Giang mai dương vật: Những điều nam giới cần biết để phòng ngừa và điều trị

Giang mai là một bệnh lý lây truyền qua đường tình dục nguy hiểm, có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Trong đó, dương vật là vị trí dễ xuất hiện tổn thương đầu tiên ở nam giới, đặc biệt trong giai đoạn sơ nhiễm. Việc hiểu rõ các biểu hiện của giang mai dương vật đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán sớm, ngăn ngừa lây lan và bảo vệ sức khỏe sinh sản.

Giang mai dương vật là gì?

Giang mai là một bệnh nhiễm khuẩn lây truyền qua đường tình dục (STI) do xoắn khuẩn Treponema pallidum gây ra. Bệnh có thể ảnh hưởng đến nhiều bộ phận trên cơ thể, bao gồm cả hệ thần kinh, tim mạch và da. Trong số các vị trí dễ bị tổn thương, dương vật là nơi đầu tiên và phổ biến nhất xuất hiện triệu chứng, đặc biệt ở giai đoạn đầu của bệnh.

Giang mai dương vật là thuật ngữ chỉ sự xuất hiện của các biểu hiện ban đầu của bệnh giang mai tại cơ quan sinh dục nam, đặc biệt là trên quy đầu, thân dương vật hoặc xung quanh rãnh bao quy đầu. Đây thường là nơi tiếp xúc trực tiếp với xoắn khuẩn giang mai trong quá trình quan hệ tình dục không an toàn.

Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể tiến triển qua nhiều giai đoạn, gây ra các biến chứng nguy hiểm và lây lan cho người khác.

Triệu chứng của giang mai dương vật

Triệu chứng của giang mai thay đổi theo từng giai đoạn. Ở nam giới, đặc biệt là tại dương vật, biểu hiện thường rõ ràng hơn so với một số bộ phận khác. Dưới đây là mô tả chi tiết các giai đoạn và triệu chứng đi kèm:

Giai đoạn 1 (Sơ nhiễm)

• Xuất hiện săng giang mai: Đây là biểu hiện đặc trưng đầu tiên. Săng giang mai là một vết loét hình tròn hoặc bầu dục, kích thước nhỏ (0,5–2 cm), bờ nhẵn, đáy sạch, không mủ, không đau và không ngứa.
• Vị trí: Chủ yếu ở quy đầu, rãnh quy đầu, thân dương vật, hoặc đôi khi là vùng bìu nếu tiếp xúc.
• Có thể kèm theo sưng hạch bẹn, thường không đau.

Biểu hiện này thường xuất hiện sau khoảng 3 tuần (trung bình), nhưng thời gian ủ bệnh có thể dao động từ 10 đến 90 ngày. Sau 3–6 tuần, vết loét có thể tự lành, khiến người bệnh tưởng đã khỏi bệnh.

Giai đoạn 2 (Toàn phát)

• Bắt đầu sau khoảng 6–12 tuần từ khi có săng.
• Xuất hiện phát ban đối xứng ở nhiều vùng da (bụng, lưng, lòng bàn tay, lòng bàn chân), có thể kèm mảng ban ở vùng bìu hoặc dương vật.
• Có thể có mảng niêm mạc hoặc sẩn phì đại ở quy đầu, bao quy đầu.
• Một số trường hợp xuất hiện mụn nước hoặc vết loét nhỏ quanh dương vật, bìu, hậu môn.

Ở giai đoạn này, người bệnh có thể cảm thấy mệt mỏi, đau họng, sốt, giảm cân, nổi hạch...

Giai đoạn tiềm ẩn

Giai đoạn tiềm ẩn được chia thành sớm (<1 năm) và muộn (≥1 năm), không có triệu chứng nhưng vẫn có thể lây truyền, nhất là trong tiềm ẩn sớm.

Giai đoạn 3 (Giai đoạn muộn)

Nếu không điều trị, bệnh có thể tiến triển sau nhiều năm gây:

• Tổn thương da dạng gôm giang mai (nốt cứng, loét sâu).
• Tổn thương tim mạch (viêm động mạch chủ).
• Tổn thương thần kinh trung ương (giang mai thần kinh), dẫn đến rối loạn hành vi, suy giảm trí nhớ, liệt...

Ở dương vật, có thể để lại sẹo xơ hóa, biến dạng cấu trúc, ảnh hưởng đến sinh lý và tâm lý.

Nguyên nhân và con đường lây truyền

Nguyên nhân chính

Do vi khuẩn Treponema pallidum, một loại xoắn khuẩn có khả năng xâm nhập mạnh mẽ vào cơ thể qua da và niêm mạc mỏng.

Các con đường lây nhiễm

• Quan hệ tình dục không an toàn: Đây là con đường phổ biến nhất, bao gồm cả quan hệ bằng miệng, hậu môn và âm đạo.
• Tiếp xúc trực tiếp với vết loét hoặc dịch tiết chứa xoắn khuẩn.
• Dùng chung vật dụng cá nhân như khăn tắm, đồ lót (rất hiếm).
• Truyền máu từ người nhiễm.
• Từ mẹ sang con qua nhau thai hoặc khi sinh thường.

Điều trị giang mai hiện nay

Dù chưa có vắc xin, nhưng giang mai hoàn toàn có thể điều trị khỏi nếu phát hiện sớm. Phác đồ điều trị phổ biến là:

• Penicillin G benzathine tiêm bắp là lựa chọn hàng đầu.
• Trong trường hợp dị ứng penicillin, có thể sử dụng doxycycline hoặc tetracycline (dưới chỉ định bác sĩ).

Việc điều trị cần tuân thủ chặt chẽ, không tự ý ngừng thuốc hoặc tự mua thuốc điều trị.

Phòng ngừa giang mai dương vật

Phòng ngừa là cách hiệu quả nhất để bảo vệ sức khỏe sinh sản và tránh các biến chứng của bệnh. Dưới đây là những biện pháp nam giới nên thực hiện:

Quan hệ tình dục an toàn

• Sử dụng bao cao su đúng cách mỗi lần quan hệ, đặc biệt với bạn tình không rõ tình trạng sức khỏe.
• Tránh quan hệ với nhiều bạn tình, giảm thiểu nguy cơ tiếp xúc với người nhiễm bệnh.
• Hạn chế quan hệ bằng miệng nếu có vết loét, trầy xước ở miệng hoặc cơ quan sinh dục.

Khám sức khỏe định kỳ

• Kiểm tra định kỳ tại các cơ sở y tế chuyên khoa về các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
• Xét nghiệm máu nếu nghi ngờ nhiễm bệnh, dù không có triệu chứng rõ ràng.

Giữ vệ sinh cá nhân

• Vệ sinh cơ quan sinh dục sạch sẽ mỗi ngày và sau quan hệ.
• Không dùng chung đồ dùng cá nhân, khăn tắm, đồ lót với người khác.

Thông báo và điều trị cho bạn tình

Nếu phát hiện mắc giang mai, nên thông báo cho bạn tình để cùng được điều trị, tránh tái nhiễm.

Có vắc xin phòng ngừa giang mai không?

Hiện tại, chưa có vắc xin đặc hiệu nào được cấp phép để phòng ngừa bệnh giang mai. Điều này khiến phòng tránh và phát hiện sớm càng trở nên quan trọng.

Tuy nhiên, trong những năm gần đây, nhiều nghiên cứu đã và đang được tiến hành nhằm phát triển loại vắc xin hiệu quả chống lại Treponema pallidum. Một số thử nghiệm vắc xin trên động vật đã cho kết quả khả quan, nhưng cần thêm thời gian để đánh giá tính an toàn và hiệu quả ở người.

Vì chưa có vắc xin, nam giới cần:

• Tăng cường kiến thức về bệnh giang mai, đặc biệt là các dấu hiệu sớm ở dương vật.
• Chủ động xét nghiệm định kỳ, đặc biệt nếu có nguy cơ cao (quan hệ nhiều bạn tình, không dùng bao cao su, có quan hệ đồng giới...).
• Điều trị triệt để ngay khi phát hiện bệnh để ngăn lây lan cho cộng đồng.

Giang mai dương vật là biểu hiện ban đầu dễ nhận biết nhưng cũng dễ bị bỏ qua nếu thiếu kiến thức y khoa cơ bản. Việc phát hiện sớm, điều trị đúng phác đồ và chủ động phòng ngừa không chỉ giúp người bệnh tránh được các biến chứng nghiêm trọng mà còn góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Nam giới cần nâng cao ý thức kiểm tra định kỳ, quan hệ tình dục an toàn và kịp thời điều trị nếu phát hiện bất thường.