Ngậm ti giả có bị hô không? Nguyên nhân và cách phòng ngừa hiệu quả

Răng hô là một dạng sai lệch khớp cắn có thể ảnh hưởng đến thẩm mỹ và chức năng ăn nhai, phát âm của trẻ về lâu dài. Trong khi đó, ti giả, vật dụng tưởng chừng vô hại lại có thể trở thành nguyên nhân tiềm ẩn nếu không được sử dụng đúng cách. Bài viết này của Tiêm chủng Long Châu sẽ giúp phụ huynh hiểu rõ ngậm ti giả có bị hô không đồng thời cung cấp các biện pháp sử dụng ti giả an toàn, đúng độ tuổi để tránh ảnh hưởng đến sự phát triển hàm mặt của trẻ.

Ngậm ti giả có bị hô không?

Ngậm ti giả có bị hô không? Theo các chuyên gia, trẻ có thể bị hô nếu sử dụng ti giả không đúng cách, dùng quá thời gian khuyến nghị hoặc có cơ địa xương hàm nhạy cảm.

Các chuyên gia nha khoa, chỉnh nha và nhi khoa đều đồng thuận rằng ti giả bản thân nó không xấu nhưng cách sử dụng mới là yếu tố quyết định. Trong những năm đầu đời, đặc biệt là giai đoạn răng sữa đang mọc và xương hàm đang phát triển nhanh chóng, thói quen ngậm mút mạnh và thường xuyên tạo ra một lực đẩy liên tục.

Theo các bác sĩ nha khoa, việc ngậm ti giả trong thời gian dài hoặc không phù hợp với độ tuổi phát triển có thể gây áp lực vật lý lên răng cửa và vòm miệng. Cụ thể, núm ti giả đặt giữa hai hàm răng, tác động lực đẩy vào mặt trong của răng cửa trên khiến chúng bị đẩy nhô ra ngoài đồng thời ngăn cản sự phát triển thẳng đứng bình thường của các răng cửa dưới. Điều này dẫn đến sự hình thành của một số dạng sai lệch khớp cắn đặc trưng, bao gồm:

Răng hô: Răng cửa trên nhô ra xa hơn mức bình thường so với răng cửa dưới.
Khớp cắn hở: Xuất hiện khe hở giữa răng cửa trên và dưới khi trẻ ngậm miệng do ti giả ngăn cản chúng chạm vào nhau.
Hẹp hàm trên: Lực ép của má và ti giả có thể khiến vòm miệng trên bị thu hẹp.

Theo khuyến nghị chung của WHO và AAP về thói quen ngậm ti giả, nên ngừng trước 2 tuổi. Các nghiên cứu chỉ ra rằng, nếu trẻ ngừng ngậm ti giả trước 24 tháng tuổi, hầu hết các sai lệch khớp cắn do thói quen này gây ra có khả năng tự điều chỉnh mà không cần can thiệp nha khoa. Tuy nhiên, nếu thói quen kéo dài qua mốc này, nguy cơ cần phải chỉnh nha sau này sẽ tăng lên đáng kể.

Một nghiên cứu đăng tải trên Journal of the American Dental Association (JADA) cũng khẳng định: “Việc sử dụng ti giả trong thời gian dài, đặc biệt sau 24 tháng tuổi, có liên quan rõ rệt đến các vấn đề răng miệng như cắn hở, răng hô và rối loạn phát triển vòm miệng. Tỷ lệ mắc các dạng sai lệch khớp cắn này ở trẻ ngậm ti giả kéo dài có thể cao hơn gấp 2 đến 3 lần so với trẻ không ngậm.”

*Ngậm ti giả có bị hô không là nỗi băn khoăn của nhiều độc giả*

Nguyên nhân khiến bé bị hô do ngậm ti giả

Dưới đây là những nguyên nhân chính khiến việc ngậm ti giả có bị hô không trở thành mối quan ngại:

Sử dụng ti giả sai độ tuổi: Trẻ ngậm ti giả quá lâu (quá 2 tuổi) có thể ảnh hưởng đến sự phát triển hàm và vị trí mọc răng. Trong giai đoạn phát triển, các xương hàm của trẻ rất mềm và dễ bị biến dạng bởi lực tác động từ bên ngoài như lực đẩy từ ti giả.
Tần suất và thời gian sử dụng quá nhiều: Việc để bé ngậm ti giả cả ngày, ngay cả khi không ngủ hoặc không cần thiết làm tăng nguy cơ lệ thuộc và gây áp lực liên tục lên răng và hàm. Điều này dễ dẫn đến sai lệch khớp cắn và hình thành răng hô.
Hình dạng và chất liệu ti giả không phù hợp: Ti giả không đạt tiêu chuẩn về hình dáng, thiết kế không phù hợp với khoang miệng có thể đẩy răng cửa phía trước ra ngoài.
Không theo dõi và can thiệp kịp thời: Phụ huynh không quan sát sự thay đổi trong khớp cắn, răng mọc lệch hoặc duy trì thói quen ngậm ti giả quá lâu mà không điều chỉnh kịp thời, làm tình trạng răng hô trở nên nghiêm trọng hơn.

*Sử dụng ti giả quá nhiều thời gian có thể là nguyên nhân khiến trẻ bị hô*

Lưu ý khi cho bé ngậm ti giả để tránh bị hô

Để ngậm ti giả có bị hô không không trở thành vấn đề, cha mẹ cần lưu ý các nguyên tắc quan trọng sau:

Chỉ nên sử dụng ti giả trong giai đoạn sơ sinh đến 12 - 18 tháng

Hiệp hội Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) và Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ (ADA) đều khuyến nghị nên ngưng ti giả trước 2 tuổi và lý tưởng nhất là bắt đầu cai từ 6 - 12 tháng tuổi. Các nha sĩ chỉnh nha thường đặt mốc 18 tháng là thời điểm nên hoàn toàn ngưng sử dụng.

Nếu cai ti giả trước 24 tháng tuổi, áp lực lên răng và vòm miệng sẽ biến mất và có đến 90% các sai lệch khớp cắn nhẹ có khả năng tự điều chỉnh trở lại vị trí tự nhiên khi trẻ lớn lên.

*Chỉ nên cho trẻ sử dụng ti giả trong giai đoạn sơ sinh*

Hạn chế thời gian ngậm ti giả mỗi ngày

Hạn chế thời gian ngậm ti giả mỗi ngày cũng là việc làm cần thiết. Nguyên tắc là:

Chỉ dùng khi cần thiết: Chỉ cho bé ngậm ti giả khi thực sự cần, lúc bé quấy khóc dữ dội, trong khi ngủ (để giúp bé tự dỗ giấc ngủ) hoặc khi đi tiêm chủng.
Tránh ngậm cả ngày: Tuyệt đối tránh để bé ngậm ti cả ngày, đặc biệt khi bé đang chơi, đang tỉnh táo hoặc đang nói chuyện. Khi bé ngủ sâu, hãy nhẹ nhàng lấy ti giả ra khỏi miệng bé (nếu bé không thức giấc).
Không dùng ti giả như liệu pháp duy nhất: Thay thế ti giả bằng các cách dỗ dành khác khi bé lớn hơn như ôm ấp, hát ru, đồ chơi hoặc đánh lạc hướng bằng trò chuyện.

*Cha mẹ chỉ nên cho trẻ ngậm ti giả khi thực sự cần thiết*

Chọn loại ti giả có thiết kế chỉnh nha

Việc chọn đúng loại ti giả có thể giảm thiểu đáng kể nguy cơ.

Ưu tiên thiết kế chỉnh nha: Các loại ti giả này được thiết kế với đầu núm dẹt, mỏng và góc cạnh hơn, mô phỏng hình dáng của núm vú khi bú mẹ. Thiết kế này giúp phân bố lực đều hơn lên vòm miệng, giảm áp lực tập trung lên răng cửa, tạo không gian cho lưỡi hoạt động và hỗ trợ sự phát triển tự nhiên của hàm trên.
Kích cỡ phù hợp: Luôn chọn ti giả có kích cỡ phù hợp với độ tuổi của bé (thường được nhà sản xuất ghi rõ trên bao bì).

Vệ sinh ti giả đúng cách

Mặc dù không trực tiếp gây hô nhưng thói quen vệ sinh sai có thể gây hại cho sức khỏe răng miệng:

Tuyệt đối không nhúng ti giả vào đường/mật ong: Đây là sai lầm nghiêm trọng, làm tăng nguy cơ sâu răng sữa nghiêm trọng (sâu răng bình sữa) ngay cả khi răng chỉ mới mọc.
Tiệt trùng thường xuyên: Vệ sinh và tiệt trùng ti giả thường xuyên (luộc hoặc dùng máy tiệt trùng) để tránh nhiễm khuẩn, đặc biệt với các bé dưới 6 tháng tuổi.
Không dùng dây đeo ti quanh cổ: Sử dụng dây đeo an toàn được kẹp vào quần áo để tránh nguy cơ nghẹt thở.

*Vệ sinh ti giả đúng cách là việc làm cần thiết để bảo vệ sức khỏe răng miệng cho trẻ*

Tập cai ti giả đúng thời điểm

Quá trình cai ti giả nên bắt đầu từ 6 tháng và hoàn thành trước 2 tuổi. Theo đó, cha mẹ cần:

Giảm dần số lần và thời gian sử dụng ti giả mỗi ngày. Bắt đầu bằng việc không cho ngậm khi bé tỉnh táo.
Thay thế ti giả bằng một vật dụng an ủi khác (chăn mỏng, gấu bông) hoặc dùng phương pháp khen ngợi, thưởng cho bé khi bé không đòi ti giả.
Không cho ti giả khi bé không cần.

Tóm lại, ngậm ti giả có bị hô không phụ thuộc vào cách sử dụng và thời điểm cai ti. Sử dụng ti giả đúng cách, chọn sản phẩm phù hợp và cai ti đúng thời điểm giúp giảm nguy cơ răng hô. Đồng thời, cha mẹ hãy theo dõi răng miệng bé và tham khảo ý kiến nha sĩ khi cần để đảm bảo sự phát triển khỏe mạnh cho bé.