Ung thư hậu môn: Triệu chứng, nguyên nhân và phương pháp phòng ngừa

Tìm hiểu chung về bệnh ung thư hậu môn

Ung thư hậu môn xảy ra khi các tế bào ác tính phát triển trong mô của hậu môn, phần cuối cùng của ruột già nằm bên dưới trực tràng, nơi phân được thải ra ngoài cơ thể. Cấu trúc của hậu môn bao gồm một phần được hình thành từ lớp da bên ngoài cơ thể và một phần từ lớp niêm mạc ruột. Hoạt động đóng mở hậu môn để tống xuất phân ra khỏi cơ thể được điều khiển bởi cơ vòng hậu môn, một cơ quan quan trọng trong chức năng bài tiết.

Triệu chứng bệnh ung thư hậu môn

Những dấu hiệu và triệu chứng của ung thư hậu môn

Các triệu chứng phổ biến của ung thư hậu môn có thể kể đến như:

• Đi đại tiện ra máu;

• Ngứa hoặc khó chịu xung quanh hậu môn;

• Đau hoặc cảm giác căng tức quanh hậu môn;

• Xuất hiện các búi hoặc khối, dễ nhầm với bệnh trĩ;

• Thay đổi thói quen đại tiện;

• Phân có hình dạng nhỏ hẹp bất thường;

• Rỉ dịch từ hậu môn;

• Nổi hạch ở bẹn hoặc vùng hậu môn.

Những triệu chứng này cũng có thể gặp trong các bệnh lý khác như trĩ, mụn cóc hậu môn hoặc nứt hậu môn. Tuy nhiên, nếu bạn gặp bất kỳ dấu hiệu nào trên, cần nhanh chóng đến gặp bác sĩ để kiểm tra và loại trừ khả năng ung thư hậu môn.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh ung thư hậu môn

Các biến chứng liên quan đến ung thư hậu môn chủ yếu xuất phát từ quá trình điều trị, bao gồm:

• Tác dụng phụ của xạ trị, như viêm da hoặc tổn thương mô xung quanh;

• Tác dụng phụ của hóa trị, như buồn nôn, mệt mỏi và suy giảm miễn dịch;

• Giảm ham muốn tình dục;

• Rối loạn chức năng tiêu hóa, bao gồm tiêu chảy hoặc táo bón kéo dài;

• Viêm hậu môn;

• Chảy máu hậu môn dai dẳng;

• Biến chứng từ phẫu thuật, như vết mổ, lỗ rò hoặc nhiễm trùng vùng hậu môn.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào kể trên, hãy đến gặp bác sĩ để được thăm khám và tư vấn kịp thời. Việc chẩn đoán và điều trị sớm không chỉ giúp kiểm soát bệnh hiệu quả mà còn giảm thiểu nguy cơ biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Nguyên nhân gây bệnh ung thư hậu môn

Ung thư hậu môn xảy ra khi các tế bào bị đột biến gen, dẫn đến sự phát triển bất thường và không kiểm soát. Những tế bào này không chết theo chương trình tự nhiên mà tiếp tục nhân lên, tạo thành khối u. Một trong những nguyên nhân phổ biến là nhiễm virus HPV (Human Papillomavirus), loại virus lây truyền qua đường tình dục và có mối liên hệ mật thiết với nhiều trường hợp ung thư hậu môn.

Ung thư hậu môn hình thành khi các tế bào phát triển không kiểm soát trong khu vực hậu môn, dẫn đến sự xuất hiện của khối u. Có hai loại ung thư hậu môn chính, phân biệt dựa trên vị trí và loại tế bào khởi phát:

• Ung thư biểu mô tế bào vảy: Loại ung thư này phát triển từ các tế bào vảy, là các tế bào phẳng lót trong lòng ống hậu môn, nơi nối trực tràng với bên ngoài cơ thể. Dưới kính hiển vi, các tế bào vảy có hình dạng giống vảy cá. Đây là loại ung thư phổ biến nhất ở hậu môn.

• Ung thư biểu mô tuyến: Loại ung thư này xuất phát từ các tế bào tuyến nằm ở vùng chuyển tiếp, nơi ống hậu môn nối liền với trực tràng. Các tế bào tuyến có nhiệm vụ sản xuất chất nhầy giúp phân di chuyển dễ dàng qua hậu môn. Khoảng 3-9% các trường hợp ung thư hậu môn thuộc loại này.

Nguy cơ mắc bệnh ung thư hậu môn

Nhiều yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư hậu môn, bao gồm:

• Nhiễm virus HPV: Nhiều nghiên cứu đã khẳng định rằng một số type virus HPV, đặc biệt là HPV16, có liên quan chặt chẽ đến nguy cơ ung thư hậu môn. Virus này cũng được phát hiện trong các bệnh ung thư khác như ung thư cổ tử cung và một số ung thư vùng đầu, cổ.

• Tiền sử mắc các bệnh ung thư khác: Người từng mắc các loại ung thư liên quan đến HPV có nguy cơ cao hơn phát triển ung thư hậu môn. Ở phụ nữ, các yếu tố nguy cơ bao gồm ung thư cổ tử cung, ung thư âm đạo hoặc có tiền sử tổn thương tiền ung ở cổ tử cung. Nam giới bị ung thư dương vật cũng thuộc nhóm nguy cơ cao.

• HIV: Những người nhiễm HIV có nguy cơ mắc ung thư hậu môn cao hơn so với người không nhiễm, do ảnh hưởng của virus này lên hệ miễn dịch.

• Suy giảm miễn dịch: Người có hệ thống miễn dịch suy yếu, chẳng hạn như bệnh nhân AIDS hoặc những người sử dụng thuốc ức chế miễn dịch sau khi ghép tạng, dễ mắc bệnh hơn.

• Hoạt động tình dục: Quan hệ tình dục với nhiều bạn tình làm tăng khả năng phơi nhiễm với virus HPV, từ đó tăng nguy cơ mắc bệnh.

• Giới tính: Ung thư hậu môn phổ biến hơn ở phụ nữ so với nam giới. Tuy nhiên, ở nam giới Mỹ gốc Phi dưới 60 tuổi, bệnh lại phổ biến hơn.

• Tuổi tác: Nguy cơ mắc ung thư hậu môn tăng dần theo độ tuổi.

• Hút thuốc lá: Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc nhiều loại ung thư, bao gồm cả ung thư hậu môn, do tác động tiêu cực của các chất độc hại trong thuốc lá lên tế bào và hệ miễn dịch.

Phương pháp chẩn đoán và điều trị ung thư hậu môn

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán ung thư hậu môn

Bác sĩ có thể sử dụng các phương pháp thăm khám và cận lâm sàng sau đây để chẩn đoán ung thư hậu môn:

• Thăm khám lâm sàng và tiền sử bệnh: Bác sĩ sẽ kiểm tra sức khỏe tổng quát, tập trung vào các dấu hiệu bất thường như khối u hoặc thay đổi bất thường ở vùng hậu môn. Hỏi về tiền sử bệnh, thói quen sinh hoạt, và các phương pháp điều trị từng áp dụng trước đó.

• Thăm khám hậu môn - trực tràng: Sử dụng ngón tay đã đeo găng và bôi trơn để kiểm tra các khối u hoặc bất thường trong lòng hậu môn và trực tràng.

• Nội soi hậu môn - trực tràng: Sử dụng một ống nội soi ngắn có đèn và camera để quan sát trực tiếp vùng hậu môn và trực tràng nhằm phát hiện các tổn thương.

• Siêu âm hậu môn hoặc nội soi siêu âm: Đưa đầu dò siêu âm vào hậu môn - trực tràng để tạo hình ảnh chi tiết của các mô và cơ quan lân cận, giúp đánh giá mức độ xâm lấn của khối u.

• Sinh thiết: Lấy mẫu mô từ khu vực nghi ngờ để phân tích dưới kính hiển vi nhằm xác định sự hiện diện của tế bào ung thư.

Phương pháp điều trị ung thư hậu môn hiệu quả

Lựa chọn phương pháp điều trị ung thư hậu môn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm:

• Kích thước khối u;

• Giai đoạn phát triển của ung thư;

• Mức độ di căn (nếu có);

• Độ tuổi và tình trạng sức khỏe tổng thể của người bệnh.

Các phương pháp điều trị chính bao gồm:

• Phẫu thuật: Thường được áp dụng để loại bỏ khối u, đặc biệt trong trường hợp ung thư ở giai đoạn sớm.

• Hóa trị: Sử dụng thuốc để tiêu diệt tế bào ung thư, có thể kết hợp với xạ trị để tăng hiệu quả.

• Xạ trị: Sử dụng tia bức xạ để phá hủy tế bào ung thư, thường được áp dụng trong trường hợp khối u chưa di căn hoặc kết hợp với hóa trị trong các giai đoạn tiến triển.

Chế độ sinh hoạt và phòng ngừa ung thư hậu môn

Những thói quen sinh hoạt giúp hạn chế diễn tiến của ung thư hậu môn

Chế độ sinh hoạt:

Chế độ sinh hoạt hợp lý đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị và nâng cao chất lượng cuộc sống của người bệnh ung thư hậu môn. Dưới đây là một số khuyến nghị chung:

• Luyện tập thể dục thường xuyên: Tham gia các hoạt động thể thao nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, bơi lội hoặc đạp xe để duy trì sức khỏe tổng thể.

• Kiểm soát cân nặng: Kết hợp chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục đều đặn để ngăn ngừa béo phì, một yếu tố làm tăng nguy cơ biến chứng.

• Hạn chế rượu và thuốc lá: Tránh uống rượu và hút thuốc lá vì chúng có thể làm tăng nguy cơ ung thư và các bệnh lý khác.

• Điều trị các bệnh lý đi kèm: Quản lý tốt các bệnh lý khác như đái tháo đường hay tăng huyết áp để giảm nguy cơ biến chứng.

• Thực hiện xét nghiệm định kỳ: Đi khám bác sĩ thường xuyên để theo dõi tình trạng sức khỏe và phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.

Chế độ dinh dưỡng:

Chế độ ăn uống cân bằng là một phần quan trọng trong hỗ trợ điều trị ung thư hậu môn. Một số lời khuyên dinh dưỡng bao gồm:

• Ăn nhiều rau quả tươi: Rau quả giàu chất dinh dưỡng và chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương và giảm nguy cơ tái phát ung thư. Nên tiêu thụ ít nhất 5 phần rau quả mỗi ngày.

• Tăng cường protein: Protein cần thiết cho việc tái tạo tế bào và tăng cường miễn dịch. Nguồn protein tốt bao gồm thịt gà, cá, trứng, đậu, hạt, sữa và các sản phẩm từ sữa.
• Hạn chế chất béo: Giảm tiêu thụ thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn và đồ chiên rán để hạn chế nguy cơ béo phì.
• Bổ sung chất xơ: Chất xơ hỗ trợ sức khỏe đường ruột và ngăn ngừa táo bón. Nguồn chất xơ tốt bao gồm ngũ cốc nguyên hạt, rau củ, trái cây và hạt.
• Uống đủ nước: Uống đủ nước để cơ thể luôn được cung cấp độ ẩm cần thiết, hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn.

Phương pháp phòng ngừa ung thư hậu môn hiệu quả

Phương pháp phòng ngừa đặc hiệu:

Tiêm vắc xin HPV là một biện pháp hiệu quả để phòng ngừa ung thư hậu môn. Các loại vắc xin như Gardasil 4 và Gardasil 9 đã được chứng minh có khả năng bảo vệ chống lại các chủng HPV nguy cơ cao. Gardasil 4 giúp bảo vệ trước 4 chủng HPV (6, 11, 16, 18), trong đó HPV 16 và 18 là nguyên nhân chính gây ung thư hậu môn. Gardasil 9 mở rộng phạm vi bảo vệ lên 9 chủng HPV, bao gồm các chủng nguy cơ cao khác. Việc tiêm vắc xin được khuyến nghị cho cả nam và nữ trong độ tuổi từ 9-26, đặc biệt nên thực hiện trước khi bắt đầu quan hệ tình dục để đạt hiệu quả tối ưu. Để được tư vấn chi tiết và đặt lịch tiêm phòng, bạn có thể liên hệ với Trung tâm Tiêm chủng Long Châu ngay hôm nay.

Phòng ngừa không đặc hiệu:

• Quan hệ tình dục an toàn: Sử dụng bao cao su khi quan hệ để giảm nguy cơ lây nhiễm HPV.

• Tránh hút thuốc lá: Bỏ thuốc lá giúp giảm nguy cơ mắc ung thư và nhiều bệnh lý khác.

• Theo dõi sức khỏe: Đi khám bác sĩ nếu có bất kỳ thay đổi nào ở vùng hậu môn, ngay cả khi những triệu chứng đó không rõ ràng. Những người thuộc nhóm nguy cơ cao, chẳng hạn như nhiễm HPV, nên cân nhắc khám sàng lọc ung thư hậu môn định kỳ.