Kháng thể RSV: Phòng ngừa và bảo vệ sức khỏe cho trẻ sơ sinh

Kháng thể RSV đang trở thành một lựa chọn quan trọng giúp bảo vệ trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ trước virus hợp bào hô hấp gây bệnh đường hô hấp. Nhờ khả năng hỗ trợ miễn dịch ngay lập tức, kháng thể RSV có thể giúp giảm nguy cơ bệnh tiến triển nặng trong giai đoạn hệ miễn dịch của trẻ còn non nớt, đặc biệt khi mùa RSV đến gần.

Kháng thể RSV là gì?

Kháng thể RSV thuộc nhóm kháng thể đơn dòng. Điểm khác biệt của phương pháp này so với vắc xin là cơ chế miễn dịch. Vắc xin giúp cơ thể học cách sinh ra kháng thể tự nhiên nhưng cần thời gian để phản ứng. Ngược lại, kháng thể RSV được bổ sung từ bên ngoài nên trẻ có thể được bảo vệ gần như ngay lập tức sau khi tiêm.

Quá trình hoạt động của kháng thể RSV có thể hiểu theo ba bước đơn giản: Trước hết, kháng thể được đưa vào cơ thể dưới dạng tiêm. Sau đó, kháng thể đặc hiệu sẽ nhận diện virus RSV và bám vào protein bề mặt của virus. Cuối cùng, virus bị vô hiệu hóa khiến chúng khó bám dính và xâm nhập vào tế bào hô hấp của trẻ. Khi đó, nguy cơ phát sinh bệnh nặng giảm đi đáng kể.

Nhờ vậy, kháng thể RSV đặc biệt quan trọng trong giai đoạn trẻ mới chào đời hoặc đang vào mùa RSV.

Kháng thể đơn dòng RSV hiện nay

Kháng thể đơn dòng RSV đang được xem là một trong những lựa chọn hỗ trợ phòng ngừa nguy cơ bệnh hô hấp do virus RSV gây ra ở trẻ nhỏ. Hiện tại, có hai loại kháng thể chính đã và đang được ứng dụng tại nhiều nước trên thế giới, mỗi loại phù hợp với nhóm đối tượng khác nhau.

Palivizumab - Synagis

Palivizumab là kháng thể đơn dòng đã được nghiên cứu và sử dụng từ lâu. Sản phẩm này thường được chỉ định cho nhóm trẻ có nguy cơ cao như trẻ sinh non, trẻ mắc bệnh tim bẩm sinh hoặc bệnh phổi mãn tính. Một ưu điểm đáng chú ý của Palivizumab là nền tảng nghiên cứu và sử dụng lâm sàng lâu dài, ghi nhận khả năng hỗ trợ giảm tỷ lệ nhập viện khi trẻ nhiễm RSV nặng.

Tuy nhiên, để duy trì khả năng bảo vệ trong suốt mùa RSV, Palivizumab thường cần tiêm hằng tháng. Điều này đồng nghĩa trẻ sẽ phải tiêm nhiều lần trong một mùa bệnh nên phụ huynh cần cân nhắc thêm về sự phù hợp thực tế khi lựa chọn biện pháp này.

Nirsevimab - Beyfortus

Nirsevimab là kháng thể đơn dòng được phát triển với công nghệ cải tiến, hướng đến khả năng bảo vệ phổ rộng hơn cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, kể cả những bé sinh đủ tháng và khỏe mạnh. Cơ chế tác động của Nirsevimab tập trung vào dạng cấu trúc đặc hiệu của protein trên bề mặt virus. Điều này giúp kháng thể dễ dàng trung hòa RSV hơn ngay tại thời điểm virus bắt đầu xâm nhập.

Thời gian bán hủy của Nirsevimab kéo dài hơn, vì vậy bé chỉ cần một liều duy nhất để được hỗ trợ bảo vệ suốt mùa RSV. Đây được xem là ưu điểm lớn trong thực tế chăm sóc và phòng bệnh cho trẻ nhỏ, nhất là khi phụ huynh mong muốn giảm số lần tiêm trong năm nhưng vẫn duy trì sự bảo vệ cần thiết.

Bên cạnh đó, nhiều nghiên cứu ghi nhận nồng độ kháng thể trung hòa của Nirsevimab có thể cao và ổn định hơn so với Palivizumab, giúp tăng khả năng giảm nguy cơ bệnh nặng nếu trẻ vô tình nhiễm RSV.

Khi nào trẻ cần được cân nhắc tiêm kháng thể RSV?

Không phải tất cả trẻ đều cần tiêm kháng thể RSV. Việc sử dụng cần đánh giá dựa trên độ tuổi, thời điểm tiêm và nguy cơ mắc bệnh của từng trẻ.

Dưới đây là các tình huống nên tham khảo ý kiến nhân viên y tế:

• Trẻ sơ sinh sinh ra gần mùa RSV hoặc trong mùa RSV.
• Trẻ sinh non hoặc có vấn đề về phổi từ trước.
• Trẻ có bệnh lý nền hoặc miễn dịch yếu.
• Trẻ dưới một tuổi thường xuyên phải đến nơi đông người như nhà trẻ.

Ngoài ra, một số trẻ từ tám đến mười chín tháng tuổi vẫn có thể được cân nhắc nếu thuộc nhóm nguy cơ và chuẩn bị bước vào mùa RSV tiếp theo.

Phụ huynh có thể thảo luận với bác sĩ về thời điểm tiêm phù hợp nhất để đạt hiệu quả bảo vệ cao trong giai đoạn trẻ dễ mắc bệnh nhất.

Ưu điểm của kháng thể RSV và những lưu ý quan trọng cho phụ huynh

Kháng thể RSV mang đến một số lợi ích đáng chú ý. Trước hết là khả năng bảo vệ sớm ngay từ những ngày đầu đời. Trẻ chưa có nhiều kháng thể từ mẹ truyền sang hoặc có hệ miễn dịch chưa phát triển hoàn chỉnh sẽ được hỗ trợ tốt hơn. Bên cạnh đó, kháng thể thế hệ mới còn mang lại sự tiện lợi vì chỉ cần một liều cho cả mùa RSV.

Kháng thể RSV không thay thế hoàn toàn các biện pháp miễn dịch khác. Hiệu quả bảo vệ dần giảm theo thời gian nên vẫn cần kết hợp cùng các biện pháp phòng bệnh cơ bản như rửa tay sạch, thông thoáng không gian sống, hạn chế cho trẻ tiếp xúc với người bệnh.

Bên cạnh đó, cơ thể trẻ vẫn có khả năng phát triển miễn dịch tự nhiên khi tiếp xúc với nhiều tác nhân khác nhau. Do đó, phụ huynh có thể xem kháng thể RSV là một phần trong chiến lược bảo vệ toàn diện cho trẻ chứ không phải biện pháp duy nhất.

Một điểm cần lưu ý nữa là không phải mọi trẻ đều cần tiêm. Với các bé khỏe mạnh, sinh đủ tháng và ít nguy cơ tiếp xúc với bệnh, phụ huynh nên cân nhắc dựa trên tư vấn trực tiếp từ nhân viên y tế để đạt cân bằng giữa lợi ích và mức độ cần thiết.

Kháng thể RSV tại Việt Nam và xu hướng ứng dụng trong thời gian tới

Kháng thể RSV đã được triển khai trong dịch vụ tiêm chủng tại Việt Nam, đặc biệt cho trẻ nhỏ trong mùa bệnh. Việc áp dụng giải pháp này mang ý nghĩa như một bước tiến mới trong công tác phòng bệnh cho trẻ sơ sinh.

Trong bối cảnh tỷ lệ bệnh hô hấp tăng mạnh mỗi mùa, việc có thêm một lựa chọn giúp phụ huynh chủ động bảo vệ trẻ sớm là điều quan trọng. Phụ huynh cũng có thêm thời gian để tìm hiểu và đưa ra quyết định phù hợp nhất dựa trên mức độ nguy cơ và điều kiện thực tế của gia đình.

Trong thời gian tới, thông tin về lịch tiêm và đối tượng chỉ định có thể tiếp tục được cập nhật. Phụ huynh nên theo dõi và trao đổi trực tiếp với nhân viên y tế khi có nhu cầu để đảm bảo trẻ nhận được sự hỗ trợ kịp thời.

Gợi ý dành cho phụ huynh đang tìm hiểu về kháng thể RSV

Nếu bố mẹ đang băn khoăn không biết khi nào nên sử dụng kháng thể RSV, có thể tham khảo một số câu hỏi gợi ý để trao đổi với nhân viên y tế:

• Trẻ có thuộc nhóm nguy cơ cao hay không?
• Bé có sắp bước vào mùa bệnh hay không?
• Cần chuẩn bị gì cho buổi tiêm?
• Kháng thể RSV có phù hợp với lịch chăm sóc sức khỏe khác của trẻ hay không?

Ngoài ra, nếu trẻ đã hoặc sắp đến độ tuổi được phép sử dụng vắc xin RSV, phụ huynh có thể hỏi thêm về sự kết hợp giữa vắc xin và kháng thể RSV để đạt hiệu quả phòng bệnh tốt trong thời gian dài hơn.

Kháng thể RSV là giải pháp bảo vệ trẻ trước nguy cơ mắc bệnh nặng do virus hợp bào hô hấp, đặc biệt hữu ích cho trẻ trong giai đoạn đầu đời. Đây không phải biện pháp tuyệt đối nhưng có thể giúp giảm nguy cơ nhập viện và giảm gánh nặng chăm sóc khi trẻ nhiễm bệnh.

Phụ huynh nên cân nhắc dựa trên tình trạng của từng trẻ. Việc trao đổi trực tiếp với nhân viên y tế là cách tốt nhất để có quyết định phù hợp.