Nguyên nhân, dấu hiệu và phương pháp điều trị viêm khớp vai hiện nay

Viêm quanh khớp vai là một trong những bệnh lý cơ xương khớp phổ biến, thường gây ra các cơn đau nhức dai dẳng và hạn chế khả năng vận động của vai. Tình trạng viêm khớp vai này không chỉ ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày mà còn có thể làm giảm chất lượng cuộc sống nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Nguyên nhân bệnh viêm quanh khớp vai

Viêm quanh khớp vai là tình trạng viêm xảy ra tại các cấu trúc xung quanh khớp vai, bao gồm gân, bao hoạt dịch và các cơ quan hỗ trợ vận động. Bệnh lý này có thể gây ra đau nhức, hạn chế vận động, và làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến các hoạt động hàng ngày như nâng tay, đưa tay ra sau lưng hoặc vận động trên cao. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến viêm quanh khớp vai, thường liên quan đến sự tổn thương hoặc thoái hóa của các cấu trúc quanh khớp.

Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất là thoái hóa gân và viêm gân chóp xoay. Chóp xoay bao gồm bốn gân chính giúp ổn định và vận động khớp vai. Theo tuổi tác hoặc do chấn thương lặp đi lặp lại, các gân này có thể bị mòn, viêm hoặc rách. Trong một số trường hợp, có thể xuất hiện lắng đọng canxi trong gân, gây ra đau đột ngột và hạn chế vận động vai. Tình trạng rách gân chóp xoay có thể chỉ xảy ra một phần hoặc hoàn toàn, và mức độ tổn thương này quyết định mức độ đau và ảnh hưởng đến chức năng vai. Những người thường vận động vai quá mức hoặc lao động nặng liên quan đến nâng vật trên cao có nguy cơ cao bị thoái hóa hoặc rách gân chóp xoay.

Ngoài ra, viêm bao hoạt dịch dưới mỏm cùng vai cũng là một nguyên nhân quan trọng. Bao hoạt dịch là một túi nhỏ chứa dịch nhầy, có nhiệm vụ bôi trơn để các gân và cơ xung quanh khớp vai trượt dễ dàng. Khi bao hoạt dịch này bị viêm, người bệnh sẽ cảm nhận cơn đau ở phía ngoài hoặc phía trên vai, nhất là khi nâng tay lên hoặc vận động mạnh. Viêm bao hoạt dịch thường đi kèm với viêm gân chóp xoay, khiến cơn đau trở nên kéo dài và dai dẳng.

Bên cạnh đó, viêm bao hoạt dịch kết hợp với viêm gân dài cơ nhị đầu cánh tay cũng là một nguyên nhân thường gặp. Gân dài cơ nhị đầu đi từ bả vai xuống cánh tay, giúp co và xoay cánh tay. Khi gân này bị viêm, người bệnh có thể cảm thấy đau nhói khi nâng tay hoặc khi xoay vai, đồng thời có thể xuất hiện cảm giác cứng khớp, đặc biệt vào buổi sáng hoặc sau thời gian nghỉ ngơi dài.

Triệu chứng bệnh viêm quanh khớp vai

Viêm quanh khớp vai là một tình trạng phổ biến, gây đau nhức nghiêm trọng và hạn chế khả năng vận động của khớp vai. Người bệnh có thể gặp khó khăn không chỉ khi tự vận động mà còn khi cố gắng di chuyển vai nhờ sự hỗ trợ từ người khác. Triệu chứng của bệnh thường diễn tiến theo ba giai đoạn riêng biệt, mỗi giai đoạn có mức độ ảnh hưởng khác nhau đến chức năng vai và sinh hoạt hàng ngày.

Giai đoạn 1: Đóng băng

Trong giai đoạn đầu, thường được gọi là giai đoạn “đóng băng”, các cơn đau bắt đầu xuất hiện và ngày càng nghiêm trọng hơn. Người bệnh thường cảm thấy đau nhức sâu trong vai, đặc biệt khi với tay lên cao hoặc thực hiện các cử động trên đầu. Cơn đau thường tăng lên vào buổi tối hoặc khi nằm nghiêng bên vai bị tổn thương, gây khó chịu và làm gián đoạn giấc ngủ. Khi đau tăng lên, biên độ vận động của vai dần giảm, khiến các hoạt động cơ bản như mặc áo, chải tóc hay nâng vật trở nên khó khăn. Giai đoạn này thường kéo dài từ 6 tuần đến 9 tháng tùy thuộc vào mức độ viêm và cơ địa của từng người.

Giai đoạn 2: Đông cứng

Sau giai đoạn đau dữ dội, bệnh tiến sang giai đoạn “đông cứng”. Lúc này, cơn đau có thể giảm bớt, nhưng tình trạng cứng khớp vẫn còn rõ rệt. Vai trở nên khó cử động, các cử động xoay, nâng hay đưa tay ra sau lưng đều bị hạn chế. Do khớp không được vận động đầy đủ, các cơ quanh vai có thể bắt đầu teo nhẹ, làm giảm sức mạnh cơ bắp và ảnh hưởng đến các hoạt động hàng ngày như mặc quần áo, đưa tay lên cao hoặc cầm nắm đồ vật. Giai đoạn này thường kéo dài từ 4 đến 6 tháng và là giai đoạn mà việc vật lý trị liệu đóng vai trò quan trọng để duy trì khả năng vận động.

Giai đoạn 3: Tan băng

Giai đoạn cuối, gọi là giai đoạn “tan băng”, đánh dấu quá trình phục hồi của khớp vai. Người bệnh sẽ dần lấy lại biên độ chuyển động và sức mạnh cơ bắp, các cử động trở nên linh hoạt hơn. Trong giai đoạn này, vai có thể hoàn toàn hồi phục hoặc gần như bình thường sau khoảng 6 tháng đến 2 năm, tùy thuộc vào mức độ tổn thương ban đầu và việc tuân thủ chương trình điều trị. Mặc dù vậy, việc tiếp tục luyện tập các bài tập kéo giãn và tăng cường cơ vai vẫn cần thiết để phòng ngừa tái phát.

Tóm lại, viêm quanh khớp vai là một bệnh lý diễn tiến chậm, thường đi từ đau dữ dội đến cứng khớp, và cuối cùng là phục hồi. Nhận biết các giai đoạn triệu chứng giúp người bệnh có kế hoạch chăm sóc phù hợp, kết hợp nghỉ ngơi, vật lý trị liệu và điều trị y tế, từ đó kiểm soát đau hiệu quả và bảo vệ chức năng vai lâu dài.

Các biện pháp điều trị bệnh viêm quanh khớp vai

Viêm quanh khớp vai là một bệnh lý phổ biến, gây đau nhức và hạn chế vận động, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt hàng ngày. Việc điều trị cần được triển khai theo cả hai hướng: điều trị đợt cấp để kiểm soát cơn đau ngay lập tức và điều trị duy trì nhằm phục hồi chức năng khớp vai lâu dài. Một chương trình điều trị hiệu quả thường kết hợp nhiều biện pháp khác nhau, bao gồm nội khoa, vật lý trị liệu, can thiệp y tế và phục hồi chức năng.

Điều trị nội khoa

Mục tiêu chính của điều trị nội khoa là giảm đau, chống viêm và duy trì tầm vận động của khớp vai. Đau là triệu chứng chủ yếu, vì vậy kiểm soát cơn đau là ưu tiên hàng đầu. Thang điểm VAS (Visual Analogue Scale) thường được sử dụng để đánh giá mức độ đau và theo dõi tiến triển.

Các loại thuốc thường được sử dụng bao gồm:

• Thuốc giảm đau thông thường: Acetaminophen giúp kiểm soát các cơn đau nhẹ đến trung bình.
• Thuốc chống viêm không steroid (NSAID): Giảm viêm và giảm đau hiệu quả.
• Tiêm corticoid tại chỗ: Thường áp dụng cho các trường hợp viêm quanh khớp vai thể cấp tính hoặc thể đau nhiều. Thuốc được tiêm trực tiếp vào bao gân hoặc bao thanh dịch dưới cơ delta, thường một lần duy nhất và có thể nhắc lại sau 3–6 tháng nếu cơn đau tái phát.

• 

Bên cạnh việc dùng thuốc, chế độ sinh hoạt và vận động hợp lý cũng đóng vai trò quan trọng. Bệnh nhân nên duy trì hoạt động bình thường của vai nhưng tránh các động tác đột ngột hoặc quá mức gây đau. Không nên bất động tuyệt đối khớp vai, vì điều này có thể dẫn tới cứng khớp và giảm biên độ vận động.

Vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu là một phần không thể thiếu trong điều trị viêm quanh khớp vai. Các bài tập vận động, kéo giãn và tăng cường cơ giúp cải thiện tuần hoàn máu, cung cấp dinh dưỡng cho các mô khớp, giảm viêm, đồng thời duy trì và phục hồi tầm vận động của vai. Các chuyên gia thường ưu tiên vật lý trị liệu trước khi cân nhắc can thiệp y tế xâm lấn.

Điều trị can thiệp và tiên tiến

Trong những trường hợp gân cơ chóp xoay rách hoàn toàn, can thiệp qua nội soi có thể được chỉ định để khâu phục hồi gân, trong khi các tổn thương không hoàn toàn thường được điều trị nội khoa trước. Ngoài ra, huyết tương giàu tiểu cầu (PRP) là một phương pháp hiện đại, sử dụng tiểu cầu và các yếu tố tăng trưởng từ máu của chính bệnh nhân để thúc đẩy quá trình hồi phục tự nhiên, giảm đau nhanh và bền vững. Việc tiêm PRP được thực hiện dưới hướng dẫn của máy siêu âm, đảm bảo xác định chính xác vị trí tổn thương.

So với các phương pháp truyền thống như dùng thuốc hoặc phẫu thuật, PRP mang lại nhiều ưu điểm nổi bật: an toàn tuyệt đối vì sử dụng máu của chính người bệnh, hiệu quả giảm đau nhanh, quá trình thực hiện nhẹ nhàng, không xâm lấn và chi phí hợp lý.

Viêm quanh khớp vai là bệnh lý có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt và chất lượng cuộc sống nếu không được chăm sóc đúng cách. Việc kết hợp nhận biết nguyên nhân, phát hiện triệu chứng sớm và áp dụng các biện pháp điều trị từ nội khoa, vật lý trị liệu đến các phương pháp tiên tiến như PRP hay can thiệp nội soi sẽ giúp giảm đau hiệu quả và phục hồi chức năng khớp vai. Người bệnh nên chủ động thăm khám và tuân thủ hướng dẫn chuyên môn để kiểm soát bệnh tốt nhất, đồng thời duy trì lối sống lành mạnh nhằm bảo vệ sức khỏe lâu dài.