Xét nghiệm tinh dịch đồ: Quy trình, chỉ số và những điều nam giới cần biết

Vô sinh nam đang ngày càng phổ biến và chiếm tỷ lệ không nhỏ trong các trường hợp hiếm muộn. Để đánh giá khả năng sinh sản của nam giới một cách nhanh chóng, xét nghiệm tinh dịch đồ là phương pháp được sử dụng phổ biến trong y học. Vậy cụ thể xét nghiệm này là gì và phản ánh điều gì về sức khỏe sinh sản nam giới? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết sau.

Xét nghiệm tinh dịch đồ là gì?

Xét nghiệm tinh dịch đồ là một phương pháp cận lâm sàng quan trọng được sử dụng để đánh giá khả năng sinh sản của nam giới thông qua việc phân tích các chỉ số trong tinh dịch sau khi xuất tinh. Đây là một trong những xét nghiệm nền tảng trong quá trình thăm khám vô sinh, hiếm muộn ở nam giới, giúp bác sĩ xác định tình trạng chất lượng và số lượng tinh trùng, từ đó đưa ra hướng điều trị phù hợp nếu có bất thường.

Khi thực hiện xét nghiệm tinh dịch đồ, mẫu tinh dịch sẽ được thu thập trong môi trường vô trùng và phân tích trong vòng từ 30 đến 60 phút sau khi xuất tinh. Các chỉ số được quan tâm bao gồm thể tích tinh dịch, nồng độ tinh trùng, độ di động, hình dạng tinh trùng, tỷ lệ sống, độ pH và thời gian hóa lỏng. Những thông số này cho thấy tinh trùng có đang hoạt động tốt hay có đủ khả năng tiếp cận và thụ tinh với trứng.

Đây là một xét nghiệm đơn giản, ít xâm lấn nhưng mang lại giá trị chẩn đoán cao, giúp phát hiện sớm các nguyên nhân gây vô sinh nam như tinh trùng yếu, ít, dị dạng hoặc không có tinh trùng. Ngoài ra, xét nghiệm tinh dịch đồ còn được dùng để kiểm tra hiệu quả sau khi thắt ống dẫn tinh hoặc theo dõi kết quả điều trị các bệnh lý liên quan đến chức năng sinh sản nam.

Quy trình thực hiện xét nghiệm tinh dịch đồ

Quá trình thực hiện xét nghiệm tinh dịch đồ bao gồm nhiều bước cụ thể, được thực hiện trong điều kiện tiêu chuẩn nhằm đảm bảo độ chính xác của kết quả. Dưới đây là các bước chính trong quy trình này.

Tư vấn và hướng dẫn trước khi lấy mẫu

Trước khi thực hiện xét nghiệm, người nam sẽ được bác sĩ tư vấn về thời điểm lấy mẫu phù hợp và cách thức chuẩn bị. Nam giới thường được yêu cầu kiêng xuất tinh từ 2 đến 7 ngày trước khi lấy mẫu để đảm bảo chất lượng tinh dịch ở trạng thái ổn định nhất. Ngoài ra, cần tránh sử dụng rượu, thuốc lá, chất kích thích hoặc các loại thuốc ảnh hưởng đến nội tiết trong thời gian này.

Lấy mẫu tinh dịch

Mẫu tinh dịch thường được lấy tại cơ sở y tế bằng phương pháp thủ dâm và xuất tinh vào lọ chuyên dụng vô trùng. Việc lấy mẫu tại nhà chỉ được chấp nhận nếu người bệnh có điều kiện bảo quản mẫu đúng nhiệt độ và chuyển đến phòng xét nghiệm trong vòng 1 giờ. Trong mọi trường hợp, mẫu không được lẫn tạp chất vì có thể ảnh hưởng đến kết quả phân tích.

Bảo quản và chuyển mẫu đến phòng xét nghiệm

Sau khi thu thập, mẫu tinh dịch cần được giữ ở nhiệt độ ổn định gần bằng nhiệt độ cơ thể khoảng 37 độ C và tránh tiếp xúc với ánh sáng mạnh. Việc bảo quản đúng cách trong quá trình vận chuyển là điều kiện cần thiết để các thông số trong tinh dịch không bị thay đổi trước khi phân tích.

Kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ

Sau khi mẫu tinh dịch được phân tích, kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ thường có sau vài giờ. Nội dung kết quả phụ thuộc vào mục đích xét nghiệm để kiểm tra. Dưới đây là các chỉ số thường thấy trong báo cáo xét nghiệm:

• Số lượng tinh trùng: Đây là chỉ số cơ bản, cho biết tổng lượng tinh trùng có trong mỗi ml tinh dịch. Theo tiêu chuẩn của WHO, số lượng tinh trùng được coi là bình thường khi đạt ít nhất 15 triệu/ml tinh trùng hoặc không dưới 39 triệu tinh trùng trong toàn bộ mẫu. Nếu kết quả thấp hơn ngưỡng này, có thể là dấu hiệu của tình trạng tinh trùng ít - một nguyên nhân phổ biến dẫn đến vô sinh nam.
• Khả năng di động của tinh trùng: Tinh trùng cần có khả năng di chuyển tốt để có thể tiếp cận và thụ tinh với trứng. Khả năng di động được đánh giá dựa trên tỷ lệ phần trăm tinh trùng có thể tiến tới một cách hiệu quả. Mức tối thiểu để được coi là bình thường là 30% tinh trùng di động. Dưới mức này, khả năng thụ thai tự nhiên sẽ bị ảnh hưởng.
• Hình dạng tinh trùng: Tinh trùng bình thường có phần đầu hình oval và đuôi dài để hỗ trợ di chuyển. Tỷ lệ tinh trùng có hình thái bình thường nên đạt từ 4% trở lên. Nếu tỷ lệ này thấp, tinh trùng có thể gặp khó khăn trong việc xâm nhập vào trứng, làm giảm khả năng thụ thai.
• Thể tích tinh dịch: Một mẫu tinh dịch tiêu chuẩn có thể tích từ 1.4ml trở lên. Thể tích quá thấp có thể do lấy mẫu không đủ, xuất tinh chưa đúng thời điểm hoặc các vấn đề liên quan đến tuyến sinh dục phụ như túi tinh hay tuyến tiền liệt.
• Độ pH của tinh dịch: Mức pH bình thường dao động từ 7.2 đến 8.0, pH thấp dưới 7 có thể gợi ý tình trạng tắc nghẽn túi tinh hoặc ống dẫn tinh. Ngược lại, pH cao trên 8 có thể liên quan đến nhiễm khuẩn đường sinh dục, ảnh hưởng đến sức khỏe của tinh trùng.
• Màu sắc tinh dịch: Tinh dịch bình thường có màu trắng đục, hơi xám hoặc hơi vàng. Màu sắc bất thường như nâu đỏ có thể là dấu hiệu của máu trong tinh dịch, gợi ý chấn thương hoặc viêm nhiễm tại đường sinh sản. Cần thực hiện thêm các xét nghiệm để xác định nguyên nhân cụ thể.

Tại sao nên thực hiện xét nghiệm tinh dịch đồ?

Xét nghiệm tinh dịch đồ là công cụ quan trọng giúp đánh giá toàn diện khả năng sinh sản của nam giới. Thông qua việc phân tích các chỉ số như mật độ, khả năng di động, hình dạng và tỷ lệ sống của tinh trùng, bác sĩ có thể xác định được các bất thường tiềm ẩn có thể ảnh hưởng đến quá trình thụ thai. Đây là xét nghiệm thường được chỉ định khi các cặp vợ chồng gặp khó khăn trong việc có con tự nhiên.

Ngoài ra, xét nghiệm tinh dịch đồ còn được áp dụng trong việc kiểm tra hiệu quả sau thắt ống dẫn tinh, theo dõi điều trị các bệnh lý nam khoa hoặc đánh giá tác động của thuốc, hóa chất hoặc môi trường đến sức khỏe sinh sản. Quy trình đơn giản, không xâm lấn và chi phí hợp lý khiến xét nghiệm này trở thành lựa chọn phù hợp trong kiểm tra sức khỏe sinh sản nam giới định kỳ hoặc trước khi lập kế hoạch sinh con.

Những yếu tố ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ

Kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ có thể bị chi phối bởi nhiều yếu tố sinh lý, lối sống và điều kiện thực hiện xét nghiệm. Hiểu rõ những yếu tố này giúp đảm bảo kết quả phản ánh chính xác tình trạng tinh dịch tại thời điểm kiểm tra:

• Thời gian kiêng xuất tinh: Kiêng quá ngắn (dưới 2 ngày) hoặc quá dài (trên 7 ngày) đều có thể làm sai lệch số lượng và khả năng di động của tinh trùng. Khoảng kiêng xuất tinh lý tưởng là từ 3 - 5 ngày.
• Tình trạng sức khỏe tổng thể: Các bệnh lý cấp tính như sốt, nhiễm trùng, viêm tinh hoàn hay viêm tuyến tiền liệt có thể ảnh hưởng tạm thời đến chất lượng tinh trùng.
• Sử dụng thuốc và chất kích thích: Một số loại thuốc như kháng sinh, thuốc điều trị trầm cảm, thuốc nội tiết, cùng với rượu bia, thuốc lá có thể làm giảm số lượng và chất lượng tinh trùng.
• Chế độ sinh hoạt và dinh dưỡng: Thức khuya, căng thẳng kéo dài, thiếu vận động, ăn uống thiếu dinh dưỡng hoặc thiếu hụt vi chất có thể gây suy giảm chức năng sinh tinh.

Xét nghiệm tinh dịch đồ là phương pháp đơn giản, hiệu quả và đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá khả năng sinh sản nam giới. Thông qua các chỉ số thu được, bác sĩ có thể phát hiện sớm những bất thường về tinh trùng và đưa ra hướng điều trị phù hợp. Nếu đang gặp khó khăn trong việc có con, đừng ngần ngại thực hiện xét nghiệm tinh dịch đồ tại các cơ sở y tế uy tín để hiểu rõ hơn về sức khỏe sinh sản của mình.

Tiêm vắc xin không chỉ giúp bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh truyền nhiễm mà còn góp phần ngăn ngừa các tác nhân có thể ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản, từ đó giảm nguy cơ phải thực hiện các xét nghiệm tinh dịch đồ không cần thiết. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là địa chỉ uy tín được nhiều người tin chọn, trực thuộc hệ thống Nhà thuốc Long Châu - một trong những thương hiệu chăm sóc sức khỏe hàng đầu tại Việt Nam. Với cơ sở vật chất hiện đại, đội ngũ nhân viên chuyên nghiệp và đa dạng các loại vắc xin nhập khẩu chính hãng, Long Châu mang đến trải nghiệm tiêm chủng an toàn, nhanh chóng và thuận tiện. Để đặt lịch hẹn tiêm vắc xin, vui lòng liên hệ hotline miễn phí 18006928 của Trung tâm Tiêm chủng Long Châu.