Các triệu chứng sau tiêm vắc xin bại liệt

Tiêm vắc xin bại liệt là biện pháp quan trọng giúp bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ mắc bệnh bại liệt, một căn bệnh nguy hiểm có thể gây liệt vĩnh viễn. Tuy nhiên, giống như các loại vắc xin khác, sau khi tiêm trẻ có thể gặp phải một số phản ứng phụ từ nhẹ đến nghiêm trọng. Việc nhận biết các triệu chứng sau tiêm là cần thiết để cha mẹ có thể theo dõi, chăm sóc trẻ đúng cách và xử trí kịp thời nếu có dấu hiệu bất thường.

Các loại vắc xin phòng bệnh bại liệt

Bệnh bại liệt là một căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do virus poliovirus gây ra, có thể dẫn đến liệt không hồi phục, thậm chí tử vong. Nhờ vào sự phát triển của vắc xin, bệnh bại liệt đã được kiểm soát hiệu quả trên toàn thế giới.

Hiện nay, có hai loại vắc xin đơn phòng bệnh bại liệt, và bốn loại vắc xin phối hợp phòng bệnh bại liệt.

Vắc xin đơn phòng bệnh bại liệt

Vắc xin bại liệt OPV (dạng uống)

Vắc xin OPV (Oral Polio Vaccine) là loại vắc xin sống giảm độc lực, được bào chế dưới dạng dung dịch uống. Vắc xin này chứa virus bại liệt đã được làm suy yếu, giúp kích thích hệ miễn dịch tạo ra kháng thể chống lại virus, từ đó ngăn chặn nguy cơ mắc bệnh. Một trong những ưu điểm của OPV là khả năng tạo miễn dịch cộng đồng hiệu quả do virus giảm độc tính có thể lan truyền qua đường tiêu hóa và giúp bảo vệ cả những người chưa được tiêm phòng.

Vắc xin OPV được đưa vào Chương trình Tiêm chủng mở rộng và thường được chỉ định cho trẻ em từ 2, 3 và 4 tháng tuổi. Nhờ vào chi phí thấp, dễ sử dụng và hiệu quả cao, OPV là lựa chọn phổ biến trong các chiến dịch tiêm chủng cộng đồng nhằm tiến tới loại trừ bệnh bại liệt trên toàn cầu.

Vắc xin bại liệt IPV (dạng tiêm)

Vắc xin IPV (Inactivated Polio Vaccine) là vắc xin bại liệt bất hoạt, được bào chế dưới dạng tiêm. Khác với OPV, IPV chứa virus bại liệt đã bị giết chết hoàn toàn, giúp cơ thể tạo miễn dịch mà không có nguy cơ gây nhiễm virus. Vắc xin này có ưu điểm là an toàn tuyệt đối, không gây nguy cơ tái hoạt động của virus như OPV, nhưng lại không tạo miễn dịch đường ruột mạnh như vắc xin uống.

Vắc xin IPV được đưa vào Chương trình Tiêm chủng mở rộng từ năm 2018 và thường được chỉ định tiêm cho trẻ từ 5 tháng tuổi trở lên theo lịch trình sau:

• Mũi 1 (IPV1): Tiêm khi trẻ được 5 tháng tuổi.

• Mũi 2 (IPV2): Tiêm khi trẻ từ 9 tháng đến dưới 1 tuổi.

Cả hai loại vắc xin OPV và IPV đều mang lại hiệu quả cao trong việc phòng ngừa bệnh bại liệt. Tùy vào điều kiện từng quốc gia, tình hình dịch tễ và chiến lược tiêm chủng, mỗi loại vắc xin sẽ được áp dụng phù hợp để tối ưu hóa hiệu quả bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Vắc xin phối hợp phòng bệnh bại liệt

Ngoài hai loại vắc xin đơn, vắc xin phòng bệnh bại liệt cũng thường được kết hợp với các loại vắc xin khác nhằm giảm số lần tiêm chủng và tăng cường hiệu quả bảo vệ. Hiện nay, có bốn loại vắc xin phối hợp phổ biến giúp phòng ngừa bệnh bại liệt cùng nhiều bệnh lý nguy hiểm khác:

Vắc xin 6 trong 1 Infanrix Hexa: Được sản xuất bởi GlaxoSmithKline (GSK), giúp phòng bệnh ho gà, bạch hầu, uốn ván, bại liệt, viêm gan B và Hib.

Vắc xin 6 trong 1 Hexaxim: Sản phẩm của Sanofi Pasteur, có thành phần tương tự Infanrix Hexa.

Vắc xin 4 trong 1 Tetraxim: Được sản xuất bởi Sanofi Pasteur, giúp bảo vệ trẻ em khỏi ho gà, bạch hầu, uốn ván và bại liệt.

Nhờ vào các loại vắc xin này, nguy cơ mắc bệnh bại liệt đã được giảm thiểu đáng kể, góp phần bảo vệ sức khỏe toàn diện cho trẻ nhỏ.

Các triệu chứng sau tiêm vắc xin bại liệt

Giống như nhiều loại vắc xin phòng bệnh khác, vắc xin bại liệt có thể gây ra một số phản ứng sau tiêm. Mức độ phản ứng khác nhau tùy theo cơ địa của từng trẻ và phản ứng miễn dịch của cơ thể. Vì vậy, cha mẹ cần theo dõi sát tình trạng sức khỏe của trẻ trong ít nhất 24 - 48 giờ sau tiêm để kịp thời phát hiện và xử lý các dấu hiệu bất thường.

Các triệu chứng thường gặp sau tiêm vắc xin bại liệt:

Hầu hết các phản ứng sau tiêm vắc xin bại liệt đều nhẹ và có thể tự khỏi sau vài ngày. Một số triệu chứng phổ biến bao gồm:

• Sốt nhẹ: Đây là phản ứng thường gặp, xảy ra khi cơ thể tạo đáp ứng miễn dịch. Trẻ có thể bị sốt nhẹ trong 24 - 48 giờ đầu và thường tự hạ mà không cần can thiệp y tế.

• Đau hoặc sưng tại vị trí tiêm: Trẻ có thể bị đau, nhức hoặc sưng đỏ tại vị trí tiêm. Triệu chứng này thường kéo dài trong vài giờ hoặc vài ngày và sẽ tự giảm dần.

• Mệt mỏi, quấy khóc, chán ăn: Một số trẻ có thể trở nên cáu gắt, chán ăn hoặc bỏ bú tạm thời. Những biểu hiện này thường không kéo dài lâu và không gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.

Các triệu chứng nguy hiểm cần lưu ý:

Mặc dù hiếm gặp, một số trẻ có thể gặp phải các phản ứng nghiêm trọng sau tiêm. Nếu có các dấu hiệu sau, cha mẹ cần đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám kịp thời:

• Sưng, đau nghiêm trọng tại vị trí tiêm: Nếu vùng tiêm sưng đỏ kéo dài, lan rộng hoặc kèm theo đau dữ dội, có thể đây là dấu hiệu của phản ứng viêm nghiêm trọng.

• Sốt cao trên 39°C kéo dài quá 24 giờ: Nếu trẻ sốt cao liên tục, không đáp ứng với thuốc hạ sốt hoặc kèm theo co giật, cần đưa trẻ đi khám ngay.

• Phản ứng dị ứng hoặc sốc phản vệ: Các dấu hiệu như nổi mề đay, phát ban, sưng phù mặt, khó thở, tím tái, tụt huyết áp có thể là biểu hiện của sốc phản vệ và cần được cấp cứu ngay lập tức.

• Biểu hiện thần kinh bất thường: Trẻ quấy khóc kéo dài, vật vã, li bì hoặc hôn mê có thể là dấu hiệu nguy hiểm.

• Khó thở, thở gấp: Nếu trẻ có dấu hiệu rút lõm lồng ngực, tím tái môi, cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay.

• Da nổi vân tím, chân tay lạnh: Đây có thể là dấu hiệu của sốc nhiễm trùng hoặc rối loạn tuần hoàn, cần cấp cứu kịp thời.

• Nôn trớ nhiều, bỏ bú, bỏ ăn: Nếu trẻ không ăn uống được, cần được bác sĩ kiểm tra để loại trừ các nguy cơ nghiêm trọng.

Khi nào cần đưa trẻ đi khám bác sĩ?

Nếu trẻ có bất kỳ dấu hiệu nào trong danh sách triệu chứng nguy hiểm, cha mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám kịp thời. Việc theo dõi chặt chẽ sau tiêm giúp đảm bảo an toàn và sức khỏe cho trẻ.

Tóm lại, phần lớn các phản ứng sau tiêm vắc xin bại liệt đều nhẹ và tự khỏi sau vài ngày. Tuy nhiên, cha mẹ cần nhận biết các dấu hiệu nguy hiểm để kịp thời can thiệp, đảm bảo an toàn cho trẻ sau khi tiêm chủng.

Hướng dẫn chăm sóc trẻ sau tiêm vắc xin bại liệt

Tiêm vắc xin bại liệt là một biện pháp quan trọng giúp bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ mắc bệnh bại liệt, một bệnh lý nguy hiểm có thể gây tàn tật suốt đời. Sau khi tiêm vắc xin, trẻ có thể gặp phải một số phản ứng nhẹ hoặc hiếm hơn là các phản ứng nghiêm trọng. Vì vậy, cha mẹ cần biết cách chăm sóc trẻ đúng cách để giúp trẻ cảm thấy thoải mái và an toàn sau tiêm. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết về cách theo dõi và chăm sóc trẻ sau khi tiêm vắc xin bại liệt.

Theo dõi tình trạng sức khỏe của trẻ

Sau khi tiêm vắc xin, trẻ cần được theo dõi tại cơ sở y tế trong ít nhất 30 phút để kịp thời phát hiện các phản ứng dị ứng nghiêm trọng nếu có. Sau khi về nhà, cha mẹ nên tiếp tục quan sát trẻ trong 24 - 48 giờ đầu, đặc biệt chú ý đến các biểu hiện bất thường.

Kiểm tra nhiệt độ cơ thể: Trẻ có thể bị sốt nhẹ sau tiêm. Nếu trẻ sốt dưới 38,5ºC, cha mẹ có thể lau mát cho trẻ bằng khăn ấm. Nếu sốt trên 38,5ºC, có thể cho trẻ dùng thuốc hạ sốt theo chỉ định của bác sĩ.

Theo dõi phản ứng tại vị trí tiêm: Một số trẻ có thể bị sưng, đỏ hoặc đau nhẹ tại chỗ tiêm. Điều này thường tự biến mất sau vài ngày. Cha mẹ có thể chườm mát nhẹ nhàng để giúp giảm sưng và đau.

Quan sát tình trạng ăn uống và giấc ngủ của trẻ: Một số trẻ có thể quấy khóc, biếng ăn hoặc ngủ ít hơn bình thường. Nếu tình trạng này kéo dài hoặc trở nặng, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để kiểm tra.

Chăm sóc trẻ tại nhà sau tiêm

Bổ sung nước và dinh dưỡng đầy đủ: Nếu trẻ còn bú mẹ, mẹ nên cho trẻ bú nhiều hơn để cung cấp đủ nước và dinh dưỡng. Đối với trẻ lớn hơn, có thể cho uống nước ấm, sữa hoặc cháo loãng để tránh mất nước.

Giữ cho trẻ nghỉ ngơi hợp lý: Tránh để trẻ vận động quá sức trong vòng 1 - 2 ngày sau tiêm để cơ thể có thời gian thích nghi với vắc xin.

Không đắp lá hay bôi thuốc không rõ nguồn gốc lên vết tiêm: Điều này có thể gây kích ứng da và làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.

Chăm sóc trẻ đúng cách sau khi tiêm vắc xin bại liệt không chỉ giúp trẻ cảm thấy dễ chịu mà còn đảm bảo an toàn cho sức khỏe của trẻ. Việc theo dõi và can thiệp kịp thời sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ các biến chứng có thể xảy ra.

Nhìn chung, hầu hết các triệu chứng sau tiêm vắc xin bại liệt đều ở mức độ nhẹ và không gây nguy hiểm. Tuy nhiên, cha mẹ không nên chủ quan mà cần theo dõi trẻ sát sao trong 24 - 48 giờ đầu sau tiêm để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường. Nếu trẻ có các triệu chứng nghiêm trọng như sốt cao kéo dài, khó thở, co giật hoặc phản ứng dị ứng nặng, cần đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và xử trí kịp thời.

Tiêm vắc xin bại liệt phối hợp cho trẻ tại Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là lựa chọn an toàn và hiệu quả, mang lại nhiều lợi ích quan trọng cho sức khỏe của bé. Trẻ sẽ được thăm khám và tiêm chủng bởi đội ngũ nhân viên y tế có chuyên môn cao, thực hiện đúng kỹ thuật, nhẹ nhàng, giúp bé giảm cảm giác đau và khó chịu. Sau khi tiêm, bé sẽ được theo dõi sức khỏe chặt chẽ, đồng thời bố mẹ sẽ nhận được hướng dẫn cụ thể về cách chăm sóc bé sau tiêm và lịch tiêm chủng tiếp theo.