Cách xử lý khi trẻ bị ọc sữa lên mũi như thế nào là đúng?

Trẻ bị ọc sữa lên mũi là hiện tượng khá phổ biến, đặc biệt ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Dù thường gặp nhưng nếu không được xử lý kịp thời và đúng cách, tình trạng này có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như sặc sữa, khó thở, thậm chí ngừng thở. Do đó, việc trang bị kiến thức về cách xử lý khi trẻ bị ọc sữa lên mũi là điều vô cùng cần thiết với mỗi bậc phụ huynh.

Dấu hiệu nhận biết trẻ bị ọc sữa lên mũi

Trẻ bị ọc sữa lên mũi là tình trạng sữa trào ngược từ miệng lên mũi do mối liên thông giữa miệng - họng - mũi còn ngắn và chưa hoàn thiện. Đây là hiện tượng thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, đặc biệt là trong hoặc sau khi bú sữa. Bố mẹ có thể nhận biết hiện tượng này qua những dấu hiệu sau:

• Trẻ ho sặc sụa, tím tái đột ngột khi đang bú hoặc ngay sau bú. Đây là dấu hiệu đặc trưng cho thấy sữa đã đi sai đường vào đường thở.
• Sữa trào ra mũi và miệng, đôi khi lên mũi một cách nhẹ nhàng, không có lực mạnh.
• Trẻ quấy khóc, khó chịu, đau mũi, do sữa làm kích ứng niêm mạc mũi.
• Trạng thái trẻ thay đổi bất thường: có thể trở nên mềm nhũn, co cứng, thậm chí mất ý thức nếu không được xử trí kịp thời.
• Khó thở hoặc ngừng thở, là dấu hiệu nghiêm trọng khi sữa tràn sâu vào khí quản hoặc phế quản, gây tắc nghẽn đường hô hấp.

Việc nhận biết đúng dấu hiệu trẻ bị ọc sữa lên mũi giúp bố mẹ xử trí kịp thời, tránh để xảy ra biến chứng nguy hiểm đến tính mạng trẻ.

Cách xử lý khi trẻ bị ọc sữa lên mũi

Khi trẻ bị ọc sữa lên mũi, đặc biệt là trẻ sơ sinh, phụ huynh cần xử lý nhanh, đúng cách để tránh nguy cơ sặc sữa dẫn đến ngừng thở, ảnh hưởng đến tính mạng. Dưới đây là hướng dẫn cách xử lý khi trẻ bị ọc sữa lên mũi mà bố mẹ nên nắm rõ:

Bước 1: Ngừng bú và giữ trẻ ở tư thế thẳng

Ngay khi phát hiện trẻ có dấu hiệu sặc sữa, hãy ngừng cho trẻ bú ngay lập tức. Đỡ bé ở tư thế thẳng đứng trong vài giây để giúp sữa chảy ngược ra ngoài và trẻ dễ ho hơn. Cần giữ chắc phần đầu và cổ, nhất là với trẻ sơ sinh.

Bước 2: Hút sữa

Nếu trẻ không ho được, không nôn ra sữa và có biểu hiện khó thở, cần nhanh chóng hút sữa từ miệng và mũi để thông đường thở cho bé. Trong tình huống khẩn cấp, phụ huynh có thể dùng miệng hút trực tiếp sữa ra ngoài, thực hiện càng sớm càng tốt.

Khi trẻ bắt đầu khóc trở lại, đó là dấu hiệu cho thấy bé đã thở được bình thường. Sau đó, hãy vệ sinh sạch vùng mũi và miệng bằng khăn mềm hoặc gạc vô trùng để loại bỏ sữa còn sót lại và giúp bé cảm thấy dễ chịu hơn.

Bước 3: Vỗ lưng đúng cách

Trường hợp trẻ vẫn chưa thở được, hãy đặt bé nằm sấp trên cánh tay (đầu hơi thấp hơn thân), dùng bàn tay còn lại khum nhẹ và vỗ đều vào lưng. Lực vừa đủ để kích thích phản xạ ho, tống sữa ra ngoài.

Bước 4: Ấn ngực khi trẻ không phản ứng

Nếu vỗ lưng không hiệu quả, đặt trẻ nằm ngửa, một tay giữ đầu, một tay dùng hai ngón tay ấn nhẹ vào giữa ngực (phần dưới đường nối hai núm vú). Thực hiện liên tục để kích thích hô hấp.

Bước 5: Đưa trẻ đi cấp cứu

Nếu trẻ vẫn không có dấu hiệu thở trở lại, cần lặp lại các bước hút sữa - vỗ lưng - ấn ngực trong khi đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất. Việc sơ cứu cần thực hiện song song với gọi hỗ trợ y tế khẩn cấp.

Với trẻ sơ sinh, thời gian vàng để sơ cứu là 1 - 2 phút đầu tiên. Do đó, việc nắm vững cách xử lý khi trẻ bị ọc sữa lên mũi sẽ giúp cha mẹ kịp thời cứu con khỏi những biến chứng nguy hiểm.

Nguyên nhân khiến trẻ bị ọc sữa lên mũi

Hiểu rõ nguyên nhân gây ọc sữa lên mũi sẽ giúp bố mẹ phòng tránh hiệu quả và chủ động hơn trong cách xử lý khi trẻ bị ọc sữa lên mũi. Một số nguyên nhân thường gặp gồm:

• Cho trẻ bú sai tư thế: Đặt bé nằm ngang khi bú hoặc nằm ngửa ngay sau bú dễ làm sữa trào lên mũi.
• Bú khi đang khóc, cười hoặc hóng chuyện: Lúc này trẻ dễ nuốt sai đường, gây sặc sữa và sữa trào lên mũi.
• Dòng sữa chảy quá nhanh, tia sữa mạnh: Khi sữa mẹ xuống quá nhanh hoặc núm bình sữa quá to khiến bé không kịp nuốt, dễ bị sặc.
• Ép trẻ bú quá no: Khi dạ dày bị đầy nhanh chóng, sữa dễ bị trào ngược lên mũi.
• Trẻ bú quá nhanh vì quá đói: Bé háu ăn có thể nuốt nhiều hơi và sữa cùng lúc, làm tăng nguy cơ nôn trớ, ọc sữa.
• Vừa bú vừa ngủ: Bé không còn phản xạ nuốt tốt khi ngủ, khiến sữa tiếp tục chảy vào miệng rồi trào lên mũi và khí quản.
• Đặt trẻ nằm ngay sau khi bú: Việc đặt trẻ nằm ngửa sau bú mà không cho ợ hơi trước đó có thể khiến sữa bị trào ngược, lên mũi gây sặc.
• Van đóng mở vùng họng chưa hoàn thiện (ở trẻ dưới 6 tháng): Hệ tiêu hóa và hô hấp chưa ổn định nên dễ xảy ra hiện tượng sữa đi sai đường khi bú hoặc thở.

Ọc sữa lên mũi là tình trạng thường gặp ở trẻ sơ sinh nhưng có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được xử lý đúng cách. Vì vậy, bên cạnh việc cho trẻ bú đúng tư thế và kiểm soát lượng sữa phù hợp, cha mẹ cần chủ động tìm hiểu và ghi nhớ cách xử lý khi trẻ bị ọc sữa lên mũi để kịp thời can thiệp trong những tình huống khẩn cấp. Sự bình tĩnh và hiểu biết của bố mẹ chính là "lá chắn" đầu tiên bảo vệ con an toàn trong những năm tháng đầu đời.

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu cung cấp đầy đủ các loại vắc xin thiết yếu cho trẻ theo từng độ tuổi, giúp phòng ngừa hiệu quả nhiều bệnh lý nguy hiểm. Với đội ngũ nhân viên y tế giàu kinh nghiệm, trang thiết bị hiện đại và quy trình tiêm chủng an toàn và khoa học, trung tâm luôn là địa chỉ tin cậy đồng hành cùng bố mẹ trong hành trình chăm sóc và bảo vệ sức khỏe cho con.