Bệnh cường giáp có nguy hiểm không? Phương pháp điều trị và phòng ngừa hiệu quả

Tuyến giáp là một cơ quan nhỏ nhưng có vai trò điều phối gần như toàn bộ hoạt động chuyển hóa của cơ thể. Khi tuyến giáp hoạt động quá mức (cường giáp), nhiều cơ quan sẽ bị ảnh hưởng, đặc biệt là tim mạch và thần kinh. Bài viết dưới đây sẽ bật mí cho bạn câu trả lời chi tiết về mức độ nguy hiểm của bệnh cường giáp.

Bệnh cường giáp có nguy hiểm không? 

Cường giáp là tình trạng tuyến giáp sản xuất quá mức hormone tuyến giáp T3 và T4, làm tăng tốc độ chuyển hóa trong cơ thể. Điều này gây ra hàng loạt rối loạn về tim mạch, tiêu hóa, thần kinh và chuyển hóa với một loạt các triệu chứng phổ biến bao gồm tim đập nhanh, run tay, sụt cân không rõ nguyên nhân, mệt mỏi, lo âu, mất ngủ và rối loạn kinh nguyệt ở phụ nữ. 

Các chuyên gia cho biết, cường giáp khi không được phát hiện và điều trị sớm có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe toàn diện và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Một số biến chứng nguy hiểm mà người bệnh có thể gặp phải như:

• Rối loạn nhịp tim: Hormone tuyến giáp dư thừa khiến tim đập nhanh, rung nhĩ hoặc nhịp tim không đều. Những rối loạn này làm tăng nguy cơ đột quỵ và suy tim, đặc biệt ở những người có bệnh nền về tim mạch.
• Cơn bão giáp: Đây là một biến chứng cấp cứu hiếm gặp nhưng cực kỳ nguy hiểm. Người bệnh có thể gặp các triệu chứng như sốt cao, mê sảng, huyết áp tụt và nhịp tim rối loạn nghiêm trọng. Nếu không được xử trí kịp thời, cơn bão giáp có tỷ lệ tử vong cao.
• Loãng xương: Hormone giáp dư thừa làm tăng quá trình phân hủy xương dẫn đến loãng xương hoặc gãy xương dù chỉ va chạm nhẹ. Điều này đặc biệt nguy hiểm ở người lớn tuổi.
• Rối loạn tâm thần: Cường giáp có thể gây lo âu, mất ngủ, trầm cảm hoặc kích thích quá mức, dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý tâm thần thông thường.
• Suy cơ và mệt mỏi mãn tính: Người bệnh thường cảm thấy yếu cơ, mệt mỏi kéo dài, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu suất làm việc và sinh hoạt hàng ngày.

Theo các nghiên cứu y khoa, nếu bệnh cường giáp không được điều trị, nguy cơ tử vong do biến chứng tim mạch tăng đáng kể, đặc biệt ở người cao tuổi hoặc những người có bệnh lý nền như tăng huyết áp, đái tháo đường.

Các phương pháp điều trị hiệu quả hiện nay

Tùy thuộc vào nguyên nhân, mức độ nghiêm trọng và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân, bác sĩ sẽ đề xuất một trong các phương pháp sau:

Điều trị nội khoa (thuốc kháng giáp)

Điều trị bằng thuốc là lựa chọn đầu tiên cho hầu hết các trường hợp mắc bệnh cường giáp. Các thuốc này giúp ức chế sản xuất hormone tuyến giáp từ đó kiểm soát triệu chứng như tim đập nhanh, run tay hoặc sụt cân.

Các loại thuốc chính bao gồm:

• Methimazole: Là thuốc được ưu tiên sử dụng nhờ hiệu quả cao và ít tác dụng phụ hơn so với các loại khác.
• Propylthiouracil (PTU): Thường được chỉ định cho phụ nữ mang thai trong 3 tháng đầu do an toàn hơn cho thai nhi.

Lưu ý khi sử dụng:

• Bệnh nhân cần theo dõi công thức máu và men gan định kỳ vì thuốc kháng giáp có thể gây tác dụng phụ như tổn thương gan hoặc giảm bạch cầu.
• Thời gian điều trị thường kéo dài từ 12 - 18 tháng, tùy thuộc vào đáp ứng của bệnh nhân.
• Cần tuân thủ nghiêm ngặt hướng dẫn của bác sĩ để tránh tái phát.

Điều trị bằng iod phóng xạ (I-131)

Phương pháp này thường được áp dụng cho những bệnh nhân không đáp ứng tốt với thuốc kháng giáp hoặc bệnh tái phát nhiều lần.

• Cơ chế: Iod phóng xạ được hấp thụ bởi tuyến giáp, phá hủy các tế bào sản xuất quá mức hormone.
• Hiệu quả: Phương pháp này có tỷ lệ thành công cao, giúp kiểm soát bệnh cường giáp trong thời gian ngắn.
• Tác dụng phụ: Có nguy cơ gây suy giáp vĩnh viễn, buộc bệnh nhân phải dùng hormone thay thế (levothyroxine) suốt đời.
• Chống chỉ định: Không khuyến cáo cho phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú.

Phẫu thuật tuyến giáp

Phẫu thuật cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ tuyến giáp được chỉ định trong các trường hợp sau:

• Bướu giáp lớn gây chèn ép, khó thở hoặc khó nuốt.
• Nghi ngờ ung thư tuyến giáp.
• Bệnh nhân không thể sử dụng thuốc kháng giáp hoặc iod phóng xạ do chống chỉ định.

Sau phẫu thuật:

• Bệnh nhân có thể cần dùng Levothyroxine để duy trì chức năng tuyến giáp.
• Cần theo dõi định kỳ để phát hiện sớm các biến chứng như suy giáp hoặc tái phát bệnh.

Cách phòng ngừa bệnh cường giáp

Mặc dù không thể phòng ngừa 100% do có yếu tố di truyền và tự miễn nhưng bạn vẫn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh cường giáp thông qua các biện pháp sau:

Khám sức khỏe định kỳ

Xét nghiệm hormone tuyến giáp (TSH, FT3, FT4) đặc biệt quan trọng nếu bạn thuộc nhóm nguy cơ cao:

• Là nữ giới từ 35 tuổi trở lên.
• Có người thân mắc bệnh tuyến giáp.
• Có triệu chứng nghi ngờ như tim đập nhanh, run tay, sụt cân không rõ nguyên nhân.

Khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm các rối loạn tuyến giáp từ đó can thiệp kịp thời trước khi bệnh cường giáp gây ra biến chứng nghiêm trọng.

Ăn uống cân bằng, đủ iod

Iod là yếu tố quan trọng giúp tuyến giáp hoạt động bình thường. Tuy nhiên, thừa hoặc thiếu iod đều có thể gây rối loạn chức năng tuyến giáp, bao gồm cả bệnh cường giáp. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, bạn nên bổ sung hợp lý nguồn iod tự nhiên (Cá biển, trứng, sữa và rau xanh) trong chế độ ăn. Bên cạnh đó, người bệnh cần tránh lạm dụng iod, không tự ý sử dụng muối iod hoặc các viên uống bổ sung iod nếu không có chỉ định của bác sĩ.

Giảm căng thẳng, ngủ đủ giấc

Stress kéo dài có thể kích thích rối loạn miễn dịch, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tuyến giáp tự miễn như Basedow (một nguyên nhân phổ biến của cường giáp). Các biện pháp giảm căng thẳng bao gồm:

• Thực hành thiền, yoga hoặc các bài tập thư giãn.
• Duy trì giấc ngủ đủ 7 - 8 tiếng mỗi đêm.
• Hạn chế các yếu tố gây áp lực trong công việc và cuộc sống.

Tránh tự ý dùng thuốc nội tiết hoặc bổ sung hormone

Một số loại thuốc chứa iod hoặc hormone tuyến giáp có thể gây bệnh cường giáp nếu sử dụng không kiểm soát. Chính vì thế, hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng bất kỳ loại thuốc hoặc thực phẩm chức năng nào liên quan đến tuyến giáp.

Theo dõi sau sinh ở phụ nữ

Phụ nữ sau sinh có nguy cơ cao bị rối loạn chức năng tuyến giáp, bao gồm cả cường giáp do biến động nội tiết và miễn dịch. Do đó, cần:

• Kiểm tra chức năng tuyến giáp trong vòng 3 - 6 tháng sau sinh.
• Lưu ý các triệu chứng như mệt mỏi, tim đập nhanh hoặc thay đổi cân nặng bất thường.

Bệnh cường giáp có nguy hiểm không? Câu trả lời là có nhưng bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát và điều trị hiệu quả nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng phác đồ. Việc chủ động khám sức khỏe định kỳ, duy trì lối sống lành mạnh và tránh các yếu tố nguy cơ sẽ giúp bạn phòng ngừa bệnh cường giáp một cách hiệu quả. Nếu bạn nghi ngờ mình có dấu hiệu của bệnh, hãy đến ngay các cơ sở y tế chuyên khoa nội tiết để được tư vấn và điều trị kịp thời. Bảo vệ sức khỏe tuyến giáp là bảo vệ chất lượng cuộc sống lâu dài.