Những triệu chứng bệnh quai bị ở trẻ em mà bạn cần lưu ý

Quai bị là loại bệnh truyền nhiễm cấp tính phổ biến ở trẻ nhỏ, lây lan chủ yếu qua đường hô hấp hoặc tiếp xúc với dịch tiết cơ thể của người bệnh. Mặc dù phần lớn các ca bệnh đều nhẹ và tự khỏi, nhưng nếu phụ huynh không nhận biết sớm triệu chứng bệnh quai bị ở trẻ em và không có biện pháp điều trị thích hợp, trẻ có thể gặp phải biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng đến sức khỏe.

Thế nào là bệnh quai bị ở trẻ em?

Quai bị là căn bệnh do virus Paramyxovirus gây ra, ảnh hưởng chủ yếu đến tuyến nước bọt mang tai, đây là các tuyến nằm hai bên mặt, phía trước tai và quanh vùng hàm.

Virus này có thể tấn công nhiều bộ phận khác nhau của cơ thể, nhưng triệu chứng bệnh quai bị ở trẻ em phổ biến nhất là sưng viêm ở tuyến nước bọt. Trước đây, quai bị thường gặp nhiều ở trẻ từ 5 - 9 tuổi, nhưng nhờ có vắc xin phòng ngừa, hiện nay tỷ lệ mắc bệnh đã giảm đáng kể.

Bệnh quai bị có lây không?

Quai bị là bệnh truyền nhiễm, đặc biệt với những trẻ chưa được tiêm vắc xin phòng bệnh. Virus gây bệnh quai bị lây lan chủ yếu qua các giọt bắn nhỏ phát ra khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện.

Ngoài ra, virus còn có thể tồn tại trên các vật dụng như tay nắm cửa, cốc chén hay đồ chơi, do đó trẻ dễ bị nhiễm khi sử dụng chung. Nếu không rửa tay sạch sẽ, bất kỳ bề mặt nào mà người bệnh tiếp xúc đều có thể trở thành nguồn lây nhiễm.

Thời điểm dễ lây lan nhất là từ khoảng 2 ngày trước và 5 ngày sau khi trẻ bắt đầu sưng tuyến mang tai. Đặc biệt hơn, ngay cả những người mang virus mà không có biểu hiện bệnh cũng có thể truyền quai bị cho người khác.

Một số triệu chứng bệnh quai bị ở trẻ em

Khi virus quai bị xâm nhập vào cơ thể trẻ, bám vào niêm mạc ở mũi, miệng và kết mạc mắt rồi theo đường máu lan rộng trong cơ thể, gây ra các dấu hiệu của bệnh.

Triệu chứng ở giai đoạn ủ bệnh

Thời gian ủ bệnh trung bình là 16–18 ngày, có thể kéo dài từ 12 đến 25 ngày. Ở giai đoạn này, trẻ chưa có biểu hiện rõ nào, nhưng virus đã bắt đầu phát triển và có thể lây lan cho người khác. Đây là thời điểm dễ lây nhiễm nhất vì vẫn chưa phát hiện mắc bệnh.

Triệu chứng ở giai đoạn khởi phát

Trước khi các triệu chứng bệnh quai bị ở trẻ em xuất hiện khoảng 1 - 2 ngày, trẻ thường cảm thấy mệt mỏi, khó chịu và dễ cáu gắt hơn bình thường. Sau đó, trẻ bắt đầu sốt cao trên 38 độ C và có thể kéo dài từ 3 - 4 ngày. Trong thời gian này, trẻ còn có thể gặp các triệu chứng như:

• Đau đầu;
• Nhức vùng tai;
• Ớn lạnh, rùng mình;
• Cơ thể suy nhược, mệt mỏi;
• Đau nhức các khớp xương;
• Đau và khó chịu ở tuyến mang tai.

Triệu chứng ở giai đoạn phát bệnh

Sau giai đoạn khởi phát khoảng 1 - 2 ngày, trẻ bắt đầu có biểu hiện sưng tuyến mang tai. Thông thường, trẻ sẽ bị sưng cả hai bên tuyến mang tai, nhưng một số trường hợp chỉ sưng một bên. Tuyến mang tai bên này sưng trước, bên kia sưng sau khoảng 1 - 2 ngày. Khi sưng, mặt trẻ có thể bị biến dạng với má phình to, cằm xệ xuống và cổ có thể bị sưng phù.
Trẻ sẽ cảm thấy đau nhiều hơn khi há miệng, nhai hoặc nuốt, đồng thời vùng họng cũng bị viêm đỏ, sưng hạch bạch huyết ở góc hàm. Tình trạng đau và sưng khiến trẻ biếng ăn, mệt mỏi, khó chịu hơn nhiều.

Triệu chứng ở giai đoạn hồi phục

Nếu được chăm sóc và điều trị kịp thời, các triệu chứng bệnh quai bị ở trẻ em sẽ bắt đầu giảm dần sau khoảng 1 tuần. Tuyến mang tai giảm sưng và đau, trẻ dần hồi phục sức khỏe.

Cách phòng ngừa bệnh quai bị cho trẻ bạn nên biết

Hiện nay chưa có vắc xin riêng cho bệnh quai bị, nhưng vắc xin MMR (kết hợp phòng sởi, quai bị, rubella) được Bộ Y tế khuyến cáo cho trẻ em. Tiêm đủ 2 liều vắc xin MMR giúp ngăn ngừa quai bị với hiệu quả 88%.

Đối với trẻ từ 12 tháng tuổi đến dưới 7 tuổi

Đối với trẻ từ 12 tháng đến dưới 7 tuổi, nếu trẻ chưa từng tiêm vắc xin sởi đơn hoặc MMR-II, phụ huynh cần lưu ý các mũi tiêm sau:

• Mũi tiêm đầu tiên: Đây là liều cơ bản bắt buộc để trẻ bắt đầu được bảo vệ khỏi bệnh.
• Mũi thứ hai: Tiêm bổ sung sau mũi đầu khoảng 3 tháng hoặc theo đúng lịch tiêm chủng cho trẻ từ 4 đến 6 tuổi nhằm tăng cường miễn dịch.

Dành cho trẻ em từ 7 tuổi và người lớn

Đối với trẻ từ 7 tuổi trở lên và người lớn, bạn có thể tham khảo lịch tiêm như sau:

• Mũi tiêm đầu tiên: Tiêm liều cơ bản giúp bắt đầu quá trình miễn dịch.
• Mũi thứ hai: Tiêm sau mũi đầu 1 tháng nhằm đảm bảo trẻ và người lớn được bảo vệ hiệu quả hơn.

Ngoài ra do virus quai bị rất nhạy cảm với nhiệt độ trên 56 độ C, ánh nắng, tia cực tím và các chất khử trùng. Để ngăn ngừa virus lây lan, phụ huynh nên:

• Tập cho trẻ thói quen rửa tay, rửa mặt bằng xà phòng diệt khuẩn trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
• Vệ sinh và khử trùng thường xuyên không gian sống và đồ chơi của trẻ.
• Hạn chế cho trẻ tiếp xúc với người có nguy cơ hoặc đang mắc bệnh quai bị.
• Không cho trẻ dùng chung đồ cá nhân như cốc, bát, thìa với người khác.
• Đảm bảo trẻ được tắm rửa, vệ sinh sạch sẽ hàng ngày.
• Dạy trẻ tránh chạm tay vào mắt, mũi, miệng để hạn chế virus xâm nhập.

Chủ động tiêm vắc xin sởi - quai bị - rubella (MMR) là biện pháp phòng ngừa hiệu quả giúp bảo vệ trẻ khỏi các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Để đảm bảo an toàn và đạt hiệu quả tối ưu, phụ huynh nên thực hiện tiêm chủng đúng lịch tại các cơ sở y tế uy tín. Trung tâm Tiêm Chủng Long Châu tự hào là địa chỉ tin cậy cung cấp dịch vụ tiêm chủng vắc xin chất lượng cao, với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm và quy trình tiêm an toàn. Bạn có thể dễ dàng đặt lịch hoặc nhận tư vấn miễn phí qua Hotline 1800 6928.

Bài viết trên đây là những chia sẻ của Long Châu về các triệu chứng bệnh quai bị ở trẻ em. Hy vọng rằng qua bài viết này, bạn sẽ có thêm nhiều thông tin hữu ích và chủ động phòng tránh bệnh quai bị ở trẻ.