Đã quan hệ rồi có nên tiêm vắc xin HPV không?

Nhiều người nghĩ rằng chỉ nên tiêm vắc xin HPV trước khi quan hệ tình dục thì mới có hiệu quả. Tuy nhiên, theo khuyến nghị từ CDC và WHO, người đã có quan hệ vẫn hoàn toàn có thể tiêm vắc xin HPV để bảo vệ sức khỏe lâu dài.

Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ vì sao việc tiêm ngừa HPV sau khi quan hệ vẫn cần thiết, ai nên tiêm và tiêm ở đâu uy tín, an toàn.

Nhiều nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng, vắc xin HPV đạt hiệu quả cao nhất khi được tiêm trước khi có tiếp xúc, quan hệ tình dục, tuy nhiên điều đó không đồng nghĩa với việc tiêm vắc xin ngừa HPV sau khi quan hệ là vô ích. Trên thực tế, hầu hết người trưởng thành chỉ nhiễm một hoặc một vài chủng HPV, trong khi các vắc xin hiện nay (như Gardasil 9) có thể bảo vệ cơ thể khỏi tới 9 chủng virus khác nhau, thậm chí là bao gồm cả những chủng có nguy cơ gây ung thư cao nhất.

Một điều rất quan trọng nữa là, nhờ có hiệu quả của vắc xin ngừa HPV trong việc ngăn chặn  tình trạng tái nhiễm, nhiễm dai dẳng HPV, vì đây mới là nguy cơ xảy ra các hệ lụy liên quan tới gánh nặng bệnh tật, cũng như biến chứng, hậu quả nguy hiểm của các nhóm bệnh ung thư mà HPV có thể gây ra cho mỗi chúng ta.

Một lợi ích khác của việc tiêm sau khi đã có quan hệ là giúp hạn chế lây truyền HPV, gián tiếp bảo vệ cho bạn tình, đặc biệt với những người có nhiều mối quan hệ tình dục (bạn tình) khác nhau trong đời. Mặc dù không có xét nghiệm nào giúp xác định chính xác tất cả chủng HPV mà cơ thể từng tiếp xúc, nhưng với tỷ lệ bao phủ cao của các vắc xin ngừa HPV hiện nay, tiêm phòng vẫn là lựa chọn  tốt nhất nhằm chủ động bảo vệ sức khỏe nói chung, cũng như sức khỏe sinh sản nói riêng.

Ngoài ra, việc tiêm phòng sau khi đã quan hệ còn giúp tạo ra miễn dịch đặc hiệu trước khi cơ thể có nguy cơ tiếp xúc với các chủng HPV khác trong tương lai. Vắc xin hoạt động bằng cách kích thích hệ miễn dịch sinh ra miễn dịch đặc hiệu, bền vững hơn miễn dịch do nhiễm tự nhiên mang lại, từ đó giúp cơ thể nhận diện, trung hòa và đào thải, tiêu diệt mầm bệnh là virus HPV. 

Đặc biệt, ở những người có đời sống tình dục chưa quá phức tạp (ít bạn tình hoặc vừa bắt đầu quan hệ), khả năng đã nhiễm toàn bộ các chủng HPV có trong vắc xin là rất thấp. Vì vậy, tiêm vắc xin ngừa HPV vẫn đảm bảo mang lại hiệu quả bảo vệ toàn diện hơn so với việc không tiêm.

Việc xét nghiệm trước tiêm không được khuyến nghị rộng rãi vì lý do chi phí cao, đòi hỏi kĩ thuật, cơ sở hạ tầng vật chất phòng xét nghiệm cao cấp, và đây là những xét nghiệm không phổ cập, thường quy. Như khuyến cáo của CDC Hoa kỳ và WHO, việc tiêm phòng HPV không phụ thuộc vào kết quả xét nghiệm hay tiền sử quan hệ tình dục, mà nên được cân nhắc dựa trên độ tuổi, tình trạng sức khỏe, hành vi, hoạt động tình dục và mong muốn phòng ngừa bệnh lâu dài.

Vì vậy, nếu bạn đang ở độ tuổi tiêm chủng hoặc chưa từng tiêm đầy đủ, hãy xem đây là cơ hội để chủ động bảo vệ bản thân, bất kể đã từng quan hệ tình dục.

Tiêm vắc xin HPV được xem là biện pháp phòng ngừa chủ động giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến virus HPV, trong đó có các bệnh ung thư cổ tử cung, hậu môn, dương vật, hầu họng… và sùi mào gà (u nhú) sinh dục. Thời điểm lý tưởng để tiêm là trước khi có hành vi quan hệ tình dục, vì khi đó cơ thể chưa từng tiếp xúc với virus HPV nên hiệu quả bảo vệ là cao nhất.

Tuy nhiên, điều đó không đồng nghĩa rằng người trưởng thành đã từng quan hệ không nên tiêm. Ngược lại, nếu chưa có phơi nhiễm với tất cả các chủng HPV có trong vắc xin, tiêm phòng vẫn mang lại hiệu quả bảo vệ đáng kể, theo khuyến cáo từ CDC Hoa kỳ và WHO.

Lịch tiêm vắc xin HPV theo độ tuổi:

Với vắc xin ngừa 9 tuýp HPV (Gardasil 9), cả nam và nữ đều có chỉ định tiêm vắc xin HPV. Nam giới được khuyến cáo tiêm để giảm nguy cơ ung thư hậu môn, hầu họng, các loại u nhú, sùi sinh dục và gián tiếp bảo vệ bạn tình bằng việc hạn chế lây nhiễm HPV. Theo nghiên cứu từ Journal of Infectious Diseases, việc tiêm ngừa HPV ở nam giới còn giúp gián tiếp giảm gánh nặng bệnh tật do HPV trong cộng đồng.

Việc lựa chọn tiêm phòng, ngừa bệnh do HPV muộn không phải là vô nghĩa. Nhiều người trong độ tuổi trưởng thành vẫn chưa từng nhiễm toàn bộ các chủng virus HPV hiện hữu, có trong vắc xin, nên tiêm càng sớm càng tốt khi còn nằm trong nhóm tuổi được hưởng lợi.

Tất cả những người tiêm vắc xin HPV đều có thể sinh hoạt bình thường sau tiêm. Một số trường hợp có thể cảm thấy mỏi người, đau tại chỗ tiêm hoặc sốt nhẹ. Đây là những phản ứng miễn dịch bình thường, sẽ bình phục hoàn toàn sau một vài ngày, và không để lại di chứng cũng như không ảnh hưởng lâu dài tới sức khỏe.

Sau tiêm, không cần kiêng quan hệ, nhưng nếu có cảm giác mệt, nên nghỉ ngơi vài hôm. Điều quan trọng nhất là thực hiện tiêm đúng và đủ số mũi vắc xin theo lịch khuyến cáo để đạt hiệu quả tối ưu.

Ngoài ra, vắc xin HPV có thể tiêm cùng lúc, đồng thời với các vắc xin khác như vắc xin viêm gan B, uốn ván…, nếu được bác sĩ khám sàng lọc chỉ định.

Việc đã có quan hệ tình dục không phải là rào cản trong việc tiêm vắc xin HPV. Ngược lại, tiêm sau khi đã quan hệ vắc xin ngừa HPV vẫn phát huy hiệu quả giúp phòng ngừa nhiều chủng HPV gây bệnh mà bạn chưa từng tiếp xúc. Chủ động bảo vệ cơ thể khỏi các nguy cơ như ung thư cổ tử cung, ung thư hậu môn, ung thư hầu họng, sùi mào gà… là điều nên làm ở mọi độ tuổi, đặc biệt là trong thời đại tỷ lệ nhiễm HPV ngày càng phổ biến.