Hình ảnh bệnh tay chân miệng cấp độ 3: Dấu hiệu nhận biết và hướng xử lý kịp thời

Nhiều cha mẹ dễ nhầm lẫn các dấu hiệu bệnh tay chân miệng ở trẻ, đặc biệt ở giai đoạn nặng như cấp độ 3. Nếu không được chẩn đoán và xử lý sớm, bệnh có thể diễn biến nhanh, gây tổn thương thần kinh, tim mạch và đe dọa tính mạng. Bài viết sau sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về hình ảnh bệnh tay chân miệng cấp độ 3, cách phân biệt và hướng xử trí phù hợp.

Mức độ nguy hiểm của bệnh tay chân miệng cấp độ 3

Bệnh tay chân miệng cấp độ 3 được xếp vào nhóm bệnh lý nghiêm trọng theo hướng dẫn điều trị số 292/QĐ-BYT năm 2024. Ở giai đoạn này, trẻ nhỏ (đặc biệt là dưới 5 tuổi) có thể xuất hiện rối loạn thần kinh thực vật nặng, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng điều hòa các chức năng sống thiết yếu.

Điểm đáng lo ngại là mức độ nguy hiểm của bệnh tay chân miệng cấp độ 3 không chỉ dừng lại ở biểu hiện lâm sàng phức tạp như sốt cao dai dẳng, nhịp tim nhanh, tăng huyết áp hay da loang lổ… mà còn nằm ở nguy cơ biến chứng thần kinh nghiêm trọng. Trẻ có thể bị viêm màng não vô khuẩn, viêm não thân não, liệt mềm cấp tính và trong một số trường hợp tiến triển nhanh đến suy tim, suy hô hấp. Các nghiên cứu cho thấy tỷ lệ trẻ mắc bệnh ở cấp độ này có nguy cơ để lại di chứng hoặc tử vong lên đến 17%, chủ yếu liên quan đến virus EV-A71.

Với mức độ tổn thương sâu và nhanh, bệnh tay chân miệng cấp độ 3 là cảnh báo đỏ đòi hỏi phải phát hiện sớm và xử trí kịp thời để hạn chế nguy cơ ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe thần kinh và thể chất của trẻ.

Triệu chứng của bệnh tay chân miệng cấp độ 3

Tay chân miệng cấp độ 3 là giai đoạn bệnh tiến triển nặng với những biểu hiện rõ rệt ở hệ thần kinh thực vật và chức năng hô hấp - tuần hoàn. Một trong những triệu chứng nổi bật là mạch nhanh trên 170 lần/phút dù trẻ không sốt. Nếu trẻ đang sốt từ 38°C trở lên, mạch sẽ tăng khoảng 10 nhịp mỗi khi thân nhiệt tăng 1°C. Ngược lại, một số trường hợp có thể có mạch chậm, cần kết hợp theo dõi thêm huyết áp và mức độ tỉnh táo của trẻ.

Huyết áp tâm thu tăng cũng là một dấu hiệu quan trọng: 

• Với trẻ dưới 12 tháng, chỉ số này từ 100 mmHg trở lên;
• Ở trẻ từ 12 đến dưới 24 tháng là từ 110 mmHg;
• Trẻ từ 24 tháng trở lên là từ 115 mmHg. 

Ngoài ra, trẻ có thể có biểu hiện thở nhanh, khó thở, thở rít hoặc SpO₂ giảm dưới 94%, cho thấy tình trạng thiếu oxy máu.

Một số triệu chứng dễ nhận thấy khác gồm da nổi vân tím (bông), vã mồ hôi nhiều, tay chân lạnh… gợi ý đến rối loạn điều hòa thần kinh. Trên da, trẻ vẫn có thể xuất hiện các dấu hiệu đặc trưng của bệnh tay chân miệng như loét miệng, mụn nước ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, vùng miệng, mông hoặc gối. Tuy nhiên, mức độ nổi bóng nước không tỉ lệ thuận với độ nặng của bệnh, do đó không nên chủ quan nếu tổn thương da không rõ rệt.

Để dễ nhận biết hơn qua hình ảnh thực tế, bạn hãy theo dõi phần tiếp theo với chủ đề hình ảnh bệnh tay chân miệng cấp độ 3.

Hình ảnh bệnh tay chân miệng cấp độ 3

Ở cấp độ 3, bệnh tay chân miệng gây ra các tổn thương da điển hình tại tay, chân và miệng. Trên da, có thể quan sát thấy các nốt ban đỏ, mụn nước nhỏ hoặc vết loét rõ rệt, gây cảm giác đau rát và khó chịu. Vùng miệng thường xuất hiện các vết loét gây đau, khiến trẻ biếng ăn, chảy nhiều nước bọt. Trong một số trường hợp, trẻ có thể bị tiêu chảy trong vài ngày. Những hình ảnh này không chỉ giúp nhận diện sớm bệnh mà còn là dấu hiệu cảnh báo cần đưa trẻ đi khám kịp thời. Dưới đây là một số hình ảnh bệnh tay chân miệng cấp độ 3:

Tay chân miệng cấp độ 3 gây ra biến chứng nguy hiểm nào?

Tay chân miệng cấp độ 3 không chỉ có hình ảnh bệnh tay chân miệng cấp độ 3 đặc trưng như ban đỏ, mụn nước và loét miệng, mà còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nghiêm trọng, bao gồm:

• Rối loạn thần kinh thực vật: Da đổ mồ hôi lạnh, tay chân lạnh, mạch nhanh nhưng yếu, huyết áp không ổn định. Đây là dấu hiệu cho thấy hệ thần kinh tự điều tiết bị suy giảm nghiêm trọng, cần xử trí cấp cứu.
• Viêm màng não: Trẻ có thể bị sốt cao, đau đầu dữ dội, nôn ói liên tục, cứng cổ và thậm chí hôn mê. Nếu không điều trị kịp thời, có thể để lại di chứng thần kinh vĩnh viễn.
• Viêm não: Gây rối loạn ý thức, co giật, liệt tạm thời hoặc mất vận động. Viêm não là biến chứng nguy hiểm, dễ để lại hậu quả nặng nề nếu không phát hiện và xử trí sớm.
• Viêm cơ tim: Nhịp tim đập nhanh (trên 150 lần/phút), trẻ mệt mỏi, khó thở, huyết áp tụt. Viêm cơ tim có thể dẫn đến suy tim cấp và nguy cơ đột tử.
• Phù phổi cấp: Gây khó thở nghiêm trọng, thở nhanh, tím tái, thở rít - thường do suy tim cấp hoặc rối loạn thần kinh. Đây là tình trạng nguy hiểm, có thể tử vong nhanh nếu không được cấp cứu.
• Mất nước nghiêm trọng: Do sốt cao, nôn nhiều, ăn uống kém khiến trẻ nhanh chóng suy kiệt. Nếu không bù nước kịp thời, trẻ có thể rơi vào tình trạng mất cân bằng điện giải nguy hiểm.

Những biến chứng này là lý do quan trọng khiến trẻ mắc tay chân miệng cấp độ 3 cần được theo dõi và điều trị tích cực tại cơ sở y tế.

Hướng xử trí trẻ bị tay chân miệng cấp độ 3

Tay chân miệng cấp độ 3 là tình trạng nặng với nguy cơ cao xảy ra biến chứng nguy hiểm. Vì vậy, việc xử trí cần tuân thủ chặt chẽ theo hướng dẫn của Bộ Y tế, cụ thể như sau:

• Phân độ và điều trị phù hợp: Cấp cứu và xử trí kịp thời, phân cấp độ chính xác và áp dụng phác đồ điều trị đúng theo hướng dẫn hiện hành.
• Chuyển tuyến điều trị: Trẻ cần được điều trị tại bệnh viện tuyến tỉnh hoặc tuyến cuối như bệnh viện Nhi Trung ương, bệnh viện Truyền nhiễm, nơi có đơn vị hồi sức tích cực.
• Theo dõi sát: Mạch, huyết áp, nhịp thở, nhiệt độ, nhận thức, SpO2… được theo dõi mỗi 30 - 60 phút/lần trong 2 giờ đầu và định kỳ sau đó.
• Hỗ trợ hô hấp: Thở oxy qua mũi tối đa 6 lít/phút. Nếu không đáp ứng, đặt nội khí quản và thở máy.
• Điều trị biến chứng thần kinh và hô hấp: Dùng Phenobarbital truyền tĩnh mạch để kiểm soát co giật. Ngoài ra, chỉ định Midazolam hoặc Diazepam khi trẻ co giật nhiều lần.
• Sử dụng thuốc đặc hiệu: Immunoglobulin truyền tĩnh mạch trong 6–12 giờ, một liều duy nhất, Dobutamin chỉ định khi mạch nhanh ≥170 lần/phút không kèm tăng huyết áp và Milrinone điều trị suy tim khi huyết áp tăng hoặc có dấu hiệu suy tim.
• Hạ sốt và điều chỉnh rối loạn chuyển hóa: Hạ sốt tích cực bằng Paracetamol, Ibuprofen và lau mát. Đồng thời, xử trí mất nước, điện giải và hạ đường huyết.
• Lọc máu liên tục: Áp dụng khi trẻ thở máy và có sốc không đáp ứng, sốt cao liên tục không hạ hoặc nhịp tim ≥180 lần/phút kèm nổi vân tím.
• Theo dõi huyết áp động mạch xâm lấn: Khi trẻ cần truyền thuốc vận mạch hoặc đặt nội khí quản.
• Tăng cường miễn dịch và dinh dưỡng: Đảm bảo chế độ ăn uống phù hợp, nâng cao sức đề kháng để hỗ trợ quá trình phục hồi.

Vì hình ảnh bệnh tay chân miệng cấp độ 3 thường kèm theo các biểu hiện nặng, nguy cơ biến chứng cao và chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, việc xử trí đúng tuyến và chủ động phòng ngừa bằng vắc xin là biện pháp cần thiết. Vắc xin phòng tay chân miệng đã chứng minh hiệu quả tới 96,8% và được khuyến cáo tiêm cho trẻ từ 2 tháng đến dưới 6 tuổi.

Tay chân miệng cấp độ 3 là tình trạng nặng, dễ dẫn đến biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời. Việc nhận biết hình ảnh bệnh tay chân miệng cấp độ 3 qua các dấu hiệu da và niêm mạc, theo dõi sát diễn tiến bệnh, kết hợp điều trị tích cực theo hướng dẫn là yếu tố then chốt giúp bảo vệ sức khỏe trẻ. Bên cạnh đó, chủ động phòng bệnh bằng tiêm vắc xin là cách hiệu quả để giảm nguy cơ lây nhiễm và biến chứng nặng.