Chiều cao của trẻ từ 10 đến 18 tuổi và các yếu tố ảnh hưởng chiều cao

Chiều cao không chỉ là yếu tố di truyền mà còn là chỉ số sức khỏe, phản ánh chế độ dinh dưỡng, vận động và lối sống của trẻ. Trong độ tuổi dậy thì - thường diễn ra từ 10 đến 18 tuổi - cơ thể trẻ có thể đạt tốc độ tăng trưởng chiều cao từ 8 - 12 cm/năm, nếu được chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, nhiều bậc phụ huynh vẫn chưa nắm được cụ thể về mức chiều cao lý tưởng cho từng độ tuổi cũng như các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình phát triển này. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác và khoa học giúp cha mẹ hiểu rõ và đồng hành cùng con trong giai đoạn phát triển chiều cao quan trọng.

Chiều cao của trẻ từ 10 đến 18 tuổi chuẩn theo bảng WHO

Từ 10 - 18 tuổi, trẻ bước vào giai đoạn dậy thì với sự tăng trưởng vượt bậc về chiều cao. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trong giai đoạn này, trẻ có thể tăng từ 5 - 10cm mỗi năm, tùy thuộc vào giới tính và yếu tố cá nhân. Bé gái thường bắt đầu dậy thì sớm hơn, từ 10 - 16 tuổi, trong khi bé trai từ 12 - 18 tuổi. 

Chiều cao trung bình của trẻ Việt Nam ở độ tuổi 10 là khoảng 140cm, tăng lên khoảng 165cm (bé trai) và 160cm (bé gái) ở tuổi 15. Đến 18 tuổi, chiều cao trung bình đạt khoảng 175cm (bé trai) và 165cm (bé gái). 

Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng chiều cao không đồng đều trong suốt giai đoạn này. Giai đoạn tăng trưởng mạnh nhất thường diễn ra trong 2 - 3 năm đầu của tuổi dậy thì. Sau đó, tốc độ tăng trưởng chậm lại và thường kết thúc vào khoảng 18 tuổi.

Dưới đây là bảng chiều cao của trẻ từ 10 đến 18 tuổi do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) công bố, tính theo đơn vị cm, giúp phụ huynh dễ dàng theo dõi và so sánh sự phát triển của con mình:

Bảng chiều cao theo WHO cho bé trai từ 10 đến 18 tuổi (cm):

Bảng chiều cao theo WHO cho bé gái từ 10 đến 18 tuổi (cm):

Các yếu tố ảnh hưởng đến chiều cao của trẻ trong giai đoạn 10 - 18 tuổi

Chiều cao của trẻ không chỉ do di truyền quyết định mà còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác trong suốt quá trình phát triển, đặc biệt là từ 10 đến 18 tuổi - giai đoạn dậy thì và hậu dậy thì. Đây là thời điểm cơ thể có sự thay đổi mạnh mẽ về nội tiết tố, chuyển hóa và cấu trúc xương. Nếu không được chăm sóc đúng cách, trẻ có thể bỏ lỡ cơ hội đạt được chiều cao lý tưởng. Để hiểu rõ hơn, cha mẹ cần nắm được những yếu tố chính ảnh hưởng đến sự phát triển chiều cao của con trong giai đoạn này.

Di truyền (60 – 80%)

Yếu tố di truyền từ bố mẹ quyết định khoảng 60 – 80% tiềm năng chiều cao của trẻ. Tuy nhiên, đây không phải yếu tố duy nhất.

Dinh dưỡng (32%)

Chế độ ăn là yếu tố quan trọng hàng đầu ảnh hưởng đến chiều cao. Trẻ cần được bổ sung đầy đủ:

• Protein: Thịt, trứng, cá, sữa - giúp xây dựng mô cơ và xương.
• Canxi và Vitamin D3: Hỗ trợ cấu trúc và khoáng hóa xương.
• Kẽm, Magie, Vitamin K2: Tham gia quá trình chuyển hóa và hỗ trợ phát triển hệ xương.

Vận động thể chất (20%)

Tập thể dục, đặc biệt là các môn như bơi lội, bóng rổ, nhảy dây, xà đơn, giúp kích thích hormone tăng trưởng và kéo giãn cột sống.

Giấc ngủ và nội tiết tố (15%)

Trẻ cần ngủ đủ 8 - 10 tiếng mỗi ngày, đặc biệt từ 22h - 2h sáng là "khung giờ vàng" để tuyến yên tiết hormone tăng trưởng nhiều nhất.

Môi trường sống, tâm lý, bệnh lý mạn tính (10%)

Trẻ sống trong môi trường căng thẳng, ít vận động hoặc mắc bệnh tiêu hóa, còi xương, dậy thì sớm… cũng dễ bị hạn chế chiều cao.

Dấu hiệu nhận biết trẻ đang tăng trưởng chiều cao tốt:

• Trẻ có tốc độ tăng trưởng bình quân 5 - 8cm/năm trước dậy thì.
• Trong giai đoạn dậy thì, tốc độ có thể tăng 8 - 12cm/năm.
• Trẻ ăn ngon, ngủ sâu, thể lực tốt và không có dấu hiệu mệt mỏi hay chậm lớn.
• Da dẻ hồng hào, xương khớp linh hoạt, thẳng lưng, không gù vẹo.

Cách hỗ trợ trẻ tăng chiều cao hiệu quả từ 10 - 18 tuổi

Trong giai đoạn từ 10 - 18 tuổi, trẻ bước vào thời kỳ phát triển thể chất mạnh mẽ, đặc biệt là chiều cao. Đây cũng là “giai đoạn quan trọng” quyết định đến 80% tiềm năng chiều cao khi trưởng thành. Tuy nhiên, không phải trẻ nào cũng đạt được tốc độ tăng trưởng tối ưu nếu không có sự hỗ trợ đúng cách từ gia đình và môi trường sống. Vì vậy, việc áp dụng các phương pháp khoa học và phù hợp để hỗ trợ trẻ tăng chiều cao trong giai đoạn này là điều vô cùng cần thiết.

Xây dựng chế độ ăn hợp lý

• Đủ 4 nhóm chất: Bột đường - đạm - béo - vitamin và khoáng chất.
• Ưu tiên thực phẩm giàu canxi: Sữa, hải sản nhỏ nguyên vỏ, rau xanh.
• Bổ sung vitamin D3, K2, kẽm, magie theo hướng dẫn của chuyên gia.

Khuyến khích trẻ tập thể thao hàng ngày

• Tập 30 - 60 phút/ngày các môn như bơi, nhảy dây, bóng rổ.
• Tránh ngồi học quá lâu, nên có thời gian nghỉ vận động giữa giờ.

Ngủ đủ giấc, đúng giờ

• Ngủ trước 10h đêm, duy trì giấc ngủ sâu từ 8 - 10 giờ.
• Hạn chế thiết bị điện tử vào buổi tối.

Khám sức khỏe định kỳ

• Theo dõi chiều cao 6 tháng/lần.
• Đo mật độ xương, kiểm tra nội tiết tố nếu nghi ngờ dậy thì sớm hoặc chậm phát triển.

Từ 10 - 18 tuổi là giai đoạn quan trọng quyết định chiều cao khi trưởng thành của trẻ. Việc hiểu rõ bảng chuẩn chiều cao của trẻ từ 10 đến 18 tuổi, nhận diện các yếu tố ảnh hưởng và áp dụng các phương pháp hỗ trợ kịp thời sẽ giúp trẻ phát triển chiều cao tối ưu. Đồng thời, đảm bảo tiêm chủng đầy đủ cũng là cách bảo vệ sức khỏe và tăng trưởng toàn diện cho con. Cha mẹ hãy đồng hành cùng con đúng cách để giúp con chạm tới tầm vóc lý tưởng.

Nếu bạn cần tư vấn thêm về dinh dưỡng và phát triển chiều cao cho trẻ, Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là địa chỉ uy tín và đáng tin cậy. Với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm, chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ và giải đáp mọi thắc mắc của bạn. Để trẻ phát triển toàn diện, việc tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch là điều không thể bỏ qua. Hiện nay, hệ thống Trung tâm Tiêm chủng Long Châu triển khai dịch vụ tiêm chủng an toàn, chất lượng, trong đó có đầy đủ các vắc-xin quan trọng cần tiêm trong độ tuổi 10 - 18 như vắc xin HPV, vắc xin viêm gan B, viêm màng não mô cầu, vắc xin uốn ván - bạch hầu - ho gà, cúm mùa,… Phụ huynh có thể liên hệ trực tiếp Trung tâm Tiêm chủng Long Châu gần nhất hoặc đặt lịch online qua hotline 18006928.