Liệu vết thương đã lành có bị uốn ván không?

Khi bị trầy xước hay đứt tay, ai cũng lo lắng về nguy cơ nhiễm trùng, đặc biệt là bệnh uốn ván, một trong những nhiễm khuẩn nguy hiểm nhất có thể đe dọa đến tính mạng. Nhiều người chỉ thật sự yên tâm khi vết thương khô miệng và lên da non.

Vết thương đã lành có bị uốn ván không?

Trên thực tế, khi bề mặt da đã liền, lớp mô đã khép kín và không còn chảy dịch, nguy cơ vi khuẩn uốn ván (Clostridium tetani) xâm nhập là rất thấp. Lý do là vi khuẩn uốn ván cần môi trường kín, yếm khí (thiếu oxy), thường gặp ở các vết thương sâu, bẩn, có dị vật hoặc tổn thương mô nặng. Khi vết thương đã lành và tiếp xúc với không khí, điều kiện này gần như không còn phù hợp để vi khuẩn phát triển.

Tuy nhiên, vẫn tồn tại một khả năng nhỏ rằng vi khuẩn đã xâm nhập vào vết thương từ trước, khi vết thương còn hở nhưng bạn không phát hiện ra. Trong trường hợp đó, dù bề mặt da đã lành, mầm bệnh vẫn có thể ủ bên trong và phát triển theo thời gian ủ bệnh thường từ 3 ngày đến 21 ngày, đôi khi có thể lâu hơn. Vì vậy, vẫn có trường hợp người bệnh phát uốn ván khi vết thương đã liền.

Dù vết thương đã lành, việc chủ động phòng ngừa vẫn rất quan trọng. Tiêm vắc xin uốn ván đầy đủ, xử lý vết thương đúng cách và theo dõi cơ thể trong những ngày sau chấn thương sẽ giúp bạn giảm tối đa nguy cơ mắc bệnh uốn ván, một căn bệnh nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh.

Triệu chứng nhiễm trùng uốn ván xuất hiện theo từng giai đoạn

Bệnh uốn ván do vi khuẩn Clostridium tetani gây ra, diễn tiến theo nhiều giai đoạn khác nhau với các triệu chứng đặc trưng. Việc nhận biết sớm những dấu hiệu này giúp người bệnh được cấp cứu kịp thời, hạn chế nguy cơ biến chứng nặng hoặc tử vong.

Thời kỳ ủ bệnh

Thời gian ủ bệnh của uốn ván thường kéo dài từ 3 - 10 ngày, nhưng cũng có trường hợp kéo dài đến 2 - 3 tuần tùy vào vị trí và mức độ tổn thương. Trong giai đoạn này, người bệnh thường chưa có biểu hiện rõ ràng. Tuy nhiên, điểm đặc biệt là:

• Ủ bệnh càng ngắn, bệnh càng nặng.
• Những trường hợp chỉ ủ bệnh trong 1 - 3 ngày thường có nguy cơ tử vong cao do lượng độc tố vi khuẩn xâm nhập mạnh vào hệ thần kinh trung ương.
• Do đó, bất kỳ vết thương bẩn, sâu hoặc bị vật gỉ sét gây ra đều cần được lưu ý và xử lý đúng cách ngay từ đầu.

Thời kỳ khởi phát và phát bệnh

Khi uốn ván bắt đầu phát bệnh, triệu chứng thường xuất hiện âm thầm nhưng tiến triển rất nhanh. Dấu hiệu điển hình nhất là co cứng cơ nhai:

• Người bệnh cảm thấy mỏi hàm, khó há miệng.
• Lưỡi có cảm giác tê, cứng hoặc cong lên bất thường.
• Việc nuốt trở nên khó khăn, gây vướng và đau.

Theo thời gian, tình trạng co cứng không chỉ dừng lại ở cơ hàm mà lan sang các nhóm cơ khác:

• Cơ mặt co rút, tạo nên vẻ mặt nhăn nhó, khó kiểm soát.
• Cổ và gáy cứng đơ, người bệnh khó xoay đầu.

Co cứng cột sống và cơ lưng, dẫn đến hiện tượng ưỡn người mạnh ra sau, cong cứng toàn thân giống hình “đòn gánh”, dấu hiệu khiến dân gian gọi bệnh uốn ván là “phong đòn gánh”.

Giai đoạn nặng và biến chứng

Ở giai đoạn nặng, người bệnh có thể xuất hiện:

• Cơn co giật toàn thân, xảy ra tự phát hoặc kích hoạt bởi ánh sáng, tiếng động mạnh.
• Gãy xương, gãy cột sống do các cơn co giật dữ dội.
• Viêm phổi, suy hô hấp vì co cứng các cơ hô hấp hoặc do nằm lâu.
• Nhiễm trùng da, loét tì đè vì bất động kéo dài.
• Rối loạn thần kinh thực vật, có thể gây tăng huyết áp, nhịp tim nhanh, đe dọa tính mạng.

Giai đoạn nặng của uốn ván có thể kéo dài từ vài tháng đến cả năm, tùy vào khả năng đáp ứng điều trị và mức độ tổn thương thần kinh.

Cách phòng ngừa uốn ván hiệu quả

Mặc dù nguy cơ mắc uốn ván khi vết thương đã lành là rất thấp, nhưng việc chủ động phòng ngừa vẫn vô cùng quan trọng. Uốn ván là bệnh nhiễm trùng nguy hiểm, tiến triển nhanh và có tỷ lệ tử vong cao nếu không được xử lý kịp thời. Vì vậy, tiêm phòng uốn ván đúng lịch và đầy đủ là phương pháp phòng ngừa an toàn, hiệu quả và được khuyến cáo cho mọi nhóm tuổi.

Trong đó, có ba nhóm đối tượng cần đặc biệt chú ý tiêm vắc xin uốn ván:

Phụ nữ mang thai

Tiêm phòng uốn ván cho bà bầu vừa bảo vệ mẹ trong quá trình mang thai và sinh nở, vừa giúp phòng ngừa nguy cơ uốn ván rốn ở trẻ sơ sinh. Trong quá trình sinh, việc sử dụng dao kéo hoặc các thủ thuật can thiệp có thể tạo điều kiện để vi khuẩn xâm nhập. Nếu không được bảo vệ, trẻ sơ sinh có thể bị nhiễm khuẩn nặng với tỷ lệ tử vong lên tới 90%. Vì vậy, tiêm phòng đúng lịch (thường là tiêm mũi VAT) là cách tốt nhất giúp mẹ và bé an toàn.

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu luôn sẵn sàng hỗ trợ mẹ bầu có nhu cầu tiêm phòng uốn ván với quy trình tiêm an toàn, đội ngũ nhân viên được đào tạo bài bản và vắc xin đạt chuẩn chất lượng. Mẹ cũng sẽ được tư vấn cụ thể về lịch tiêm phù hợp từng giai đoạn, giúp quá trình chăm sóc thai kỳ trở nên yên tâm hơn. Hãy đến ngay Trung tâm Tiêm chủng Long Châu để bảo vệ bản thân và mang đến cho bé sự khởi đầu an toàn nhé.

Nông dân và người làm việc trong môi trường đất, phân

Những người lao động trong lĩnh vực nông nghiệp thường xuyên tiếp xúc với đất, bùn, phân động vật – môi trường vốn có chứa nhiều bào tử vi khuẩn uốn ván. Chỉ một vết xước nhỏ khi lao động cũng có thể là “cửa ngõ” để vi khuẩn xâm nhập. Do đó, nhóm đối tượng này nên duy trì tiêm nhắc lại uốn ván định kỳ để đảm bảo cơ thể luôn có miễn dịch bảo vệ.

Người làm nghề cơ khí, xây dựng, thợ hàn

Đây là nhóm nguy cơ cao vì thường xuyên làm việc với sắt thép, kim loại, vật liệu sắc nhọn. Những vết thương nhỏ do cắt, xước hoặc tai nạn lao động có thể khiến vi khuẩn uốn ván dễ dàng xâm nhập vào cơ thể. Nếu bị thương, đặc biệt là vết thương bẩn hoặc sâu, bạn nên đến cơ sở y tế để được tư vấn tiêm vắc xin hoặc tiêm huyết thanh uốn ván trong vòng 24 giờ để giảm nguy cơ nhiễm bệnh.

Bên cạnh tiêm phòng, khi có vết thương, bạn nên rửa sạch bằng nước muối sinh lý, sát khuẩn và theo dõi kỹ. Trong các trường hợp vết thương sâu, bẩn hoặc do vật sắc nhọn gây ra, hãy nhanh chóng đến cơ sở y tế để được tư vấn xử lý phù hợp.

Chủ động phòng ngừa luôn là cách tốt nhất bảo vệ sức khỏe bạn và những người thân trong gia đình khỏi căn bệnh nguy hiểm này.

Hy vọng qua nội dung bài viết bạn đã có thêm thông tin vết thương đã lành có bị uốn ván không. Vết thương đã lành đồng nghĩa với việc nguy cơ uốn ván giảm đi rất nhiều, nhưng không hoàn toàn biến mất nếu trước đó vi khuẩn đã kịp xâm nhập. Vì vậy, tiêm phòng uốn ván đúng lịch, xử lý vết thương sạch sẽ và chủ động thăm khám khi có dấu hiệu bất thường vẫn là biện pháp bảo vệ bản thân an toàn nhất. Khi hiểu rõ cơ chế gây bệnh và biết cách phòng ngừa, bạn hoàn toàn có thể yên tâm hơn trong cuộc sống hằng ngày và tránh được những rủi ro không đáng có.