẽ giúp giảm nguy cơ mắc ung thư lưỡi, đồng thời cải thiện sức khỏe tổng thể.

Duy trì cân nặng hợp lý và luyện tập thể dục

Một cơ thể khỏe mạnh, cân nặng ổn định và thường xuyên vận động giúp tăng cường hệ miễn dịch, từ đó cơ thể có khả năng chống lại các tác nhân gây bệnh. Tập thể dục đều đặn cũng cải thiện lưu thông máu và hỗ trợ chức năng các cơ quan trong cơ thể, giảm nguy cơ phát triển các bệnh mãn tính, bao gồm cả ung thư lưỡi.

Ăn uống khoa học, bổ sung rau quả

Chế độ ăn giàu rau xanh, trái cây tươi, đặc biệt là các loại rau màu xanh đậm như súp lơ, cải bó xôi, cà chua, và các loại đậu, giúp cung cấp vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa. Những dưỡng chất này giúp bảo vệ tế bào miệng, giảm nguy cơ viêm loét và tổn thương tiền ung thư. Đồng thời, hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, nhiều muối, đồ chiên nướng, thực phẩm đóng hộp để tránh các chất độc hại tích tụ trong miệng và cơ thể.

Khám nha khoa và lấy cao răng định kỳ

Thăm khám nha khoa ít nhất hai lần mỗi năm giúp phát hiện sớm các vấn đề về răng, nướu và lưỡi. Lấy cao răng định kỳ loại bỏ mảng bám, ngăn ngừa viêm nhiễm và tạo môi trường khoang miệng khỏe mạnh. Việc này đặc biệt quan trọng để phòng tránh nhiệt miệng tái phát và các tổn thương nghiêm trọng hơn.

Nhận biết và phân biệt ung thư lưỡi và nhiệt miệng là bước quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe răng miệng. Khi xuất hiện vết loét kéo dài, tái phát hoặc kèm các triệu chứng bất thường như chảy máu, nổi hạch, đau kéo dài hoặc khó khăn khi nhai, nuốt, bạn nên đến bác sĩ để được chẩn đoán chính xác. Phát hiện sớm không chỉ giúp điều trị kịp thời mà còn giảm nguy cơ biến chứng nghiêm trọng, đồng thời duy trì chất lượng cuộc sống và sức khỏe tổng thể.