Ghẻ ruồi: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị an toàn

Tại Việt Nam, ghẻ ruồi vẫn còn khá phổ biến, đặc biệt ở những nơi có điều kiện sinh hoạt đông đúc, vệ sinh chưa đảm bảo. Căn bệnh này dễ lây từ người sang người, có thể kéo dài dai dẳng nếu không được điều trị đúng cách. Vì vậy, việc hiểu rõ về ghẻ ruồi, nguyên nhân, dấu hiệu đặc trưng và phương pháp chữa trị sẽ giúp bạn chủ động phòng ngừa và bảo vệ sức khỏe cho bản thân cũng như cộng đồng.

Ghẻ ruồi là gì? Nguyên nhân gây bệnh và cơ chế lây lan

Ghẻ ruồi là tên gọi dân gian của bệnh ghẻ, một bệnh da liễu do ký sinh trùng Sarcoptes scabiei gây ra. Loại ký sinh trùng này đào hang dưới lớp da, đẻ trứng và gây phản ứng ngứa, nổi mụn. Đây là một bệnh lý phổ biến, đặc biệt ở những khu vực có điều kiện vệ sinh kém hoặc môi trường sống đông đúc.

Dưới đây là nguyên nhân phổ biến gây bệnh ghẻ ruồi:

• Lây trực tiếp: Tiếp xúc da kề da với người bệnh, đặc biệt khi tiếp xúc kéo dài như trong gia đình, bạn bè thân thiết hoặc trong các hoạt động chung.
• Lây gián tiếp: Qua việc sử dụng chung quần áo, chăn màn, khăn tắm hoặc các vật dụng cá nhân khác của người bệnh.
• Cơ chế lây lan: Ký sinh trùng Sarcoptes scabiei có thể sống ngoài cơ thể từ 24 đến 36 giờ, đủ để lây nhiễm qua các bề mặt như giường chiếu, quần áo hoặc đồ dùng cá nhân. Bệnh dễ bùng phát trong môi trường đông đúc như ký túc xá, trại giam, doanh trại hoặc khu dân cư chật chội.

Triệu chứng đặc trưng của ghẻ ruồi

Bệnh ghẻ ruồi gây ra nhiều triệu chứng khó chịu, đặc biệt là ngứa ngáy dai dẳng. Các dấu hiệu đặc trưng bao gồm:

Ngứa dữ dội, đặc biệt về ban đêm

Người bệnh thường cảm thấy ngứa ngáy rất nhiều, càng về tối hoặc ban đêm thì mức độ ngứa càng tăng. Ngứa làm bệnh nhân mất ngủ, khó chịu, dễ cáu gắt, ảnh hưởng đến học tập, công việc và sinh hoạt hàng ngày. Cảm giác ngứa là do cơ thể phản ứng với dị ứng từ chất thải và sự di chuyển của cái ghẻ dưới da.

Mụn nước nhỏ và đường rãnh ghẻ

Trên da thường xuất hiện mụn nước li ti hoặc nốt đỏ, có kích thước bằng đầu kim, mọc rải rác hoặc thành cụm. Đặc trưng nhất là đường rãnh ghẻ đó là những vết dài ngoằn ngoèo màu xám hoặc đỏ nhạt trên da, do cái ghẻ đào hang và di chuyển dưới lớp thượng bì. Ở đầu rãnh thường có thể thấy một mụn nước nhỏ, đó chính là nơi ký sinh trùng đang cư trú.

Vị trí thường gặp trên cơ thể

• Ở người lớn: Ghẻ thường xuất hiện ở kẽ ngón tay, cổ tay, nách, vùng bụng dưới rốn, mông, bẹn và cơ quan sinh dục.
• Ở trẻ em: Bệnh có thể lan rộng hơn, bao gồm lòng bàn tay, lòng bàn chân, mặt và da đầu. Điều này khiến trẻ quấy khóc, khó ngủ và gãi nhiều gây trầy xước.

Biến chứng nếu không điều trị

• Do gãi nhiều, vùng da bị ghẻ dễ trầy xước, chảy máu và tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập, dẫn đến nhiễm trùng da.
• Tổn thương lâu ngày có thể gây chàm hóa như da dày, sẫm màu, bong tróc, ngứa dai dẳng…
• Trường hợp nặng có thể gây mụn mủ, lở loét, thậm chí lan rộng thành các bệnh da liễu nghiêm trọng khác.

Tóm lại, bệnh ghẻ ruồi đặc trưng bởi ngứa dữ dội về đêm, mụn nước nhỏ kèm đường rãnh ghẻ, thường xuất hiện ở kẽ ngón tay và vùng nếp gấp da. Nếu không được phát hiện và điều trị sớm, bệnh có thể gây nhiều biến chứng và lây lan nhanh cho người xung quanh.

Cách điều trị ghẻ ruồi hiệu quả và an toàn

Để chữa khỏi bệnh ghẻ ruồi, cần phối hợp giữa thuốc điều trị đặc hiệu, chăm sóc vệ sinh cá nhân và biện pháp phòng ngừa lây lan trong cộng đồng.

Điều trị bằng thuốc đặc hiệu

Thuốc bôi ngoài da

• Permethrin 5%: Là loại thuốc bôi phổ biến, an toàn và hiệu quả, thường được bôi toàn thân từ cổ trở xuống và giữ trong 8 đến 14 giờ trước khi rửa sạch.
• Benzyl benzoate: Có tác dụng tiêu diệt ký sinh trùng, nhưng cần sử dụng đúng liều lượng để tránh kích ứng da.
• Lưu huỳnh (Sulfur): Thường dùng cho trẻ em hoặc phụ nữ mang thai vì tính an toàn cao.

Thuốc uống

Thuốc uống Ivermectin dùng trong các trường hợp ghẻ nặng, lan rộng, hoặc khi bôi thuốc không hiệu quả. Thuốc này chỉ được dùng khi có chỉ định và đơn thuốc của bác sĩ. Người bệnh tuyệt đối không tự ý mua và uống để tránh tác dụng phụ nguy hiểm.

Bạn cần lưu ý tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ, không tự ý thay đổi thuốc hoặc ngưng thuốc sớm. Khi bôi thuốc, phải bôi đồng thời cho tất cả những người tiếp xúc gần để tránh lây nhiễm chéo.

Chăm sóc và vệ sinh cá nhân

• Giặt giũ và phơi nắng: Giặt sạch toàn bộ quần áo, chăn ga, gối đệm bằng nước nóng và phơi dưới ánh nắng để tiêu diệt ký sinh trùng.
• Cắt móng tay ngắn: Tránh gãi làm tổn thương da, gây nhiễm trùng thứ phát.
• Điều trị đồng thời: Tất cả những người sống chung hoặc tiếp xúc gần với người bệnh cần được điều trị cùng lúc để tránh tái nhiễm.

Biện pháp phòng ngừa tái phát

• Duy trì vệ sinh cá nhân: Tắm rửa thường xuyên, sử dụng xà phòng diệt khuẩn nếu cần.
• Hạn chế dùng chung đồ: Không chia sẻ quần áo, khăn tắm, chăn màn hoặc các vật dụng cá nhân khác.
• Vệ sinh môi trường sống: Thường xuyên lau dọn nhà cửa, giường chiếu, đặc biệt ở những nơi đông người như ký túc xá, trường học.

Ghẻ ruồi là bệnh da liễu dễ lây lan nhưng hoàn toàn có thể điều trị dứt điểm nếu phát hiện sớm và tuân thủ đúng hướng dẫn y khoa. Bên cạnh việc sử dụng thuốc đặc hiệu, người bệnh cần chú trọng vệ sinh cá nhân và môi trường sống để ngăn ngừa tái phát. Khi có triệu chứng nghi ngờ như ngứa dữ dội hoặc tổn thương da, hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa da liễu để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Việc chủ động phòng ngừa và điều trị không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe cá nhân mà còn góp phần giảm thiểu nguy cơ lây lan trong cộng đồng.