Mất ngủ thường xuyên​ do nguyên nhân nào và giải pháp cải thiện?

Trong nhịp sống hiện đại đầy áp lực, tình trạng mất ngủ thường xuyên ngày càng trở nên phổ biến ở nhiều lứa tuổi. Không ít người xem mất ngủ chỉ là rối loạn tạm thời, nhưng thực tế, nếu kéo dài, đây có thể là yếu tố nguy cơ dẫn đến stress, trầm cảm, bệnh tim mạch hay suy giảm miễn dịch. Tìm hiểu đúng nguyên nhân và cách cải thiện giấc ngủ là chìa khóa giúp bạn lấy lại sự cân bằng cho cơ thể.

Tìm hiểu về giấc ngủ

Giấc ngủ giữ vai trò vô cùng quan trọng đối với sức khỏe vì đây là khoảng thời gian cơ thể được nghỉ ngơi, phục hồi năng lượng sau một ngày hoạt động.

Thông thường, một người trưởng thành cần ngủ trung bình từ 7 - 8 giờ mỗi đêm, nhưng con số này có thể dao động từ 4 - 11 giờ tùy theo từng cá nhân. Một giấc ngủ chất lượng không chỉ đảm bảo thời lượng mà còn phải sâu giấc và mang lại cảm giác tỉnh táo, sảng khoái khi thức dậy. Nhiều nghiên cứu cho thấy, thời gian ngủ có xu hướng giảm dần khi tuổi tác tăng lên.

Mất ngủ thường xuyên là một dạng rối loạn giấc ngủ khiến người bệnh suy giảm sức khỏe thể chất, tinh thần và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý về tim mạch, thần kinh.

Theo số liệu từ Học viện Y học Giấc ngủ Hoa Kỳ (Sleep Foundation), khoảng 10 ‑ 30% người trưởng thành gặp triệu chứng mất ngủ; 6 ‑ 10% bị mất ngủ mạn tính (≥ 3 lần/tuần trong ≥ 3 tháng); trong khi khoảng 25% mỗi năm có mất ngủ cấp tính. Thực tế, chứng rối loạn này có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi và đối tượng.

Mất ngủ thường xuyên​ do nguyên nhân nào?

Có nhiều lý do giải thích tại sao bị mất ngủ thường xuyên, trong đó nguyên nhân có thể xuất phát từ yếu tố nguyên phát hoặc thứ phát.

• Mất ngủ nguyên phát: Thường liên quan đến sự rối loạn hoạt động của các chất dẫn truyền thần kinh trong não, ảnh hưởng đến khả năng điều hòa giấc ngủ. Tuy nhiên, cơ chế chính xác vẫn đang được nghiên cứu.
• Mất ngủ thứ phát: Xảy ra khi giấc ngủ bị ảnh hưởng bởi các vấn đề sức khỏe khác như căng thẳng, lo âu, bệnh lý (đái tháo đường, suy tim sung huyết, hội chứng ngưng thở khi ngủ…), lối sống thiếu khoa học hoặc tác dụng phụ của một số loại thuốc.

Ngoài ra, mất ngủ thường xuyên còn có thể bắt nguồn từ:

• Chất kích thích và thuốc: Cà phê, rượu bia, nicotin trong thuốc lá, ma túy, thuốc lợi tiểu, thuốc chống trầm cảm, thuốc chẹn beta, thuốc trị cảm lạnh chứa pseudoephedrine, thuốc nhuận tràng, thuốc hóa trị…
• Thói quen và lối sống: Làm việc liên tục, thường xuyên di chuyển qua nhiều múi giờ, ít vận động, ngủ trưa kéo dài, hoặc môi trường ngủ không đảm bảo (ồn ào, ánh sáng quá mạnh, không khí ngột ngạt…).

Biểu hiện của việc mất ngủ thường xuyên

Những người bị mất ngủ thường xuyên có thể gặp phải nhiều biểu hiện cả vào ban đêm lẫn ban ngày. Một số triệu chứng phổ biến bao gồm:

• Khó bắt đầu giấc ngủ hoặc trằn trọc suốt đêm;
• Ngủ không sâu, dễ tỉnh giấc nhiều lần;
• Thức dậy quá sớm và khó ngủ lại;
• Ban ngày thường xuyên buồn ngủ, giảm sự tập trung;
• Cảm giác uể oải, kiệt sức dù đã ngủ qua đêm;
• Tâm trạng dễ cáu gắt, căng thẳng, thậm chí chán nản;
• Giảm trí nhớ và hiệu suất trong học tập, công việc.

Thường xuyên bị mất ngủ có tác hại gì?

Cũng giống như chế độ ăn uống hay rèn luyện thể chất, giấc ngủ giữ vai trò thiết yếu đối với sức khỏe. Khi mất ngủ kéo dài, cơ thể không chỉ suy giảm cả về thể chất lẫn tinh thần mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Về lâu dài, tình trạng này có thể dẫn đến:

• Hiệu suất làm việc kém;
• Sức khỏe tổng thể suy giảm;
• Nguy cơ tai nạn khi lái xe, vận hành máy móc do thiếu tỉnh táo;
• Tăng rủi ro mắc bệnh tim mạch, huyết áp, trầm cảm, lo âu và các rối loạn tâm thần khác.

Mất ngủ thường xuyên phải làm gì?

Khi tình trạng mất ngủ kéo dài và ảnh hưởng đến sức khỏe, bác sĩ có thể chỉ định một số phương pháp điều trị như:

• Liệu pháp hành vi nhận thức (CBT): Giúp người bệnh hiểu rõ về giấc ngủ, xây dựng thói quen ngủ lành mạnh và thay đổi những hành vi gây cản trở giấc ngủ. Các kỹ thuật thường áp dụng gồm kiểm soát kích thích, điều chỉnh thời gian ngủ, kỹ thuật thư giãn và nhận thức.
• Sử dụng thuốc: Một số loại thuốc kê đơn hoặc không kê đơn (OTC) có thể hỗ trợ cải thiện giấc ngủ. Tuy nhiên, việc dùng thuốc không nên kéo dài vì có nguy cơ gây tác dụng phụ như giảm trí nhớ, mộng du, chóng mặt mất thăng bằng, té ngã hoặc phụ thuộc thuốc.
• Điều trị nguyên nhân nền: Nếu mất ngủ bắt nguồn từ bệnh lý như trào ngược dạ dày hay bệnh tim mạch, bác sĩ sẽ tập trung xử lý nguyên nhân gốc.

Ngoài ra, người bệnh cũng nên kết hợp thay đổi lối sống để hỗ trợ cải thiện chất lượng giấc ngủ:

• Hạn chế caffein, đặc biệt vào buổi chiều tối;
• Không uống rượu, hút thuốc trước khi đi ngủ;
• Duy trì thói quen tập luyện thể dục thường xuyên;
• Tránh ngủ trưa quá nhiều;
• Ăn tối nhẹ nhàng, không ăn quá no trước khi đi ngủ;
• Ngủ và thức dậy vào giờ cố định mỗi ngày, kể cả cuối tuần;
• Hạn chế dùng điện thoại, máy tính, TV trước khi ngủ ít nhất 1 giờ;
• Tạo không gian ngủ yên tĩnh, tối, thoáng mát với nhiệt độ dễ chịu.

Tóm lại, mất ngủ thường xuyên là vấn đề không nên chủ quan, bởi nó không chỉ ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe lâu dài. Để cải thiện, mỗi người nên điều chỉnh lối sống, xây dựng thói quen ngủ khoa học và thăm khám chuyên khoa khi cần thiết. Chủ động chăm sóc giấc ngủ chính là cách bảo vệ sức khỏe bền vững cho bạn và người thân.

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu cam kết mang đến dịch vụ tiêm chủng an toàn, chất lượng cùng nhiều lựa chọn vắc xin cho mọi lứa tuổi. Với đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm và quy trình chăm sóc tận tình, Long Châu sẽ là người đồng hành đáng tin cậy trong việc bảo vệ sức khỏe gia đình bạn. Đặt lịch ngay để được tư vấn và tiêm phòng kịp thời!