Dấu hiệu trẻ bị viêm màng não là gì? Các vắc xin phòng ngừa hiệu quả

Viêm màng não là một bệnh lý nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và tính mạng của trẻ em nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Các dấu hiệu trẻ bị viêm màng não thường không dễ nhận biết, nhất là ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Tuy nhiên, việc sớm phát hiện những triệu chứng ban đầu có thể giúp ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm. Theo dõi bài viết dưới đây của Trung tâm Tiêm chủng Long Châu để biết thêm thông tin chi tiết.

Dấu hiệu trẻ bị viêm màng não

Để sớm phát hiện viêm màng não, cha mẹ hoặc người chăm sóc cần đặc biệt chú ý đến các dấu hiệu bất thường ở trẻ, nhất là khi trẻ bắt đầu sốt.

Ở giai đoạn đầu, trẻ có thể có các biểu hiện như sốt, ăn uống kém, bú ít, kèm theo rối loạn tiêu hóa như tiêu chảy hoặc nôn ói, ho, sổ mũi… Những triệu chứng này rất dễ bị nhầm lẫn với các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp thông thường hoặc sốt siêu vi. Do đó, việc theo dõi thân nhiệt của trẻ là rất quan trọng. Khi thấy trẻ sốt cao trên 38,5°C, cha mẹ nên tiến hành lau mát và cho trẻ dùng thuốc hạ sốt theo đúng liều lượng phù hợp với cân nặng và độ tuổi.

Các dấu hiệu trẻ bị viêm màng não bao gồm:

• Co giật: có thể xảy ra ở toàn thân hoặc khu trú tại tay, chân, mắt, miệng. Dù có thể là co giật do sốt cao hoặc do rối loạn điện giải, nhưng mọi trường hợp co giật đều cần được theo dõi sát sao để loại trừ khả năng viêm màng não.
• Rối loạn tri giác: trẻ có thể trở nên kích thích, sau đó chuyển sang trạng thái lơ mơ, ngủ nhiều bất thường hoặc rơi vào hôn mê.
• Các triệu chứng thần kinh khác: trẻ kêu đau đầu, nôn mửa, có dấu hiệu liệt mặt, giảm hoặc mất vận động ở tay, chân hoặc một bên cơ thể.

Lưu ý rằng ở trẻ sơ sinh, triệu chứng viêm màng não thường không điển hình và rất khó phân biệt với các bệnh lý nhiễm trùng khác. Trẻ có thể không sốt nhưng vẫn xuất hiện một hoặc nhiều dấu hiệu trẻ bị viêm màng não kể trên, vì vậy cần thận trọng và theo dõi sát.

Nguyên nhân gây bệnh viêm màng não ở trẻ em

Viêm màng não ở trẻ nhỏ có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó phổ biến nhất là các tác nhân vi khuẩn sau:

Viêm màng não do vi khuẩn Hib (Haemophilus influenzae type B)

Đây là tác nhân thường gặp ở những trẻ chưa được tiêm phòng đầy đủ. Hib là nguyên nhân hàng đầu gây ra viêm màng não mủ ở trẻ từ 1 đến 3 tuổi.

Bệnh lây truyền chủ yếu qua đường hô hấp khi trẻ tiếp xúc với người mang vi khuẩn. Thời gian ủ bệnh thường ngắn, dưới 10 ngày. Nếu không được phát hiện và can thiệp sớm, bệnh có thể tiến triển nghiêm trọng với tỷ lệ tử vong cao, đặc biệt trong những ngày đầu mắc bệnh.

Viêm màng não do phế cầu khuẩn (Streptococcus pneumoniae)

Phế cầu là vi khuẩn không chỉ gây viêm màng não mà còn liên quan đến các bệnh lý nghiêm trọng khác như viêm phổi và nhiễm trùng huyết. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), viêm màng não do phế cầu là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ em dưới 5 tuổi.

Hiện nay, việc điều trị căn bệnh này đang gặp nhiều khó khăn do tình trạng vi khuẩn kháng kháng sinh ngày càng gia tăng, khiến hiệu quả điều trị giảm đáng kể.

Viêm màng não do vi khuẩn mô cầu (Neisseria meningitidis)

Vi khuẩn mô cầu có thể gây ra nhiều dạng bệnh lý tại nhiều cơ quan như hệ thần kinh, mắt, hô hấp, tim, máu, khớp, tiết niệu và sinh dục. Trong đó, hai tình trạng nghiêm trọng nhất là viêm màng não mủ và nhiễm trùng huyết. Đặc biệt, nhiễm trùng huyết tối cấp có thể dẫn đến tử vong rất nhanh, ngay cả khi đã được điều trị tích cực.

Bệnh lây lan thông qua đường hô hấp và có thời gian ủ bệnh dao động từ 1 đến 10 ngày. Bệnh thường khởi phát đột ngột với các biểu hiện ban đầu giống cảm cúm như đau đầu, ho, đau họng, mệt mỏi. Sau đó, người bệnh sốt cao từ 39–40°C, đau đầu dữ dội, buồn nôn, nôn, cảm giác ớn lạnh, đau cơ, đau khớp, nhất là vùng lưng và chân. Một số trường hợp còn xuất hiện tụt huyết áp, mạch nhanh và có thể tiến triển đến sốc (hiếm gặp). Dấu hiệu đặc trưng của viêm màng não mô cầu là các ban xuất huyết, thường thấy ở vùng nách, hông, và quanh các khớp như khuỷu tay, đầu gối, mắt cá. Những nốt ban này có hình dạng giống phỏng nước, có xu hướng lan rộng và thường xuất hiện trong vòng 1–2 ngày sau khi bắt đầu sốt.

Cần làm gì khi phát hiện dấu hiệu trẻ bị viêm màng não?

Khi nhận thấy trẻ có các dấu hiệu nghi ngờ viêm màng não, cha mẹ hoặc người chăm sóc cần nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế uy tín gần nhất để được bác sĩ thăm khám, thực hiện các xét nghiệm cần thiết và xác định chính xác nguyên nhân nhằm can thiệp điều trị kịp thời.

Điều quan trọng là không được tự ý cho trẻ dùng thuốc nếu chưa có chỉ định từ nhân viên y tế, cũng như không nên sử dụng các bài thuốc dân gian như cho uống lá cây. Việc chậm trễ trong đưa trẻ đến bệnh viện có thể làm tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn, gây nguy hiểm đến tính mạng và dễ để lại những tổn thương thần kinh không hồi phục do điều trị muộn.

Bài viết về chủ đề dấu hiệu trẻ bị viêm màng não đã khép lại. Việc nhận diện dấu hiệu trẻ bị viêm màng não ngay từ giai đoạn đầu sẽ giúp phụ huynh có thể can thiệp kịp thời, giảm thiểu nguy cơ biến chứng và tử vong. Bên cạnh đó hiện nay, bệnh viêm màng não ở trẻ có thể được phòng tránh hiệu quả nhờ tiêm phòng vắc xin. 

Có nhiều loại vắc xin phòng viêm màng não, bao gồm:

• Vắc xin phòng viêm màng não do vi khuẩn Hib như: 
  • Infanrix Hexa: Vắc xin 6 trong 1;
  • Hexaxim: Vắc xin 6 trong 1;
  • Vắc xin Quimi-Hib.
• Vắc xin phòng phế cầu khuẩn như vắc xin Synflorix, vắc xin Prevenar 13, Vaxneuvance (PCV15), vắc xin Pneumovax 23.
• Vắc xin phòng não mô cầu khuẩn như: 
  • Vắc xin Menactra: Phòng viêm màng não mô cầu nhóm A, C, Y, W-135;
  • Vắc xin Va-Mengoc-BC: Phòng viêm màng não mô cầu nhóm B và C;
  • Vắc xin Bexsero: Vắc xin thế hệ mới phòng viêm màng não mô cầu nhóm B.

Đặc biệt, khi tiêm phòng tại Trung tâm Tiêm chủng Long Châu, bạn sẽ hoàn toàn yên tâm với quy trình bảo quản nghiêm ngặt, cơ sở vật chất hiện đại và đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm, luôn sẵn sàng tư vấn và chăm sóc tận tình. Với mức giá minh bạch và các chương trình ưu đãi hấp dẫn, Trung tâm Tiêm chủng Long Châu chính là lựa chọn lý tưởng để bảo vệ sức khỏe cho bạn và gia đình một cách an toàn và hiệu quả.