Xuất huyết dưới kết mạc​ là gì? Bệnh có nguy hiểm không?

Có bao giờ bạn soi gương và giật mình khi thấy mắt bị xung huyết, hay những vệt đỏ rõ rệt khiến người khác tưởng bạn vừa khóc hay mất ngủ? Thực tế, đó có thể là dấu hiệu của xung huyết mắt hoặc xuất huyết dưới kết mạc – một hiện tượng khá phổ biến. Vậy nguyên nhân do đâu, tình trạng này có nguy hiểm không và khi nào cần đi khám bác sĩ? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

Xuất huyết dưới kết mạc là gì? Bệnh có nguy hiểm không?

Xuất huyết dưới kết mạc là hiện tượng một hoặc nhiều mạch máu nhỏ nằm ngay dưới lớp kết mạc – màng trong suốt bao phủ phần trắng của mắt bị vỡ, khiến máu rò rỉ ra và tạo thành một mảng đỏ nổi bật trên lòng trắng. Do kết mạc chứa vô số mao mạch mảnh, chỉ cần một tác động nhẹ như hắt hơi mạnh, ho hoặc cọ xát mắt quá mức cũng có thể khiến mạch máu vỡ ra. Vì lớp kết mạc không hấp thu máu nhanh, phần máu này sẽ đọng lại, tạo nên vùng đỏ như “vết bầm” nhỏ trên mắt.

Tuy nhìn có vẻ đáng lo, nhưng bạn có thể yên tâm rằng xuất huyết dưới kết mạc thường không nguy hiểm. Tình trạng này không gây đau, không ảnh hưởng đến thị lực và thường tự hết sau khoảng 1 – 2 tuần mà không cần điều trị đặc biệt. Tuy nhiên, nếu mắt đỏ kèm theo đau, sưng hoặc mờ mắt, bạn nên đi khám để loại trừ các nguyên nhân khác nghiêm trọng hơn.

Triệu chứng của xuất huyết dưới kết mạc

Thông thường, xuất huyết dưới kết mạc là tình trạng không gây đau, không sưng và không ảnh hưởng đến thị lực. Dấu hiệu duy nhất dễ nhận thấy là một mảng đỏ tươi hoặc đỏ sẫm trên lòng trắng của mắt, có thể nhỏ như đầu tăm hoặc lan rộng hơn tùy mức độ xuất huyết.

Đa phần người bệnh không hề cảm thấy khó chịu, chỉ vô tình phát hiện khi soi gương hoặc được người khác nhận ra sự thay đổi ở mắt. Trong một số trường hợp, người bệnh có thể cảm thấy hơi cộm, khô hoặc kích ứng nhẹ, nhưng không có dịch tiết, không ngứa và không chảy nước mắt như khi bị viêm kết mạc. Tình trạng này thường không ảnh hưởng đến sinh hoạt hay khả năng nhìn và sẽ tự hết sau vài ngày đến khoảng hai tuần, khi máu được cơ thể tự hấp thu dần.

Nguyên nhân gây xuất huyết dưới kết mạc

Trong nhiều trường hợp, xuất huyết dưới kết mạc xảy ra mà không tìm thấy nguyên nhân cụ thể hay còn gọi là xuất huyết vô căn. Tuy nhiên, có nhiều yếu tố có thể khiến các mao mạch nhỏ trong mắt bị vỡ, tạo nên mảng đỏ trên lòng trắng. Dưới đây là những nguyên nhân thường gặp:

• Tăng áp lực đột ngột: Những hoạt động như ho mạnh, hắt hơi dữ dội, nôn ói, gắng sức khi nâng vật nặng hoặc rặn khi bị táo bón đều có thể làm áp lực trong mạch máu tăng cao, khiến mạch máu nhỏ dưới kết mạc bị vỡ.
• Chấn thương vùng mắt: Va đập trực tiếp vào mắt, dụi mắt quá mạnh, hoặc chấn thương trong quá trình phẫu thuật, thủ thuật nội nhãn đều có thể dẫn đến xuất huyết.
• Các bệnh lý mạch máu: Một số bệnh mạn tính như tăng huyết áp, đái tháo đường, xơ vữa động mạch hoặc rối loạn vi tuần hoàn làm thành mạch máu yếu đi theo thời gian. Khi đó, chỉ cần một cử động mạnh hoặc thay đổi áp lực nhẹ cũng đủ khiến mạch máu vỡ. Ở những người cao tuổi hoặc có bệnh lý tim mạch, đây là nguyên nhân rất phổ biến của xuất huyết dưới kết mạc.
• Rối loạn đông máu: Những bệnh lý như giảm tiểu cầu, bệnh máu khó đông (hemophilia) hoặc bệnh gan mạn tính làm giảm khả năng đông cầm máu, khiến mắt dễ xuất huyết dù chỉ bị kích thích nhẹ.
• Dùng thuốc kháng đông hoặc chống kết tập tiểu cầu: Các thuốc như aspirin, warfarin, clopidogrel có tác dụng làm loãng máu, từ đó tăng nguy cơ chảy máu tự phát, trong đó có cả ở mắt.
• Viêm kết mạc: Khi mắt bị viêm do nhiễm trùng hoặc dị ứng, các mạch máu trong kết mạc thường giãn nở và trở nên yếu hơn. Nếu người bệnh dụi mắt nhiều do ngứa hoặc khô, các mạch máu giãn nở này rất dễ vỡ, gây ra hiện tượng xuất huyết. Bên cạnh đó, tiếp xúc kéo dài với bụi, khói, hóa chất hoặc ánh nắng mạnh cũng có thể khiến mắt kích ứng và làm tăng nguy cơ tổn thương mạch máu.

Biến chứng tiềm ẩn khi bị xuất huyết dưới kết mạc

Hầu hết các trường hợp xuất huyết dưới kết mạc đều lành tính, không gây nguy hiểm và có thể tự biến mất sau vài ngày đến một tuần mà không để lại di chứng. Tuy nhiên, trong một số tình huống hiếm gặp, hiện tượng này có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm của những vấn đề nghiêm trọng hơn liên quan đến mạch máu hoặc rối loạn đông máu trong cơ thể. Một số trường hợp cần đặc biệt lưu ý gồm:

• Bệnh lý mạch máu toàn thân: Ở người cao tuổi hoặc người có bệnh nền như tăng huyết áp, đái tháo đường, xơ vữa động mạch, tình trạng xuất huyết tái phát nhiều lần có thể phản ánh thành mạch yếu hoặc tổn thương vi mạch lan tỏa, cần được kiểm tra sức khỏe tổng quát.
• Rối loạn đông máu: Nếu mắt thường xuyên bị xuất huyết kèm theo bầm tím da, chảy máu cam, hoặc chảy máu chân răng, có thể do giảm tiểu cầu, bệnh máu khó đông hoặc tác dụng phụ của thuốc kháng đông, cần đi khám chuyên khoa huyết học.
• Xuất huyết dưới kết mạc lan rộng hoặc toàn phần: Khi mảng đỏ chiếm toàn bộ lòng trắng, kèm đau, sưng, hoặc giảm thị lực, đây có thể là dấu hiệu của chấn thương mắt nặng, bệnh nội nhãn, hoặc tăng áp lực nội sọ, cần được thăm khám khẩn cấp.

Nhìn chung, xuất huyết dưới kết mạc không nguy hiểm, nhưng nếu tái phát nhiều lần, lan rộng hoặc kèm theo triệu chứng bất thường, người bệnh nên đi kiểm tra để phát hiện sớm các bệnh lý tiềm ẩn.

Xuất huyết dưới kết mạc nhìn chung là một hiện tượng lành tính, không nguy hiểm và thường tự khỏi sau một thời gian ngắn mà không để lại biến chứng. Tuy nhiên, nếu tình trạng này xảy ra thường xuyên, lan rộng, kèm đau, sưng hoặc giảm thị lực, người bệnh nên đến cơ sở y tế để kiểm tra nhằm loại trừ các bệnh lý về mạch máu hoặc rối loạn đông máu. Để bảo vệ đôi mắt khỏe mạnh, hãy duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh, đo huyết áp định kỳ, tránh dụi mắt mạnh và đảm bảo ngủ đủ giấc, làm việc với màn hình hợp lý. Một đôi mắt sáng khỏe không chỉ là dấu hiệu của sự minh mẫn mà còn phản ánh tình trạng sức khỏe toàn thân.