Bị dị ứng tôm nên làm gì? Cách xử lý an toàn không phải ai cũng biết

Theo thống kê từ Tổ chức Hen suyễn và Dị ứng Hoa Kỳ (AAFA), khoảng 1,3% trẻ em và 2,9% người lớn tại Hoa Kỳ bị dị ứng với tôm và các loại giáp xác. Mặc dù tỷ lệ này có thể khác nhau tùy theo khu vực địa lý và thói quen ăn uống, nhưng nhìn chung, dị ứng tôm là một trong những loại dị ứng thực phẩm phổ biến và có thể gây ra các phản ứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời. Việc hiểu rõ bị dị ứng tôm là gì, nhận diện triệu chứng và áp dụng cách xử lý dị ứng tôm đúng cách sẽ giúp giảm thiểu rủi ro và bảo vệ sức khỏe. Nếu bạn cũng đang đặt ra câu hỏi bị dị ứng tôm nên làm gì thì đừng bỏ qua bài viết dưới đây nhé.

Tổng quan về tình trạng dị ứng tôm

Dị ứng tôm là một phản ứng miễn dịch bất thường và thường gặp của cơ thể khi tiếp xúc với các loại protein có trong tôm. Thay vì xử lý protein tôm một cách bình thường, hệ miễn dịch của người bị dị ứng lại nhận diện chúng là các chất gây hại, từ đó kích hoạt một chuỗi phản ứng dẫn đến các triệu chứng từ nhẹ đến nghiêm trọng.

Về cơ chế, phản ứng dị ứng chủ yếu xảy ra do cơ thể nhầm lẫn một số loại protein trong tôm là mối đe dọa. Trong số đó, protein tropomyosin đóng vai trò chính. Đây là loại protein phổ biến có trong tôm và các loại giáp xác khác, khi đi vào cơ thể sẽ kích hoạt hệ miễn dịch sản sinh kháng thể IgE. Các kháng thể này sau đó sẽ gắn vào các tế bào mast và bạch cầu ái kiềm, dẫn đến giải phóng histamin và các chất trung gian gây viêm khác từ đó gây ra các triệu chứng dị ứng như ngứa, sưng, phát ban hoặc khó thở.

Dị ứng tôm không chỉ xảy ra khi ăn tôm. Bạn cũng có thể bị dị ứng nếu tiếp xúc trực tiếp qua da với tôm hoặc hít phải hơi nước chứa protein tôm trong quá trình nấu nướng.

Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ dị ứng tôm ở một người bao gồm:

• Cơ địa nhạy cảm: Những người có tiền sử gia đình mắc các bệnh dị ứng khác như hen suyễn, viêm mũi dị ứng hoặc mề đay có nguy cơ cao hơn bị dị ứng tôm. Điều này cho thấy yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành cơ địa dị ứng.
• Phản ứng miễn dịch quá mức: Hệ miễn dịch của người dị ứng "phản ứng thái quá" khi tiếp xúc với protein tôm dẫn đến các triệu chứng khó chịu như ngứa dữ dội, sưng phù hoặc thậm chí là khó thở nghiêm trọng.
• Dị ứng chéo: Một điểm đáng lưu ý là những người dị ứng tôm thường có nguy cơ cao bị dị ứng chéo với các loại giáp xác khác như cua, tôm hùm hoặc mực. Điều này là do sự tương đồng về cấu trúc protein giữa các loài này khiến hệ miễn dịch của bạn cũng phản ứng với chúng.

Biểu hiện cảnh báo dị ứng tôm 

Bị dị ứng tôm có thể gây ra các triệu chứng từ nhẹ đến nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng nếu không được xử lý kịp thời. Cụ thể:

Biểu hiện nhẹ

Các triệu chứng nhẹ thường xuất hiện ngay sau khi tiếp xúc với tôm, bao gồm:

• Ngứa và mề đay: Da nổi mẩn đỏ, ngứa khắp người, đặc biệt ở vùng mặt, cổ hoặc tay.
• Vấn đề tiêu hóa: Buồn nôn, đau bụng hoặc tiêu chảy nhẹ là những dấu hiệu phổ biến.

Biểu hiện nặng

Trong một số trường hợp, bị dị ứng tôm có thể dẫn đến các phản ứng nghiêm trọng như:

• Phù mạch và khó thở: Sưng mặt, môi, lưỡi hoặc cổ họng kèm theo co thắt phế quản gây khó thở.
• Sốc phản vệ: Tình trạng nguy hiểm với các triệu chứng như tụt huyết áp, chóng mặt hoặc mất ý thức. Theo các chuyên gia, sốc phản vệ do dị ứng thực phẩm, bao gồm tôm, chiếm tỷ lệ cao nhất trong các nguyên nhân sốc phản vệ ngoài cộng đồng.

Bị dị ứng tôm nên làm gì?

Bị dị ứng tôm nên làm gì hay bị dị ứng tôm phải làm sao? Khi bị dị ứng tôm, việc xử lý nhanh chóng và đúng cách là yếu tố then chốt để giảm triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng. Dưới đây là các bước xử lý khi dị ứng tôm, bạn đọc có thể tham khảo:

Ngừng ăn ngay lập tức

Nếu đang ăn tôm và nhận thấy triệu chứng dị ứng, bạn cần:

• Dừng tiếp xúc: Ngừng ăn hoặc tiếp xúc với tôm ngay lập tức để tránh làm nặng thêm phản ứng.
• Rửa sạch da/miệng: Nếu tôm tiếp xúc với da hoặc miệng, rửa sạch bằng nước sạch để loại bỏ protein gây dị ứng.

Dùng thuốc kháng histamin

Bị dị ứng tôm nên làm gì? Sử dụng thuốc kháng histamin là một trong cách trị dị ứng tôm hiệu quả. Biện pháp này giúp giảm triệu chứng nhẹ:

• Thuốc không kê đơn: Sử dụng Cetirizin (10mg/ngày cho người lớn) hoặc Loratadin theo hướng dẫn để giảm ngứa, mề đay hoặc sưng nhẹ.
• Thận trọng khi dùng: Không tự ý sử dụng thuốc corticoid hoặc thuốc tiêm nếu không có chỉ định của bác sĩ.

Làm dịu triệu chứng

Các biện pháp tại nhà giúp giảm khó chịu gây ra bởi tình trạng dị ứng tôm bao gồm:

• Chườm mát: Dùng khăn sạch thấm nước lạnh chườm lên vùng da ngứa hoặc sưng trong 10 - 15 phút để làm dịu kích ứng.
• Uống nhiều nước: Uống 2 - 3 lít nước mỗi ngày để hỗ trợ thanh lọc cơ thể và giảm triệu chứng dị ứng.

Giữ tinh thần ổn định

Tâm lý hoảng loạn có thể làm nặng thêm triệu chứng. Do đó, khi bị dị ứng tôm, bạn nên:

• Giữ bình tĩnh, nghỉ ngơi ở nơi thoáng mát để giảm căng thẳng và hỗ trợ cơ thể phục hồi.
• Tránh gãi vùng da ngứa để không gây trầy xước hoặc nhiễm trùng thứ phát.

Đi cấp cứu nếu có dấu hiệu nghiêm trọng

Một số triệu chứng cần can thiệp y tế ngay đó là:

• Dấu hiệu nguy hiểm: Nếu xuất hiện khó thở, sưng mặt/lưỡi nhanh, chóng mặt hoặc tụt huyết áp, hãy đến bệnh viện hoặc gọi cấp cứu ngay lập tức.
• Tìm kiếm hỗ trợ y tế: Liên hệ bác sĩ chuyên khoa dị ứng hoặc đến cơ sở y tế gần nhất để được xử lý kịp thời.

Lưu ý khi chăm sóc tại nhà và sau khi điều trị

Sau khi xử lý phản ứng dị ứng, việc chăm sóc tại nhà và theo dõi là rất quan trọng để đảm bảo an toàn và phòng ngừa dị ứng tôm tái phát.

Theo dõi sát trong 24 - 48 giờ

Các phản ứng dị ứng có thể tái phát trong thời gian ngắn. Do vậy, các chuyên gia khuyến cáo bạn nên:

• Quan sát triệu chứng: Theo dõi các dấu hiệu như ngứa, sưng hoặc khó thở trong 24 - 48 giờ sau phản ứng đầu tiên.
• Ghi chép chi tiết: Lưu lại thời gian, mức độ triệu chứng và các tác nhân nghi ngờ để cung cấp thông tin cho bác sĩ nếu cần.

Không tự ý kết luận hết dị ứng

Triệu chứng giảm không có nghĩa là an toàn. Bạn cần:

• Tránh chủ quan: Ngay cả khi triệu chứng giảm, không nên tự ý thử ăn lại tôm hoặc các thực phẩm tương tự.
• Tư vấn bác sĩ: Nếu muốn kiểm tra khả năng hết dị ứng, cần làm xét nghiệm dưới sự giám sát của chuyên gia.

Tái khám chuyên khoa

Nếu bị dị ứng tôm nhiều lần, bạn cần đến gặp bác sĩ để thăm khám và đánh giá chuyên sâu:

• Khám chuyên khoa dị ứng: Tham khảo bác sĩ chuyên khoa miễn dịch - dị ứng để đánh giá tình trạng và xây dựng kế hoạch quản lý dài hạn.
• Kiểm tra định kỳ: Nếu có tiền sử sốc phản vệ, bạn nên tái khám định kỳ để cập nhật phương pháp điều trị.

Bị dị ứng tôm nên làm gì? Hãy ngừng ăn ngay, xử lý nhanh bằng thuốc kháng histamin, chườm mát và đến bệnh viện nếu có dấu hiệu nghiêm trọng như khó thở hoặc sưng phù nhanh. Dị ứng tôm có thể nguy hiểm đến tính mạng, đặc biệt với những người có cơ địa nhạy cảm hoặc tiền sử sốc phản vệ. Việc áp dụng cách xử lý dị ứng tôm đúng cách giúp bạn kiểm soát tình trạng hiệu quả.

 Nếu triệu chứng tái phát hoặc không rõ nguyên nhân, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo an toàn và sức khỏe lâu dài. Cảm ơn bạn đọc đã luôn đồng hành cùng Tiêm chủng Long Châu.