Dây rốn có vai trò gì đối với thai nhi trong bụng mẹ?

Nhắc đến sự hình thành và phát triển của thai nhi, người ta thường nghĩ ngay đến nhau thai và môi trường tử cung. Tuy nhiên, để thai nhi có thể hấp thụ dưỡng chất, oxy và loại bỏ các chất thải thì dây rốn chính là mắt xích trung gian không thể thiếu. Vai trò của dây rốn đối với thai nhi vì thế vô cùng đặc biệt và quan trọng.

Dây rốn có vai trò gì đối với thai nhi trong bụng mẹ?

Dây rốn giữ vai trò vô cùng quan trọng đối với sự sống và phát triển của thai nhi trong bụng mẹ. Trong suốt thai kỳ, nhau thai và dây rốn phối hợp chặt chẽ để duy trì dòng máu nuôi dưỡng, giúp thai nhi lớn lên khỏe mạnh. Có thể xem nhau thai như phổi, tim và hệ tiêu hóa tạm thời của thai nhi, còn dây rốn chính là chiếc cầu nối gắn liền thai nhi với nhau thai.

Hình dung đơn giản, dây rốn giống như một con đường hai chiều. Ở một hướng, máu giàu oxy và dinh dưỡng từ nhau thai được đưa đến thai nhi, cung cấp năng lượng và nguyên liệu cần thiết cho quá trình phát triển. Ở hướng ngược lại, máu chứa ít oxy cùng các chất thải như carbon dioxide từ thai nhi sẽ theo dây rốn trở về nhau thai để được cơ thể người mẹ xử lý.

Sự vận chuyển liên tục và nhịp nhàng này diễn ra không ngừng trong suốt thai kỳ, giúp thai nhi được nuôi dưỡng, cung cấp oxy và loại bỏ chất thải một cách đều đặn. Nhờ vậy, bé có điều kiện phát triển khỏe mạnh trong bụng mẹ. 

Đến khi chào đời, các cơ quan quan trọng như phổi, tim và hệ tiêu hóa đã trưởng thành và sẵn sàng tự đảm nhận chức năng. Lúc này, nhau thai và dây rốn đã hoàn thành sứ mệnh của mình và không còn cần thiết đối với sự sống của em bé nữa.

Bất thường về dây rốn có thể gặp khi mang thai là gì?

Khi mang thai, một số bất thường về dây rốn có thể xảy ra, ảnh hưởng đến quá trình cung cấp máu và chất dinh dưỡng cho thai nhi. Những bất thường này có thể làm gián đoạn sự tăng trưởng và phát triển bình thường của các cơ quan, thậm chí dẫn đến biến chứng trong thai kỳ hoặc khi sinh.

Một số bất thường về dây rốn thường gặp bao gồm:

• Xoắn dây rốn bất thường: Dây rốn xoắn quá nhiều hoặc quá ít, thường liên quan đến thay đổi lưu lượng máu hoặc chuyển động của thai nhi.
• Dây rốn bám mép: Là dây rốn bám gần mép thay vì trung tâm nhau thai.
• Dây rốn quấn cổ thai nhi: Trong nhiều trường hợp, dây rốn quấn cổ không nguy hiểm, nhưng nếu vòng dây quá chặt, có thể ảnh hưởng đến thai nhi trong quá trình mang thai hoặc sinh nở.
• Động mạch rốn đơn: Nghĩa là dây rốn chỉ có một động mạch thay vì hai, đôi khi liên quan đến dị tật bẩm sinh như bệnh tim hoặc hội chứng di truyền.
• Dây rốn thắt nút: Dây rốn tạo nút thắt chặt làm giảm lưu lượng máu.
• U nang dây rốn: Túi dịch hình thành trong dây rốn, thường vô hại nhưng đôi khi chèn ép mạch máu.

Một số tình trạng hiếm gặp nhưng nguy hiểm hơn bao gồm sa dây rốn (dây rốn tụt xuống cổ tử cung trước khi sinh, thường cần mổ lấy thai khẩn cấp), mạch máu tiền đạo (mạch máu rốn đi qua lỗ cổ tử cung, có thể vỡ khi chuyển dạ, gây chảy máu nhiều) và dây rốn bám màng (dây rốn bám vào màng ngoài nhau thai thay vì bên trong, dễ dẫn đến chậm phát triển thai).

Phần lớn các vấn đề này hiếm gặp và không phải lúc nào cũng gây biến chứng nghiêm trọng. Trong thai kỳ, bác sĩ sẽ theo dõi kỹ lưỡng thông qua siêu âm để phát hiện bất thường của dây rốn. Nếu có dấu hiệu bất thường, bác sĩ có thể chỉ định thêm xét nghiệm hoặc theo dõi chuyên biệt để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.

Sau sinh dây rốn sẽ được xử lý như thế nào?

Sau khi em bé chào đời, bác sĩ sẽ tiến hành cắt dây rốn để tách bé khỏi nhau thai, bởi lúc này cơ thể bé đã sẵn sàng tự thở bằng phổi và tự bú mẹ để nhận dinh dưỡng. Dây rốn không còn vai trò cung cấp oxy và chất dinh dưỡng như trong thai kỳ nữa. Sau khi cắt, trên bụng bé sẽ còn lại một đoạn cuống rốn nhỏ. Đoạn cuống này sẽ dần khô lại, chuyển sang màu sẫm, co rút và tự rụng sau vài tuần, để lại rốn cho bé.

Quá trình cắt dây rốn là thủ thuật thường quy, diễn ra nhanh chóng và an toàn. Do dây rốn không chứa dây thần kinh, bé sẽ không cảm thấy đau khi bác sĩ cắt dây, cũng như không bị khó chịu khi cuống rốn khô và rụng tự nhiên. Đây là một phần hoàn toàn bình thường trong sự phát triển của trẻ sơ sinh.

Sau khi xuất viện, bác sĩ hoặc nhân viên y tế sẽ hướng dẫn cha mẹ cách vệ sinh rốn cho trẻ sơ sinh đúng chuẩn tại nhà, chẳng hạn như giữ vùng rốn luôn khô ráo, sạch sẽ và quan sát các dấu hiệu bất thường. Việc chăm sóc đúng cách sẽ giúp cuống rốn rụng tự nhiên và liền sẹo gọn gàng, đồng thời phòng tránh nguy cơ nhiễm trùng rốn ở trẻ sơ sinh.

Bài viết đã giải đáp câu hỏi: “Dây rốn có vai trò gì đối với thai nhi trong bụng mẹ?”. Dây rốn không chỉ giúp thai nhi nhận dưỡng chất và oxy từ mẹ mà còn đảm bảo quá trình trao đổi chất thải được diễn ra thuận lợi. Nhờ có dây rốn, thai nhi mới có điều kiện phát triển khỏe mạnh trong tử cung. Do đó, việc chăm sóc sức khỏe mẹ bầu và theo dõi tình trạng dây rốn trong thai kỳ có ý nghĩa to lớn đối với sự an toàn của cả mẹ và bé. Hy vọng bài viết đã đem đến cho bạn đọc nhiều thông tin bổ ích