Liệu bệnh phong cùi có lây không​? Biểu hiện của bệnh phong cùi là gì?

Việc tìm hiểu thông tin chính xác về khả năng lây lan của bệnh phong (phong cùi) có ý nghĩa quan trọng trong việc xóa bỏ định kiến sai lệch, từ đó nâng cao nhận thức cộng đồng về phòng ngừa, phát hiện và điều trị hiệu quả. Bài viết dưới đây sẽ trình bày cụ thể cơ chế lây truyền của bệnh phong, đồng thời cung cấp các biện pháp phòng ngừa khoa học nhằm bảo vệ sức khỏe cá nhân và cộng đồng.

Bệnh phong cùi có lây không?

Theo WHO, bệnh phong là một bệnh truyền nhiễm mãn tính do vi khuẩn Mycobacterium leprae gây ra. Trước đây, người mắc bệnh phong thường bị cộng đồng xa lánh do lo ngại nguy cơ truyền bệnh. Chính vì vậy, câu hỏi bệnh phong cùi có thể lây không trở thành nỗi băn khoăn chung của rất nhiều người.

Thực tế, đáp án cho câu hỏi bệnh phong cùi có lây không là có. Vi khuẩn gây bệnh phong có khả năng lây từ người nhiễm sang người khỏe mạnh, nhưng tốc độ lây truyền diễn ra khá chậm. Bệnh phong cùi thường lây qua 2 con đường chính là:

Lây qua đường hô hấp

Tác nhân gây bệnh phong chủ yếu là vi khuẩn Mycobacterium leprae, thường tồn tại trong dịch tiết của đường hô hấp như mũi, họng của người mắc bệnh, hoặc cư trú ở các vùng da bị tổn thương, loét, bong tróc. Khi người bệnh nói chuyện, ho hoặc hắt hơi, các giọt bắn nhỏ chứa vi khuẩn có thể phát tán vào không khí và xâm nhập vào cơ thể người khỏe mạnh thông qua việc hít thở. Đây là con đường lây truyền phổ biến nhất, đặc biệt trong môi trường sống chật chội, thông khí kém và tiếp xúc gần kéo dài.

Nếu không được điều trị, người mắc bệnh phong có thể phát tán ra môi trường hàng trăm triệu vi khuẩn qua hơi thở và dịch tiết đường hô hấp. Những tác nhân này khi thoát ra ngoài có thể tồn tại từ 1 đến 2 tuần, đặc biệt trong môi trường ẩm ướt chúng càng có điều kiện sinh sôi. Vì vậy, việc sống và sinh hoạt chung khu vực với người bệnh sẽ làm tăng đáng kể nguy cơ bị lây nhiễm.

Lây qua đường tiếp xúc

Ngoài con đường hô hấp là nguyên nhân lây nhiễm chính, bệnh phong còn có thể truyền từ người sang người thông qua tiếp xúc trực tiếp với da hoặc dịch tiết của người mắc bệnh. Điều này đặc biệt dễ xảy ra khi có những vết trầy xước, tổn thương trên da, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập. Nguy cơ lây nhiễm sẽ tăng cao hơn nữa nếu thường xuyên sử dụng chung các vật dụng cá nhân như khăn tắm, quần áo, mũ, chăn gối hay bát đũa với người bệnh. Việc dùng chung đồ dùng không được vệ sinh sạch sẽ có thể khiến vi khuẩn tồn tại và lây lan sang người khỏe mạnh. Do đó, để hạn chế nguy cơ lây truyền, mỗi người cần tuân thủ các nguyên tắc vệ sinh cá nhân, không dùng chung vật dụng và thường xuyên vệ sinh môi trường sống, đặc biệt khi trong gia đình hoặc nơi làm việc có người mắc bệnh phong.

Triệu chứng của bệnh phong cùi là gì?

Những biểu hiện thường gặp của bệnh phong cùi:

• Trên da xuất hiện các mảng, đốm hoặc nốt sưng có màu trắng, đỏ hay sẫm, kích thước và hình dạng đa dạng.
• Làn da thường trở nên khô, giảm tiết mồ hôi rõ rệt.
• Tổn thương ở dây thần kinh ngoại vi khiến người bệnh mất cảm giác đau ở những vùng da bị ảnh hưởng.
• Có thể xuất hiện tình trạng yếu hoặc teo cơ ở bàn tay, bàn chân, cẳng tay, cẳng chân, liệt thần kinh hông, dẫn đến biến dạng chi, gây khó khăn khi vận động và lao động, thậm chí nguy cơ tàn phế.
• Tổn thương mắt, đặc biệt là giác mạc, có thể khiến mắt không khép kín, giảm thị lực, thậm chí mù lòa.
• Nghẹt mũi kéo dài, kèm theo tình trạng chảy máu cam thường xuyên.
• Một số trường hợp nặng có thể gây biến chứng suy thận.

Biến chứng nguy hiểm của bệnh phong cùi

Nhiều người thắc mắc bệnh phong cùi có lây không và thường chỉ quan tâm đến nguy cơ lây nhiễm mà quên rằng, nếu phát hiện và điều trị muộn, bệnh có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng. Bệnh phong có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng, bao gồm:

• Biến dạng ở tay, chân và các bộ phận khác của cơ thể.
• Rụng tóc, đặc biệt là lông mi và lông mày.
• Suy yếu cơ, tổn thương dây thần kinh ở tứ chi không thể hồi phục, dẫn đến tàn tật hoặc liệt hoàn toàn.
• Nghẹt mũi kéo dài, chảy máu cam thường xuyên, kèm theo tình trạng xẹp vách ngăn mũi.
• Viêm mống mắt, mắt không thể khép kín.
• Tăng nhãn áp - một bệnh lý ở mắt gây hại cho dây thần kinh thị giác, có thể dẫn đến mất thị lực vĩnh viễn.

Cách phòng tránh bệnh phong cùi

Để giảm nguy cơ mắc bệnh phong, bạn nên tuân thủ các nguyên tắc sau:

• Tránh sử dụng chung vật dụng cá nhân với người bệnh như khăn mặt, khăn tắm, quần áo, mũ, kính, bát đũa và các đồ dùng sinh hoạt khác.
• Không tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết từ mũi hoặc họng của người mắc bệnh; nếu đã tiếp xúc, cần nhanh chóng làm sạch vùng da hoặc niêm mạc bằng dung dịch sát khuẩn.
• Hạn chế chạm vào vùng da bị tổn thương, loét hoặc trầy xước của người bệnh để tránh vi khuẩn xâm nhập qua vết thương hở.
• Rửa tay sạch sẽ bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn trước và sau khi chăm sóc bệnh nhân.
• Đeo găng tay bảo hộ khi tiếp xúc trực tiếp hoặc thực hiện các thao tác chăm sóc, vệ sinh cho người bệnh.

Nhìn chung, việc hiểu rõ về đường lây truyền, triệu chứng và cách phòng tránh sẽ giúp mỗi người chủ động bảo vệ bản thân cũng như cộng đồng khỏi căn bệnh này. Hy vọng những thông tin trên đã giúp bạn giải đáp được thắc mắc bệnh phong cùi có lây không và có thêm kiến thức để phòng ngừa hiệu quả.

Tiêm vắc xin đầy đủ giúp cơ thể tăng cường khả năng miễn dịch, phòng tránh nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là địa chỉ uy tín, cung cấp đa dạng các loại vắc xin cho mọi lứa tuổi, với đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm và quy trình tiêm an toàn, nhanh chóng. Không gian sạch sẽ, dịch vụ tận tâm và hệ thống bảo quản vắc xin đạt chuẩn là những điểm nổi bật khi tiêm tại đây. Liên hệ ngay Trung tâm Tiêm chủng Long Châu qua số hotline miễn phí 18006928 để đặt lịch hẹn.