Chọc hút trứng là gì? Quy trình thực hiện và lưu ý quan trọng

Nhiều cặp vợ chồng khi lựa chọn phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) thường nghe tới thuật ngữ “chọc hút trứng” nhưng chưa rõ kỹ thuật này thực sự là gì và ảnh hưởng như thế nào tới quá trình. Việc hiểu rõ từ đầu sẽ giúp bạn chuẩn bị tốt hơn về cả kỹ thuật và tâm lý, vì mỗi bước đều có ý nghĩa quan trọng trong hành trình tìm kiếm cơ hội làm cha mẹ.

Chọc hút trứng là gì?

Chọc hút trứng (egg retrieval) là thủ thuật lấy các trứng trưởng thành từ buồng trứng của người phụ nữ, dưới hướng dẫn siêu âm đầu dò âm đạo, sau khi đã kích thích buồng trứng. Kỹ thuật này là một phần quan trọng của phương pháp Thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) hoặc tiêm tinh trùng vào noãn (ICSI). Việc thu trứng giúp bác sĩ có noãn để kết hợp với tinh trùng, tạo thành phôi.

Sau khi người phụ nữ được kích thích buồng trứng bằng thuốc và tiêm mũi “trưởng thành noãn” (hCG hoặc tương đương), thủ thuật sẽ tiến hành khoảng 34 - 38 giờ sau tiêm. Thời điểm này cực kỳ quan trọng vì trứng đã đạt độ chín tối ưu, sẵn sàng cho quá trình thụ tinh.

Về mặt kỹ thuật, chọc hút trứng được thực hiện trong phòng mổ vô trùng, với hệ thống siêu âm hiện đại giúp bác sĩ quan sát rõ từng nang noãn. Mỗi nang noãn chứa một trứng trưởng thành sẽ được hút dịch và lấy trứng bằng kim chuyên dụng. Số lượng trứng thu được thường dao động từ 5 - 25 trứng, tùy thuộc vào độ tuổi, dự trữ buồng trứng, đáp ứng thuốc kích thích và phác đồ điều trị. Ở người trẻ, dự trữ buồng trứng tốt, có thể thu được trên 15 trứng. Điểm đặc biệt là toàn bộ quy trình chỉ kéo dài 15 - 20 phút nhưng lại quyết định chất lượng phôi thai sau này. Vì vậy, việc nắm rõ chọc hút trứng là gì sẽ giúp bạn phối hợp tốt hơn với ekip y tế.

Quy trình chọc hút trứng

Quy trình chọc hút trứng giữ vai trò quan trọng trong quá trình thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), đòi hỏi chuẩn bị kỹ lưỡng và thực hiện trong điều kiện an toàn tuyệt đối.

Trước khi thực hiện

Chuẩn bị là yếu tố then chốt để chọc hút trứng diễn ra suôn sẻ. Thông thường, giai đoạn này bắt đầu từ 9 - 12 ngày trước thủ thuật:

• Kích thích buồng trứng: Sử dụng thuốc tiêm (FSH, HMG hoặc kết hợp) để kích thích nhiều nang noãn phát triển cùng lúc. Bác sĩ sẽ theo dõi bằng siêu âm và xét nghiệm máu định kỳ.
• Tiêm mũi trưởng thành noãn: Thường là hCG hoặc GnRH agonist, được tiêm khi nang noãn đạt kích thước 17 - 20 mm.
• Nhịn ăn uống: Từ nửa đêm hoặc ít nhất 6 - 8 giờ trước thủ thuật để giảm nguy cơ biến chứng khi gây mê.
• Các lưu ý cá nhân: Trước khi chọc hút trứng, không trang điểm, dùng nước hoa hay sơn móng tay, đi cùng người thân để hỗ trợ di chuyển và báo cho bác sĩ nếu đang dùng thuốc loãng máu, dị ứng thuốc mê hoặc có bệnh lý.

Khi thực hiện thủ thuật

Chọc hút trứng được tiến hành vào buổi sáng sớm, trong phòng mổ vô trùng:

• Gây mê/tê: Thường dùng gây mê tĩnh mạch để bệnh nhân ngủ nhẹ, không đau. Một số trường hợp chỉ cần gây tê tại chỗ.
• Siêu âm đầu dò âm đạo: Bác sĩ đưa đầu dò vào âm đạo, quan sát buồng trứng trên màn hình.
• Hút trứng: Kim hút dài 35 cm, đường kính nhỏ được luồn qua thành âm đạo, vào buồng trứng. Mỗi nang noãn được hút dịch và trứng bằng áp lực âm. Sau khi hút, trứng được chuyển vào ống nghiệm chứa môi trường nuôi cấy
• Thời gian: 15 - 20 phút, tùy số lượng nang noãn.
• Sau hút: Bệnh nhân được chuyển vào phòng hồi sức, theo dõi huyết áp, nhịp tim, tình trạng tỉnh táo trong 1 - 2 giờ.

Sau thủ thuật 

Giai đoạn hậu chọc hút trứng cần được chăm sóc kỹ lưỡng để giảm biến chứng và chuẩn bị cho bước chuyển phôi:

Triệu chứng thường gặp:

• Đau bụng dưới và vùng chậu nhẹ (giảm sau 1 - 2 ngày);
• Đầy hơi, chướng bụng do khí CO2 từ siêu âm;
• Ra huyết âm đạo ít (giống kinh nguyệt nhẹ).

Cách chăm sóc tại nhà:

• Nghỉ ngơi ít nhất 24 giờ, tránh vận động mạnh;
• Không tự lái xe do ảnh hưởng thuốc mê;
• Uống đủ 2 - 2.5 lít nước/ngày, ăn thức ăn dễ tiêu (súp, cháo, rau củ);
• Dùng thuốc giảm đau theo chỉ định.

Dấu hiệu bất thường cần đến viện ngay:

• Đau bụng dữ dội, tăng dần;
• Chảy máu nhiều, thấm nhiều hơn 2 băng vệ sinh/giờ;
• Sốt trên 38°C, buồn nôn kéo dài;
• Khó thở, tím tái.

Lợi ích và rủi ro khi quyết định chọc hút trứng

Quyết định chọc hút trứng là bước quan trọng trong hành trình IVF. Việc hiểu rõ cả lợi ích và rủi ro giúp bạn chuẩn bị tâm lý và sức khỏe tốt hơn trước khi thực hiện.

Lợi ích chính

Chọc hút trứng mang lại nhiều giá trị vượt trội trong hành trình IVF:

• Tăng số lượng trứng: Một chu kỳ tự nhiên chỉ rụng 1 trứng, nhưng kích thích có thể thu 10 - 15 trứng, tăng cơ hội tạo phôi.
• Lựa chọn chất lượng: Bác sĩ phôi học sẽ đánh giá hình thái trứng, chọn noãn tốt nhất để thụ tinh.
• Tối ưu tỷ lệ thành công: Nhiều phôi tốt, tăng khả năng chuyển phôi thành công và trữ đông phôi dự phòng.
• Hỗ trợ chẩn đoán di truyền: Có thể làm PGS/PGD để sàng lọc bệnh lý di truyền trước chuyển phôi.

Rủi ro và biến chứng có thể gặp

Dù là thủ thuật an toàn (tỷ lệ biến chứng ít hơn 1%), vẫn có thể gặp một số rủi ro:

• Đau và khó chịu: Sau chọc hút trứng, nhiều người có thể cảm thấy đau vùng chậu hoặc đầy hơi nhẹ, thường tự hết sau vài ngày mà không cần can thiệp đặc biệt.
• Xuất huyết: Ra huyết âm đạo nhẹ là hiện tượng khá phổ biến. Tuy nhiên, nếu có chảy máu nhiều hoặc đau bụng dữ dội, có thể nghi ngờ tổn thương mạch máu và cần báo bác sĩ ngay.
• Nhiễm trùng: Nguy cơ nhiễm trùng rất thấp, đặc biệt khi thủ thuật được thực hiện tại cơ sở y tế uy tín, đảm bảo vô khuẩn.
• Hội chứng quá kích buồng trứng (OHSS): Một số trường hợp có thể gặp triệu chứng quá kích buồng trứng như bụng trướng, đầy hơi, khó thở, cần được theo dõi sát và xử lý kịp thời nếu trở nặng.
• Biến chứng gây mê: Hiếm gặp, nhưng có thể xảy ra buồn nôn, chóng mặt hoặc dị ứng thuốc sau khi gây mê hoặc gây tê.

Những lưu ý quan trọng khi chọc hút trứng

Để thủ thuật đạt hiệu quả tối ưu, bạn cần ghi nhớ những điểm sau:

• Chọn cơ sở uy tín: Ưu tiên bệnh viện hoặc phòng khám có phòng lab IVF đạt chuẩn ISO 15189, công bố rõ tỷ lệ thành công và có đội ngũ bác sĩ trên 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực hỗ trợ sinh sản.
• Hiểu rõ tình trạng bản thân: Theo dõi dự trữ buồng trứng (AMH, AFC) và xem xét các bệnh lý như lạc nội mạc tử cung, u xơ, buồng trứng đa nang vì có thể ảnh hưởng đến số lượng và chất lượng trứng.
• Thảo luận kế hoạch với bác sĩ: Trao đổi chi tiết về số trứng kỳ vọng, phương án thụ tinh (IVF hay ICSI), thời điểm chuyển phôi (tươi hay trữ phôi) và chi phí từng bước để chủ động trong quá trình điều trị.
• Chuẩn bị thể trạng và tâm lý: Duy trì giấc ngủ đủ 7 - 8 tiếng/ngày, duy trì chế độ ăn giàu protein, rau xanh, trái cây tươi. Giảm căng thẳng bằng yoga hoặc thiền nhẹ, và có người thân đồng hành để được hỗ trợ tinh thần tốt nhất.

Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ chọc hút trứng là gì, quy trình thực hiện và những điều cần chuẩn bị. Đây là bước quan trọng quyết định thành công của IVF. Hãy luôn lựa chọn cơ sở uy tín và tuân thủ hướng dẫn bác sĩ để hành trình làm cha mẹ diễn ra an toàn, hiệu quả nhất.