Xét nghiệm máu có phát hiện ung thư máu không​?

Ung thư máu là một trong những bệnh lý ác tính nguy hiểm, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng tạo máu và khả năng miễn dịch của cơ thể. Bệnh thường tiến triển nhanh và có thể đe dọa tính mạng nếu không được phát hiện kịp thời

Xét nghiệm máu có phát hiện ung thư máu không?

Thực tế, xét nghiệm máu đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện các dấu hiệu bất thường của các tế bào máu, hầu hết các thể ung thư máu có thể được phát hiện qua xét nghiệm máu. Tuy nhiên, trong một số trường hợp đặc biệt, lượng tế bào bạch cầu trong máu quá thấp, khiến kết quả xét nghiệm máu không đủ tin cậy để đưa ra chẩn đoán. Lúc này, bệnh nhân cần thực hiện thêm các xét nghiệm chuyên sâu liên quan đến miễn dịch và di truyền, thường ưu tiên sử dụng mẫu dịch tủy xương thông qua thủ thuật chọc tủy. Đây là xét nghiệm quan trọng để xác định sự hiện diện của các tế bào ung thư trong tủy.

Phương pháp chọc hút tủy xương giúp bác sĩ quan sát trực tiếp các tế bào bất thường, từ đó đưa ra chẩn đoán bạch cầu cấp. Ngoài ra, bác sĩ còn dựa vào các xét nghiệm bổ sung như phân tích huyết thanh và nước tiểu, đo nồng độ acid uric và enzyme LDH, vốn thường tăng trong các trường hợp bạch cầu cấp.

Để chẩn đoán chính xác, bác sĩ còn có thể quan sát hình thái tế bào thông qua nhuộm đặc biệt, thực hiện xét nghiệm phân loại tế bào hoặc kiểm tra các bất thường về gene. Nhờ sự kết hợp giữa xét nghiệm máu, tủy xương và các kỹ thuật chuyên sâu này, quá trình chẩn đoán ung thư máu trở nên chính xác hơn, giúp bệnh nhân được điều trị sớm và hiệu quả.

Tóm lại, xét nghiệm máu là bước đầu quan trọng để phát hiện ung thư máu, nhưng không thể thay thế các phương pháp chuyên sâu khác. Việc kết hợp nhiều xét nghiệm và theo dõi y tế liên tục là cần thiết để chẩn đoán và điều trị bệnh kịp thời, nâng cao cơ hội sống sót cho bệnh nhân.

Xét nghiệm máu giúp phát hiện được bệnh ung thư nào?

Thực tế, xét nghiệm máu chỉ giúp phát hiện các dấu hiệu bất thường, cảnh báo nguy cơ mắc một số bệnh ung thư nhất định, đặc biệt là các bệnh ung thư huyết học và một số loại ung thư nội tạng.

Đối với ung thư máu, như bệnh bạch cầu, đa u tủy (multiple myeloma), xét nghiệm máu có thể phát hiện sự thay đổi bất thường trong số lượng tế bào máu hoặc các protein đặc hiệu. Những thay đổi này gợi ý sự hiện diện của các tế bào ung thư trong tủy xương hoặc trong tuần hoàn, giúp bác sĩ nhận diện sớm nguy cơ và đưa ra hướng điều trị phù hợp.

Ngoài ra, xét nghiệm máu còn được sử dụng để theo dõi các dấu ấn sinh học (biomarkers) liên quan đến ung thư đặc hiệu ở các cơ quan khác. Ví dụ, chỉ số PSA (kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt) giúp gợi ý nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt ở nam giới. Chỉ số CA 125 và HE4 là những dấu ấn sinh học thường dùng để theo dõi nguy cơ ung thư buồng trứng ở nữ giới. Chỉ số AFP (alpha-fetoprotein) thường được sử dụng trong chẩn đoán ung thư biểu mô tế bào gan (Hepatocellular Carcinoma – HCC) khi phối hợp với các tiêu chuẩn chẩn đoán khác như hình ảnh học hoặc mô bệnh học.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng các chỉ dấu sinh học này không mang tính đặc hiệu tuyệt đối. Chúng chỉ đóng vai trò cảnh báo, gợi ý nguy cơ, và không thể dùng một mình để kết luận chắc chắn về sự xuất hiện của ung thư. Nhiều yếu tố lành tính cũng có thể làm thay đổi các chỉ số này. Ví dụ, PSA tăng có thể do viêm nhiễm đường tiết niệu hoặc phì đại lành tính tuyến tiền liệt, AFP tăng có thể gặp trong viêm gan hoặc xơ gan, còn CA 125 có thể thay đổi trong các tình trạng viêm phụ khoa không liên quan đến ung thư.

Chính vì vậy, xét nghiệm máu cần được diễn giải trong bối cảnh lâm sàng tổng thể, kết hợp với các kết quả chẩn đoán hình ảnh, sinh thiết mô hoặc các phương pháp chuyên sâu khác để xác định chính xác tình trạng bệnh. Xét nghiệm máu là bước đầu quan trọng, giúp gợi ý nguy cơ và theo dõi tiến triển bệnh, nhưng không thể thay thế các phương pháp chẩn đoán chuyên sâu.

Các loại xét nghiệm máu giúp phát hiện tế bào ung thư

Dưới đây là các phương pháp xét nghiệm máu phổ biến có thể gợi ý sự hiện diện của tế bào ung thư trong cơ thể.

Tổng phân tích tế bào máu

Tổng phân tích tế bào máu, còn gọi là công thức máu, đo lường số lượng và loại các tế bào máu, bao gồm bạch cầu, hồng cầu và tiểu cầu. Xét nghiệm này có thể phát hiện những bất thường đặc trưng cho các bệnh ung thư huyết học như bệnh bạch cầu (leukemia), u lympho Hodgkin và không Hodgkin, hoặc đa u tủy (multiple myeloma). Tuy nhiên, tổng phân tích tế bào máu không thể phát hiện các khối u rắn như ung thư phổi, vú hay đại trực tràng.

Xét nghiệm dấu ấn ung thư

Dấu ấn ung thư là các chất hóa học do tế bào ung thư hoặc cơ thể sản xuất để phản ứng với ung thư. Một số chỉ số quan trọng gồm:

• CA 125: gợi ý ung thư buồng trứng và tụy.
• CEA: có thể tăng khi mắc ung thư đại trực tràng, dạ dày, vú hoặc phổi.
• PSA: cảnh báo ung thư tuyến tiền liệt, nhưng cũng có thể tăng trong viêm hay phì đại lành tính.
• AFP, β-hCG, LDH: hỗ trợ chẩn đoán và theo dõi ung thư tinh hoàn, một số loại ung thư tế bào mầm và u lympho.
• SCC: dấu ấn của ung thư biểu mô tế bào vảy, đặc biệt ở cổ tử cung, đầu cổ, thực quản và phổi.
• Thyroglobulin: theo dõi ung thư tuyến giáp thể biệt hóa sau điều trị.

Các dấu ấn này chỉ mang tính gợi ý và cần được kết hợp với lâm sàng, hình ảnh học và sinh thiết để đưa ra chẩn đoán chính xác.

Xét nghiệm protein máu

Xét nghiệm này đo nồng độ và thành phần protein, đặc biệt Albumin và Globulin. Sự xuất hiện các protein bất thường, chẳng hạn Paraprotein (M protein), thường gặp trong đa u tủy hoặc Macroglobulinemia Waldenström. Kỹ thuật điện di protein huyết thanh (SPEP) và điện di miễn dịch (IFE) giúp xác định chính xác loại protein, hỗ trợ chẩn đoán và theo dõi bệnh huyết học.

Xét nghiệm tế bào khối u trong máu tuần hoàn

Sinh thiết lỏng, phân tích DNA khối u lưu hành (ctDNA), giúp phát hiện và theo dõi ung thư di căn như ung thư vú, tuyến tiền liệt, đại trực tràng và phổi. Phương pháp này còn theo dõi bệnh tồn dư tối thiểu (MRD) sau điều trị, đánh giá nguy cơ tái phát và định hướng liệu pháp nhắm trúng đích với mức xâm lấn tối thiểu.

Xét nghiệm sàng lọc nhiễm trùng, nhiễm virus

Mặc dù không trực tiếp phát hiện ung thư, xét nghiệm máu có thể phát hiện các virus liên quan nguy cơ ung thư như viêm gan B, C (ung thư gan) hoặc HPV (ung thư cổ tử cung), giúp đánh giá nguy cơ và phòng ngừa kịp thời.

Hy vọng qua nội dung bài viết bạn đã có thêm thông tin về xét nghiệm máu có phát hiện ung thư máu không​. Xét nghiệm máu là công cụ hữu ích để phát hiện các dấu hiệu bất thường của ung thư máu, nhưng không thể thay thế hoàn toàn các phương pháp chẩn đoán chuyên sâu khác như chọc tủy xương hay xét nghiệm sinh học phân tử. Việc hiểu rõ vai trò của từng xét nghiệm sẽ giúp người bệnh chủ động theo dõi sức khỏe, phát hiện bệnh sớm và kịp thời điều trị, nâng cao hiệu quả và cơ hội sống khỏe mạnh. Chủ động khám và tầm soát ung thư máu là phương pháp chủ động quan trọng để bảo vệ chính bản thân và những người thân yêu.