Dấu hiệu bị ghẻ: Nhận biết sớm để điều trị kịp thời

Ghẻ là một bệnh da liễu lây truyền do ký sinh trùng sarcoptes scabiei gây ra, phổ biến ở nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Bệnh có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi và lây lan nhanh trong môi trường đông đúc. Nếu không được điều trị đúng cách, ghẻ có thể gây biến chứng nhiễm trùng da và lan rộng trong cộng đồng. Hiểu rõ dấu hiệu bị ghẻ là bước đầu tiên để chủ động chăm sóc và bảo vệ sức khỏe.

Dấu hiệu bị ghẻ phổ biến nhất hiện nay

Ghẻ là bệnh da liễu do ký sinh trùng sarcoptes scabiei gây ra. Bệnh có những dấu hiệu đặc trưng, nếu nhận biết sớm sẽ giúp xử lý kịp thời và ngăn ngừa lây lan.

Dưới đây là những dấu hiệu bị ghẻ phổ biến nhất hiện nay:

• Ngứa nhiều về đêm: Đây là triệu chứng điển hình nhất của bệnh ghẻ. Cơn ngứa thường trở nên dữ dội vào ban đêm do ký sinh trùng sarcoptes scabiei hoạt động mạnh, đào hang dưới da và gây kích ứng. Ngứa khiến người bệnh gãi liên tục, ảnh hưởng đến giấc ngủ, sinh hoạt và làm tăng nguy cơ trầy xước, nhiễm trùng da.
• Xuất hiện rãnh ghẻ: Rãnh ghẻ là dấu hiệu đặc trưng nhất để phân biệt với các bệnh da khác. Chúng là những đường nhỏ, ngoằn ngoèo, màu xám hoặc nâu, dài khoảng 2 đến 10 mm. Đây là dấu vết của ký sinh trùng di chuyển và đẻ trứng dưới da.
• Mụn nước, mụn đỏ li ti: Trên da thường xuất hiện mụn nước nhỏ, trong, hoặc mụn đỏ li ti. Các tổn thương này mọc rải rác hoặc thành cụm, dễ bị nhầm lẫn với dị ứng, viêm da hay chàm. Khi người bệnh gãi nhiều, mụn dễ vỡ, chảy dịch hoặc đóng vảy, từ đó làm tình trạng da thêm nặng.
• Vị trí hay gặp: Ghẻ thường xuất hiện ở các vùng như kẽ ngón tay, cổ tay, nách, vùng bụng, mông và bộ phận sinh dục. Ở trẻ em, ghẻ có thể lan rộng khắp cơ thể, kể cả da đầu.
• Trường hợp nặng: Nếu không được điều trị kịp thời, da có thể dày sừng, chàm hóa hoặc xuất hiện mủ do gãi nhiều gây bội nhiễm vi khuẩn.

Nguyên nhân và cơ chế lây lan của bệnh ghẻ

Hiểu rõ nguyên nhân và cách lây lan của bệnh ghẻ sẽ giúp bạn phòng tránh hiệu quả hơn.

Nguyên nhân trực tiếp

Bệnh ghẻ xuất phát từ ký sinh trùng sarcoptes scabiei, đặc biệt là ghẻ cái. Khi bám vào da, ghẻ cái sẽ đào hang dưới lớp biểu bì để trú ẩn, sinh sống và đẻ 2 đến 3 trứng mỗi ngày. Sau 3 đến 4 ngày, trứng nở thành ấu trùng, rồi phát triển thành ghẻ trưởng thành. Vòng đời này lặp đi lặp lại, khiến bệnh kéo dài và ngày càng lan rộng nếu không được điều trị.

Những triệu chứng như ngứa dữ dội, nổi mụn nước, rãnh ghẻ chủ yếu do cơ thể phản ứng lại với chất tiết, phân và trứng của ký sinh trùng dưới da.

Đường lây truyền

• Tiếp xúc trực tiếp da kề da: Đây là con đường lây lan chính, đặc biệt khi tiếp xúc gần với người bệnh, chẳng hạn như bắt tay, ôm hoặc ngủ chung.
• Dùng chung đồ dùng cá nhân: Quần áo, chăn màn, khăn tắm hoặc các vật dụng khác của người bệnh có thể chứa ký sinh trùng và lây nhiễm khi sử dụng chung.
• Đối tượng nguy cơ cao: Những người sống trong môi trường đông đúc, điều kiện vệ sinh kém, trẻ em, người cao tuổi hoặc người có hệ miễn dịch suy giảm dễ mắc bệnh hơn.

Các đối tượng nguy cơ cao

• Người sống trong môi trường đông đúc: Ký túc xá, trại giam, trại trẻ mồ côi, doanh trại, khu công nhân…, nơi mọi người thường xuyên tiếp xúc gần và dùng chung vật dụng.
• Điều kiện vệ sinh kém: Ít tắm rửa, không giặt giũ quần áo, chăn màn thường xuyên, hay dùng chung đồ cá nhân.
• Trẻ em và người cao tuổi: Đây là hai nhóm dễ bị lây do da nhạy cảm, sức đề kháng yếu, và khó kiểm soát việc gãi hay dùng chung đồ dùng.
• Người có hệ miễn dịch suy giảm: Chẳng hạn bệnh nhân HIV/AIDS, ung thư, suy dinh dưỡng, hoặc đang dùng thuốc ức chế miễn dịch. Nhóm này thường mắc ghẻ nặng hơn, khó điều trị hơn.

Cách xử lý khi xuất hiện dấu hiệu bị ghẻ

Khi thấy các dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh ghẻ như ngứa nhiều về đêm, mụn nước nhỏ li ti, xuất hiện rãnh ghẻ…, người bệnh cần hành động sớm để điều trị đúng cách và ngăn ngừa lây lan cho người thân.

Đi khám da liễu

Việc đến gặp bác sĩ da liễu là bước quan trọng để chẩn đoán chính xác bệnh ghẻ và phân biệt với các bệnh ngoài da khác như viêm da, dị ứng hoặc nấm da. Từ đó, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp, tránh tự ý dùng thuốc gây nhờn thuốc hoặc làm bệnh nặng hơn.

Điều trị bằng thuốc đặc hiệu

Các loại thuốc chứa permethrin, benzyl benzoate hoặc lưu huỳnh thường được sử dụng để tiêu diệt ký sinh trùng. Thuốc cần được bôi đúng cách, theo hướng dẫn của bác sĩ. Trong trường hợp nặng hoặc ghẻ lan rộng, bác sĩ có thể kê Ivermectin đường uống để điều trị toàn thân.

Vệ sinh cá nhân và môi trường sống

Bạn nên giặt sạch quần áo, chăn ga, khăn tắm bằng nước nóng và phơi khô dưới nắng để tiêu diệt ký sinh trùng, cắt móng tay và hạn chế gãi để tránh làm tổn thương da, dẫn đến nhiễm trùng. Điều trị đồng thời cho tất cả người thân sống chung để tránh tái nhiễm, ngay cả khi họ chưa có triệu chứng.

Dấu hiệu bị ghẻ thường biểu hiện rõ rệt qua những cơn ngứa dữ dội về đêm, rãnh ghẻ và mụn nước nhỏ trên da. Việc phát hiện sớm, điều trị bằng thuốc đặc hiệu và giữ vệ sinh tốt sẽ giúp bệnh nhanh chóng được kiểm soát, hạn chế biến chứng và lây lan. Nếu bạn hoặc người thân có triệu chứng nghi ngờ, hãy đến bác sĩ da liễu để được tư vấn và điều trị kịp thời. Chủ động bảo vệ sức khỏe là cách tốt nhất để giữ an toàn cho bản thân và gia đình.