Bệnh nhân hội chứng ruột kích thích kiêng ăn gì​?

Hội chứng ruột kích thích (IBS) là một rối loạn mạn tính của hệ tiêu hóa, thường gây ra các triệu chứng khó chịu như đau bụng, đầy hơi, tiêu chảy hoặc táo bón. Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát triệu chứng hội chứng ruột kích thích (IBS).

Hội chứng ruột kích thích kiêng ăn gì​?

Một số loại thực phẩm có thể làm tăng nhu động ruột, gây đầy hơi, đau bụng, tiêu chảy hoặc táo bón. Vì vậy, người bệnh hội chứng ruột kích thích cần lưu ý hạn chế những nhóm thực phẩm sau:

Thực phẩm sống và lên men: Các món ăn sống như rau sống, gỏi cá, tiết canh hay dưa cà muối tiềm ẩn nhiều vi khuẩn gây hại, dễ khiến ruột bị kích ứng. Ngoài ra, gia vị chua cay cũng có thể làm niêm mạc đường ruột nhạy cảm hơn, gây ra cơn đau quặn bụng.

Thực phẩm nhiều đường và chế biến sẵn: Trái cây khô, trái cây đóng hộp thường chứa lượng đường cao, dễ dẫn đến đầy hơi, táo bón hoặc tiêu chảy. Bên cạnh đó, các loại thịt chế biến sẵn như xúc xích, pate, phô mai, mayonnaise hay bánh quy cũng chứa nhiều phụ gia và chất béo khó tiêu, không tốt cho hệ tiêu hóa.

Đồ ăn nhiều dầu mỡ, chất béo động vật: Các món chiên, rán, xào nhiều dầu mỡ khiến ruột co thắt mạnh, gây cảm giác đau và khó chịu. Người bệnh nên hạn chế mỡ động vật và ưu tiên chất béo lành mạnh từ dầu thực vật hoặc cá giàu omega-3.

Thực phẩm sinh hơi: Một số loại rau củ như bắp cải, súp lơ, hành, đậu... có thể sinh nhiều hơi, gây chướng bụng, đầy hơi và khó tiêu. Với người có hệ tiêu hóa nhạy cảm, những thực phẩm này dễ làm triệu chứng IBS nặng hơn.

Chất kích thích và chế phẩm từ sữa: Cà phê, rượu bia, thuốc lá là những tác nhân kích thích mạnh, dễ làm tăng nhu động ruột. Ngoài ra, lactose trong sữa và chế phẩm từ sữa có thể khó tiêu hóa, dẫn đến tiêu chảy, đầy hơi hoặc táo bón.

Trái cây chua và bữa ăn quá no: Hoa quả chua chứa nhiều axit có thể gây kích ứng dạ dày - ruột. Người bệnh cũng nên tránh ăn quá no, đặc biệt vào buổi tối, vì sẽ làm hệ tiêu hóa bị quá tải, dễ gây đau bụng và rối loạn tiêu hóa.

Chất xơ không tan và thực phẩm gây dị ứng: Trong giai đoạn tiêu chảy, người bệnh nên hạn chế chất xơ không tan như cellulose để tránh cọ xát niêm mạc ruột. Đồng thời, cần loại bỏ những thực phẩm cá nhân có cơ địa dị ứng.

Kiêng khem đúng cách giúp người mắc hội chứng ruột kích thích giảm đáng kể các triệu chứng khó chịu và duy trì hệ tiêu hóa khỏe mạnh. Bên cạnh việc tránh những thực phẩm có hại, người bệnh nên kết hợp chế độ ăn lành mạnh, điều độ để kiểm soát bệnh hiệu quả hơn.

Hội chứng ruột kích thích nên ăn gì tốt nhất?

Chế độ ăn uống đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc kiểm soát các triệu chứng của hội chứng ruột kích thích (IBS). Nhiều người bệnh thường băn khoăn không biết nên ăn gì để hỗ trợ hệ tiêu hóa và giảm khó chịu. Thực tế, lựa chọn thực phẩm đúng cách có thể giúp cải thiện rõ rệt tình trạng đau bụng, đầy hơi, táo bón hoặc tiêu chảy.

Ưu tiên thực phẩm sạch và an toàn: Người bệnh cần chọn những thực phẩm tươi, đảm bảo vệ sinh, không chứa hóa chất hay chất bảo quản. Đây là yếu tố cơ bản để bảo vệ niêm mạc ruột, hạn chế nguy cơ kích ứng.

Tăng cường chất xơ hợp lý: Rau xanh, củ quả, trái cây (đặc biệt là chuối, đu đủ, táo) cùng với các loại ngũ cốc nguyên cám, bột bắp, cám gạo… là nguồn chất xơ tốt cho người mắc IBS, đặc biệt ở những người hay bị táo bón. Chất xơ giúp làm mềm phân, hỗ trợ quá trình di chuyển qua đại tràng thuận lợi hơn. Người lớn nên tiêu thụ trung bình 21 - 38g chất xơ mỗi ngày. Tuy nhiên, việc bổ sung chất xơ cần thực hiện từ từ, tăng dần khoảng 2 - 3g mỗi ngày để tránh gây đầy hơi, chướng bụng.

Ăn ít chất béo, nhiều carbohydrate lành mạnh: Thay vì ăn nhiều món chiên rán, nhiều dầu mỡ, người bệnh nên ưu tiên nhóm thực phẩm giàu carbohydrate phức như cơm, mì ống, bánh mì ngũ cốc nguyên hạt. Những thực phẩm này vừa dễ tiêu hóa, vừa giúp cung cấp năng lượng ổn định mà không gây gánh nặng cho đường ruột.

Chia nhỏ bữa ăn: Thay vì ăn quá nhiều trong một bữa, người bệnh nên chia thành nhiều bữa nhỏ, mỗi bữa cách nhau khoảng 2 - 3 tiếng. Cách ăn này giúp giảm áp lực cho đường tiêu hóa, hạn chế tình trạng co thắt ruột gây đau quặn bụng và tiêu chảy.

Ăn chậm, nhai kỹ: Một thói quen đơn giản nhưng rất hiệu quả chính là ăn chậm, nhai kỹ. Điều này giúp giảm nguy cơ nuốt khí, hạn chế đầy hơi và chướng bụng. Đồng thời, việc nhai kỹ cũng hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn, giúp giảm số lần đi ngoài và cải thiện cơn đau bụng.

Người mắc hội chứng ruột kích thích nên duy trì một chế độ ăn uống khoa học, ưu tiên thực phẩm sạch, nhiều chất xơ, ít chất béo và chia nhỏ bữa ăn trong ngày. Khi kết hợp với thói quen ăn chậm, nhai kỹ, các triệu chứng của bệnh có thể thuyên giảm rõ rệt, giúp người bệnh cải thiện sức khỏe đường tiêu hóa và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Điều chỉnh chế độ sinh hoạt khi mắc hội chứng ruột kích thích

Bên cạnh việc tuân thủ chế độ dinh dưỡng khoa học, những người mắc hội chứng ruột kích thích (IBS) mãn tính cũng cần đặc biệt chú ý đến thói quen sinh hoạt hằng ngày. Việc duy trì một lối sống lành mạnh không chỉ giúp giảm thiểu triệu chứng mà còn góp phần nâng cao sức khỏe cải thiện chất lượng cuộc sống.

Hạn chế stress, lo âu

Trước hết, người bệnh nên tránh tình trạng làm việc quá sức hoặc để cơ thể thường xuyên rơi vào trạng thái căng thẳng, lo âu, mất ngủ kéo dài. Stress và áp lực tinh thần là một trong những yếu tố dễ làm tình trạng bệnh nặng hơn, vì vậy cần giữ tâm lý thoải mái, lạc quan, hạn chế suy nghĩ tiêu cực về bệnh lý. Việc cân bằng giữa công việc và nghỉ ngơi hợp lý sẽ giúp cơ thể phục hồi tốt hơn.

Vận động nhẹ nhàng

Ngoài ra, các hoạt động giúp giải tỏa căng thẳng như tập thể dục nhẹ nhàng, đi bộ, tập yoga, ngồi thiền hay thực hiện các bài hít thở sâu đều mang lại hiệu quả tích cực. Đây là những phương pháp vừa đơn giản, dễ thực hiện lại giúp điều hòa nhu động ruột, hỗ trợ tiêu hóa hoạt động ổn định hơn. Người bệnh có thể lựa chọn bộ môn phù hợp với thể trạng và duy trì tập luyện đều đặn để đạt hiệu quả lâu dài.

Nghỉ ngơi

Một thói quen quan trọng khác là sinh hoạt và nghỉ ngơi điều độ, đi ngủ đúng giờ và đủ giấc. Bên cạnh đó, việc massage vùng bụng cũng là cách hỗ trợ giảm triệu chứng khó chịu. Người bệnh có thể dùng lòng bàn tay xoa nhẹ quanh khu vực từ thượng vị đến rốn theo chiều kim đồng hồ, thực hiện vài lần mỗi ngày để kích thích nhu động ruột hoạt động trơn tru hơn.

Thói quen đi vệ sinh

Song song với đó, việc hình thành thói quen đi ngoài vào một khung giờ cố định, đặc biệt là buổi sáng, cũng rất hữu ích. Trước khi đi vệ sinh, có thể kết hợp với động tác xoa bụng nhẹ nhàng để hỗ trợ quá trình đại tiện diễn ra thuận lợi hơn.

Tái khám định kỳ

Cuối cùng, bệnh nhân mắc hội chứng ruột kích thích không nên chủ quan. Dù đã điều chỉnh chế độ ăn và lối sống, bạn vẫn nên thăm khám định kỳ 6 tháng/lần hoặc ngay khi có dấu hiệu bất thường vẫn rất cần thiết. Điều này giúp phát hiện sớm các biến chứng, từ đó có hướng điều trị kịp thời, tránh để bệnh tiến triển nặng và trở thành mạn tính.

Hy vọng qua nội dung bài viết bạn cũng đã có thêm thông tin hội chứng ruột kích thích kiêng ăn gì​? Hội chứng ruột kích thích tuy không nguy hiểm đến tính mạng nhưng lại gây nhiều phiền toái trong sinh hoạt. Việc kiêng khem đúng cách, kết hợp với lối sống lành mạnh và thăm khám định kỳ sẽ giúp người bệnh kiểm soát triệu chứng hiệu quả hơn.